ANALİZİN AMACI: Toprakta bulunan bitki besin maddeleri miktarını belirleyerek o toprakta yetiştirilecek bitkilerin isteği olan gübre cins ve miktarını ortaya koymaktadır.
ANALİZİ YAPILMADAN GÜBRE KULLANIMI: Gereğinden daha az veya daha çok gübre kullanılır. Yanlış zamanda yanlış cins ve miktarda gübre kullanılabilir. Ürünün verim ve kalitesi düşer. Bitkilerin hastalık ve zararlılara direnci azalır.
ÖRNEK ALMA ZAMANI: En uygun örnek alma zamanı bitkinin ekim yada taban gübresi uygulama zamanından 1,5-2 ay önceki dönemdir. Toprağın tavda olduğu dönemde örnek alınması kolaylık sağlar.
DERİNLİK: Örnek alma derinliği; Toprağın işleme derinliği olan 0-20 cm arasındaki kısımdır. Meyve bahçelerinde 0-20 cm 20-40 cm derinliklerden ayrı, ayrı örnek alınır.
ÖRNEK ALMA GENİŞLİĞİ: Tarlada değişik özellikler gösteren (renk, meyil, toprağın derinliği ve yapısı, ürün yetiştirme, işleme derinliği) yerler yoksa 20-80 dönüm alandan bir örnek alınır. Seralardan örnek alınırken her seradan ayrı, ayrı örnek alınır.
ÖRNEK ALMA ARAÇLARI: Toprak örneği almada çeşitli araçlar kullanılmaktadır, bunlar; Toprak burguları; Helezon tipi olanlar tınlı ve killi topraklarda, kova tipi olanlar kumlu topraklarda. Bahçe beli; ise her türlü topraklarda. kullanılır.
Mikro besin elementleri (Demir, bakır, çinko mangan) için örnek alınacaksa mutlaka paslanmaz çelik olmalıdır.
TOPRAK ÖRNEĞİ ALINMAYACAK YERLER:
Eskiden gübre yığılmış yerler, Harman yeri ve hayvan yatmış yerler. Sapların, köklerin ve yabancı otların yakıldığı yerler. Tarlanın çukur ve tümsek yerleri Ağaç altları, dere, orman, su arkı, çit ve yollara yakın yerler, sıraya ekim yapılan tarlada sıra üstlerinden örnek alınmaz.
Ayrı örnek almayı gerektiren nedenler: Her tarladan ayrı örnek alınarak analiz yaptırılmalıdır. Bazan bir tarlanın bölümlere ayrılarak bu bölümlerden ayrı, ayrı örnek alınması gerekebilir.
Bir tarlada aşağıda belirtilen farklılıklar varsa bu bölümlerden ayrı, ayrı örnek alınması gerekir.
ANALİZ SIKLIĞI: Bir tarlanın 3-4 yılda bir analizi yaptırılmalıdır. Yoğun tarım yapılan Çukurova gibi bölgelerde daha sık analiz yaptırılmalıdır. Hafif bünyeli (Kumlu) topraklarda ise iki yılda bir analiz yaptırılmalıdır.
ÖRNEK ALMA ŞEKLİ: Karışık toprak örneği; örnek alınacak yerin büyüklüğüne göre 6-10 noktadan alınan topraklar bir biri ile karıştırılarak bundan’da 1-1,5 kg toprak örneği alınıp torbalara konur. Toprak örnekleri tarlanın bir ucundan diğer bir ucuna uzanan alınmayıp zig zağ bir çizgi üzerinden alınmalıdır. Eğer toprak örneği, bahçe beli ile alınacaksa V şeklinde 20 cm derinlikte bir çukur açılır. Bu çukurun bir yanından toprak yüzeyi organik artıklardan temizlenir. ve çukurun düzgün tarafından 2-3 cm kalınlığında bir toprak dilimi alınır. Kürek üzerine alınan örneğin sağından, solundan ve ucundan tıraşlanarak örnek alma kaplarına konur. Bu şekilde tarlanın 6-10 noktasından alınan toprak örneği bir kovaya konur. Toprak örneği el ile iyice karıştırılır. Kesekler parçalanır, ele geçen bitki ve taş parçaları atılır. Bu hazırlanan topraktan 1-1,5 kg kadar temiz bir torbaya konarak analize gönderilir.
