Derin Devlet, med-cezir hâlinde, bazen kabaran, bazen
alçalan bir gündem. Türkiye’de ortalığın çok karıştığı o felaketli zamanlarda,
hani Yahya Kemal’in, “Bir med zamanı gökyüzü kurşunla örtülü” diye ne
kadar da güzel anlattığı zamanlarda, derin devlet karanlık sulardan yükselir.
Sonra yıllarca kendisinden bir daha haber alınamaz.
Derin devlet- millî ve yerli
Entelektüel kolbaşçılarımızdan Sayın Nagehan Alçı, son
zamanlarda, “Bitti sandığınız derin devlet bütün gücüyle sağ salim ve ayakta,
şimdi rengi yeşil oldu” dedi ve söyledikleri yankılandı. Derin devletimiz
sağında Bahçeli, solunda Perinçek ile ufuklara yol mu alıyor… dendi.
Şimdi, böyle bir başlangıçtan sonra, anlamlı anlamlı ve de
acı acı gülümseyip, “Ben biliyorum işin aslını ama söylemem” havasına
girmem beklenir ama vallahi de bilmiyorum, billahi de bilmiyorum. Muhtemelen
Türkiye’de ekonomiyi ve derin devleti bilmeyen pek az sayıda kişiden biriyim.
Şu kadarını kesin biliyorum: Derin Devlet, millî ve yerli
bir kavram! Bunu da yeni öğrendim. Şöyle ki, İngilizce Wikipedia’ya, lafın
İngilizcesini yazın, “Türkçe ‘derin devlet’ten” açıklaması çıkıyor. Webster’e
“deep state” yazın, etimolojisinde hemen, “Türkçe ‘derin devlet’ten tercüme”
izahı var. Hayırlı olsun. Yogurt, havyar, bashi-bazouk ve dolmush‘tan
sonra İngilizcenin burçlarına bir kelimemizi daha diktik.
ABD’de devlet bürokrasisi Trump’a direnmeye, Pentagon’dan
“gösterilerde polislik yapmam” sesleri yükselmeye başlayınca, onlar da “deep
state” demeye başladı. Ora entelektüeli Trump’tansa derin devleti tercih etme
eğiliminde.
Kullanışlı derin devlet
Vallahi de billahi de bilmiyorum dedim, dedim de, bilmemek,
yazmaya mani değil ki.
Hemen şunları söylemek mümkün: Bir kere derin devlet ideal
bir komplo teorisi. Hayatı basitleştiriyor.
İktidarın sebebini anlayamadığınız bir davranışı veya
davranmayışı… Derin devlet!
Olmasını istediğiniz olmadı, siyaset istediğiniz yönde
evrilmiyor… Derin devlet.
Bir şeyler vaad ettiniz, beceremediniz. Fısıldarsınız: Derin
devlet.
Ciddî bir izah çalışmasında, karmaşık sebepleri analiz edip
sonuca hangisinin ne oranda etki ettiği gibi zahmetli hesaplamalar yerine…
Derin devlet! Ne kolay!
Ne neyi ne kadar etkiliyor hesabına duyarlılık analizi
derler. Çok parametreli bir denklemin parametrelerinin her birini azar azar
değiştirip sonucun nasıl değiştiğini incelersiniz. Siyasetin olayları,
ekonominin olayları, hatta meteorolojinin olayları hep böyle çok sebeplidir.
Her sebep sonuca ancak belli oranda etki eder. Sebeplerin tamamını da bilemeyebilirsiniz.
Bilim zor. Hayat zor. İşte derin devlet bütün bu zorlukları
kolayca aşmanızı, Gordion’un düğümünü bir kılıç darbesiyle çözmenizi sağlar.
Tıpkı bilmiş bilmiş kafa sallayıp, bunun arkasında MI6’i, CIA veya İsrail var
demek gibi.
Ne demiş Popper üstat? Her karmaşık problemin basit
bir çözümü vardır ve o çözüm yanlıştır.
Yanlış olsun. Ne mahzuru var. Onlarınki çok mu doğru sanki.
Köşe yazıyoruz şunun şurasında. Ve çağ, post-gerçeklik çağı.
Birçok derin devlet var
Derin devlet beklenmedik sonuçların arkasındaki asıl
sebepse, ne olabilir bu derin devlet? Bir kere dolar derin devleti olabilir!
Benjamin Franklin yakışır derin devlete. Başka, reminbi derin devleti de
sahnedeki yeni oyuncu. Onun üstünde hâlâ Mao’nun resmi var galiba? Reminbi o
kadar derin ki, asıl ismi Yuan olduğu halde söylenmiyor, Reminbi deniyor. Hani
Yahudiler bir zamanlar Tanrı’nın asıl adını söylemez, saklarmış.
Sonra şantaj derin devleti var. Ben şunu şunu biliyorum,
onun için böyle değil, şöyle yapacaksın derin devleti.
Ya Swift derin devleti? Swift, dünyadaki para havalelerinin,
EFT’lerin yapıldığı sistem. Dolayısıyla kime ne kadar ne girdi, kimden ne kadar
ne çıktı bilir. Ve zamanı geldiğinde size kibarca dekontları gösterir.
Türkiye’deki derin devlet, icranın ve yasamanın haricindeki
devlet kurumlarının; yargının, ordunun, istihbaratın, yüksek bürokrasinin,
akademinin icra ve yasamaya müdahalesiydi. Her devletteki gibi. Sonra FETÖ
geldi. Türkiye’yi Uganda hükümetinin yönettiği günlerdi. Derin ve sığ bütün
devlet kurumlarını yerle bir etti. İşte o babamızın, dedemizin derin devleti
artık yok. Biz, “oops, hay bin kunduz, bir yanlışlık oldu” dedik. Sonra bir
daha aynı şey olmasın diye bütün bu kurumları tek elde topladık. Artık,
deriniyle, sığıyla tek devlet var. Kimse yıkamaz.
Bir de gerçek derin devlet var
Bu kadar mı? Hayır. Bu kadar değil. Hiç de şaka olmayan,
gerçek bir derin devlet var. Onu sonra anlatacağım. Entelektüel kolbaşçıların
şimdilerde hissettiği derin devlet o. Siyasileri söylemini de, davranışını da
değiştiren bir derin devlet. Başladıkları gibi devam etmelerine izin vermeyen
bir derin devlet var.
Medle başladım, dip dalgasıyla bitireyim. O gerçek derin
devlete dip dalgası diyoruz. Tektonik hareket diyoruz. Kaynama diyoruz. Ona
döneceğim.