Lügat manası: Temizlik, bereket ve çoğaltmak gibi manalara gelir.
Zekatta size ait olmayan paranın sizin paranızdan ayrılmasıyla geriye kalan para tamamen size ait olup temizlenmiş olur.
Zekatı verilen parayı Allah Teala bereketlendirir. Cimrilik
yapmadığınız ve başkasının hakkına tenezzül etmediğiniz içinde onu
çoğaltır.
Istılahta ise: Sırf Allah rızası için zenginlerin mallarının bir kısmını Müslüman fakire vermesidir.
Zekat mal ile yapılan bir ibadettir. Yapılan bir işin ibadet
olabilmesi için sırf Allah rızası için yapılması şarttır. Eğer işin
içerisinde riya var ise o iş ibadet olmaktan çıkar.
Zekatı şöyle algılamak daha doğrudur: Zekat olarak verdiğiniz para
size ait bir para değildir. O sahibine ulaştırılmak üzere size emanete
bırakılmış bir paradır. Zekat vermek emaneti zamanı gelince sahibine
vermek demektir.
Zekatı vermemekle emanete el koymak veya başkasına ait olan bir parayı gasp etmek arasında bir fark yoktur.
Zekatı verdiğiniz kişi onu istediği gibi harcama yetkisine de sahiptir. Nereye harcayacağına siz karışamazsınız.
Zekat: Hicretin ikinci yılında farz olmuş islamın şartlarından bir
tanesidir. Cemiyet ve fert üzerinde önemli bir yere sahiptir.
K. Kerim’de 32 yerde zekat vermeyi, 2 yerde de zenginlerin malında
fakirlerin de hakkı olduğuna dair hükümler vardır. “Namazı kılınız,
zekatı veriniz.”
“Müminlerin mallarında dilencinin ve dilenmeyen fakirin hakkı vardır.” (Zariyat 19)
Esas itibarı ile zekat iki kısımdır. Birincisi farz olan zekat, ikincisi vacip olan fıtır sadakasıdır.
Zekat verilecek mallar:
1-Altın, gümüş, ticaret mallarının, üretme veya süt için beslenen hayvanların zekatı
2-Ekinlerle meyvelerin zekatı. Buna öşür de denir.
Zekatın fevri oluşu: Zekat farz olunca hemen geciktirmeden verilmelidir. Geciktirilirse insan günaha girer.
Zekatın farz olmasının şartları:
- Müslüman olmak: Gayri Müslimler zekat vermezler.
- Akıllı olmak: Deliler mükellef olmadıkları için zekat vermezler.
- Buluğ çağına girmiş olmak: Çocukların mallarından zekat verilmez.
- Hür olmak: Kölelerle, tutsak olanlar zekat vermez.
- Nisab miktarı mala sahip olmak: Asgari miktara nisab denir. Nisaba sahip olmayan insanlar dinen zekat vermek zorunda değildir.
- Nisabın üzerinden bir yıl geçmiş olması: Bu son iki madde mal ile ilgilidir.
Gasp edilen, vakfedilen, ticari olmayan mal ve eşyanın zekatı yoktur.
Zekatın nisabı: Zekatın farz olması için malın nisaba ulaşması
şarttır. Nisabtan az ise zekat farz olmaz. Zekat malı üzerinden bir
sene geçmesi lazım.
Bir yıl geçmez ise zekat farz olmaz. Sene başında nisaba ulaşan mal sene içinde azalıp
çoğalabilir. Sene sonunda nisabı koruyorsa zekata tabidir. Nisabtan az olursa zekat vermez. Zekatta esas olan kameri yıldır.
Bunun içinde zekatlar daha ziyade ramazan ayına göre ayarlanır.
Nisabın miktarı: 81 gram altın veya ona denk döviz, Türk parasıdır.
Bu paranın üzerinden bir kameri yıl geçince eldeki para 81 gram altın
veya üzerinde ise eldeki mevcut olan paranın miktarı üzerinden zekat
verilmesi mecburidir.
