Mükellef: Ergenlik çağına gelmiş Allah(cc)’in emir ve yasaklarından sorumlu olan kadın ve erkek Müslüman kişilerdir.Ergenlik çağına gelme kızlarda 9-12 yaş arası erkeklerde 12-15 yaş arasıdır. Bu bedensel gelişme ve iklimin sıcak ya da soğuk olmasına göre değişir.
15 yaşını doldurduğu halde vücudunda biyolojik bir değişiklik olmasa dahi ergenlik çağına girmiş sayılır, yani ergenlikte son sınır 15 yaşını bitirmiş olmaktır.
Görevleri şunlardır:
1- FARZ: Allah(cc)’in kesin olarak yapmamızı emrettiği işlerdir.
İki kısma ayrılır.
a-) Farz-ı ayın: Her Müslüman’ın bizzat kendisinin yapmak zorunda olduğu emirlerdir.
Örnek: Namaz kılmak, oruç tutmak vb.
b-) Farz-i kifaye: Bazı Müslümanların yapmasıyla yapmayanların üzerinden sorumluluğun düştüğü emirlerdir. Yapan kişi sevabını alır, yapmayana günah yoktur.
Örnek: Cenaze namazı kılmak, hafızlık yapmak v.b.
Dikkat: Farzları yapmayan Müslümanlar günahkâr olur inkâr edenler ise dinden çıkar yani kafir olurlar.
Aman ha yapmıyorsanız bile inkâr etmeyiniz.
Unutmayınız kedi yavrusunu yerken fareye benzetirmiş
2- HARAM: Allah(cc)’ın yapılmasını kesin olarak yasakladığı işlerdir.
İki kısma ayrılır.
a-) Haram li aynihi: Haramlığı kendisinden kaynaklanan işlerdir. Yani asli haram olan işlerdir.
Örnek: İçki içmek, kumar oynamak (toto, loto, at yarışı, iddia vb.) adam öldürmek gıybet etmek, iftira atmak vb. İçkinin çoğu haram olduğu gibi azı da haramdır. ( Bir yudum olsa bile )
Arkadaş hatırını Allah (cc) hatırından üstün saymak akıllı müslümanın yapacağı iş değildir.
b-) Haram li gayrihi: Asli helal olup da geçici sebeplerden dolayı haram olan işlerdir. Ekmek helaldir. Çalınarak yenilirse haram olur. Bunun gibi.
Dikkat: Haram farzın terkidir haram işlemek insanı günahkâr yapar haramı inkar etmek saymak müslümanı dinden çıkarır helal
En büyük tehlikede dinden çıkan yani kâfir olan müslümanın kendini Müslüman zannetmesidir.
3- MEKRUH: Yapılması dinimizce çirkin olup hoş görülmeyen işlerdir.
İki kısma ayrılır.
a-) Tahrimen mekruh: Harama yakın olup günahı gerektiren işlerdir.
Örnek: Dedikodu yapmak, laf taşımak, ayakta yemek yemek ve erkeklerin küçük abdestini ayakta bozmaları vb.
b-) Tenzihen mekruh: Hoş olmamakla beraber günahı gerektirmeyen işlerdir.
Örnek: Ayakta su içmek, sol el ile yemek yemek vb.
Müslümanlar haramdan uzak durdukları gibi mekruh olan işlerden de uzak durmalıdırlar.
4- VACİP: Farz kadar kesin olmamakla beraber Allah(cc)’ın emri olan işlerdir. Kurban kesmek, bayram namazlarını kılmak, fitre vermek gibi.
Farzdan farkı farzı inkâr eden dinden çıkar, vacibi inkâr eden kişi dinden çıkmayıp büyük günah işlemiş olur.
Aleni büyük günah işleyenlere de fasık denir
5- SÜNNET: Peygamber efendimiz (sav)’in yapmış olduğu işlere denir. Peygamberimizin sözlerine de hadis denir.
Hadisler sünnetin sözlü olan kısmıdır.
Sünnet iki kısma ayrılır.
a-) Sünnet-i müekkede: Peygamberimizin sürekli yaptığı mecbur olmadıkça da terk etmediği işlerdir. İkindi ve yatsı namazının ilk sünnetleri hariç diğer sünnet namazlar, misvak kullanmak, teravih namazı kılmak gibi.
b-) Sünnet-i gayri müekkede: Peygamberimiz (sav)’in bazen yaptığı bazen de bile bile terk ettiği işlerdir.
Bunlara zayıf sünnette denir
İkindi namazının sünneti ile yatsı namazının sünneti bu şekildedir
Peygamberimiz bunları bazen bile bile terk etmiştir
Bunların sünnet şekli böyledir
6- MÜBAH: Yapılıp yapılmamasın da sevap yâ da günah olmayan işlerdir.
Yemek, içmek, gezmek, eğlenmek, yatmak, dinlenmek vb.
7- MÜFSİD: Başlamış bir ibadeti bozmaya denir.
Tuttuğun nafile orucu bozmak yâ da namazı bozmak gibi tekrarını gerektirir.
Hoş bir iş değildir.
8- HELAL: Yapılmasında dinen sakınca olmayan işlerdir.
Yapılıp yapılmaması serbest olan işlerdir.
