Bir belgesel seyrettim; gündemim değişti: Dursun Özden – Su Karızları. Nazlı Ilıcak‘tan, Rıdvan Dilmen‘den, Acun Ilıcalı‘dan ve Selâhattin Demirtaş‘tan bıkanlara müjde..
Çin yalnızca yeni Süper Güç olma niyetini değil Türk Tarihinin Dünya Medeniyetine hediyeleri olan uygarlık harikalarını da gizliyor. Beyaz Türk Piramitleri‘yle ‘bismihi’ dedik, Karız Kanalları‘yla ‘subhanehu’ diyoruz.
Turfan yani Doğu Türkistan‘daki olağanüstü yeraltı su şebekesi sisteminin adı olan KARIZ KANALLARI; Tanrı Dağları’ndan topladığı suyu 60 kilometrelik çölün altından geçirerek Turfan‘daki yerleşim yerlerine götürüyor, aralıklı olarak açılan kuyularla tarım alanları sulanıyor, Tanrı Dağları ile Turfan arasındaki bölge çöl olduğundan suyun aşırı sıcaktan buharlamaması için Karız su kanalları yeraltında inşa ediliyor.
Kanalın derinliği 110 metreden başlıyor. Kanallar çölün altından ağ gibi örülmüş. Yeraltı su kanallarının toplam boyu 5000 km. Belli aralıklarla açılan kuyular 90, 80, 70, 60 en son Turfan‘da 10 metrenin altında. Sistem tamamıyla yer çekimi kuvveti ile çalışıyor.
Çinliler bu kanalları ülkelerindeki 3 harikadan biri olarak gösteriyorlar. Bu kanallar M.Ö. 500‘lerde yapılmış yani bundan tam 2500 yıl önce. Eğim, açı, suyun akışının sağlanması, doğru yolda gidilip gidilmemesi; bunların yapılabilmesi için gelişmiş bir bilim şart. Bunu başarabilmeniz için matematiğin, fiziğin, mühendisliğin ileri bir düzeyde olması gerekli. Karız‘ı inşa eden yerleşik medeniyet çok iyi organize olmuş, başarıya ulaşmış, ileri derecede teknolojiye sahip büyük bir uygarlık.
Doğu Türkistan‘lı bir Uygur Türkü olan Doç. Dr. Âlimcan İnayet diyor ki “Karız Türklerin yaratmış olduğu bir medeniyet mucizesidir. Karız, yüzlerce hatta binlerce kuyuyu yeraltından birbirine bağlamak suretiyle yeraltı sularını yerüstüne taşıyan olağan üstü nitelikte bir su kanalıdır. Bugün Doğu Türkistan’ın Turfan Bölgesi’nde bulunan Karızların toplam uzunluğu 5000 kilometreyi aşmaktadır. Dolayısıyla bazı bilim adamlarınca ‘Yeraltındaki Çin Seddi‘ olarak tanımlanmaktadır.”
Hâlâ sorunsuz bir şekilde çalışan KARIZ KANALLARI, Turfan vahasına her yıl yaklaşık 200 milyon metreküp su taşıyor. Bundan dolayı kanallar, Turfan için hayat kaynağı olmaya devam ediyor.
Karız kanallarının her birinde dik kuyular, yeraltı kanalı, yer üstü kanalı ve barajlar bulunuyor. Yeraltı kanalları inşa edilirken işçiler havalandırma sağlamak ve kazılan çamurları boşaltmak için 20 – 30 metre aralıkla dik kuyular açmış. Barajlar ise su miktarını ayarlayan su deposu işlevini yerine getiriyor.
En çok 1,5 metre yüksekliğinde kazılan tünellerde işçilerin ancak oturarak çalıştığı biliniyor. Bugünlerde bölgeye ziyaret eden turistlere bu çalışma yöntemi orijinaline uygun olarak yapılan mankenlerle gösteriliyor.
Üstelik bu konuyu dosya konusu yaparak gündeme getiren Bilim ve Ütopya Dergisi. Hani şu Silivri‘deki Perinçek‘in tarih araştırmaları dergisi.. Hani şu oğlu Mehmet‘i Rusya ve Çin Üniversitelerine Eski Türk Tarihini araştırmak ve 1. el kaynaklara ulaşmak için yollayan adam.
Biz toptancı bir halkız ama perakende alışverişi severiz vesselâm. Bu hüküm başta olsaydı bu yazıyı okumayacaktınız. Pazar ola..
karız
kariz
karız