Zekatta tabi olmayan mallar:
Aslı ihtiyaçlar: Yazlık- kışlık ev veya apartman daireleri, ev
eşyaları ve mobilyalar, araba, kullanılan silahlar, sanat aletleri,
altın ve gümüş olmayan süs eşyaları, ticaret için olmayan ilim
kitapları bir insanın mesleği ile ilgili olan araç ve gereçler zekata
tabi değildir.
- Kirada olan daire ve dükkanın mülkiyetinden değil de gelirinden zekat verilir.
- Ticari amaç için kullanılan araçlarında geliri üzerinden zekat verilir.
- İnsanın borcu var ise borcunu çıktıktan sonra elindeki malların
toplamı 81 gram altın veya ona denk paraya eşitse zekat vermesi
gerekir. - Zekat fakirin hakkı olduğu için onu mutlaka sahibine vermek
gerekir. Zekat vermemek fakirin hakkını gasp etmektir ve büyük
zulümdür.
Zekat kimlere verilir:
- Fakirlere: Nisaba malik olmayanlara
- Miskinlere: Hiçbir şeyi olmayan günü birlik geçinenlere
- Zekat memurlarına: Bu günümüzde yok
- Muellefei kulüb: Zararından korunmak veya faydalı hale getirmek
istediğiniz gayri Müslimlere verilir. Hz. Ömer zamanında bu olay
kaldırılmıştır. - Kölelere: Bu günümüzde yok
- Borçlulara: Borcunu ödemekte zorlananlara
- Allah yolunda olanlara: Allah yolunda cihat edenlere, ilim tahsil eden fakir insanlara
- Yolculara: Malından uzak düşmüş gariplere: Günümüzde geçerli değildir.
Zekat kimlere verilmez:
- Gayri Müslimlere: Sadaka verilebilir.
- Cami, okul, yol, köprü, çeşme, okul, yurt, kurs dini olsun veya
olmasın vakıflara bunların inşaatının tamirine, teçhizine,
dekorasyonuna onların borçlarına zekat verilmez. - Zekatı mümkünse ihtiyaç sahibi olan insanlara bizatihi kendimizin
vermesi daha doğrudur. Fakat güvendiğimiz istismar etmediğinden emin
olduğumuz kurumlar aracılığı ile de zekatı fakirlere ulaştırabiliriz. - Güven vermeyen haklarında çokça değişik söylentiler olan sosyal
yada dini amaçlı kurumlara zekat parası verilmemelidir. Fakat bunlara
isteyen kişiler yardım yada bağışta bulunabilirler. - Zenginlere verilmez
- Koca karısına, karı da kocasına veremez.
- Usul ve furuuna ( bir kişi babasına dedesine çocuğuna çocuğunun çocuğuna ) zekat veremez.
- Haşimoğullarına zekat verilmez. Peygamber efendimizin soyundan
gelen ihtiyaçlı insanlara zekat parası değil de kendine ait paradan
vermek gerekir. - Zengin bir adamın fakir olan hanımına ve zengin adamın fakir babasına zekat verilir.
Zekat verirken şunlara dikkat edilmesi gerekir:
- Mümkünse zekatı nakti olarak vermek daha doğrudur.
- Eğer zekatı ayni ( gıda, giyecek yada yakacak ) olarak verilecekse sorulup ta ihtiyacı olan şeyleri almak lazım.
- Herkes makarna, bulgur vb. şeyler götürürse bu doğru olmaz.
- Zamanı geçmiş, satılamayan, yenilemeyen, giyilemeyen, içilemeyen, bozuk mallardan zekat verilmez.
- Son kullanma tarihi geçmiş zeytin, peynir vb. yiyecekleri zekat olarak vermek fakire hakarettir.
- Giyilemeyen elbise ve ayakkabıyı da aynı şekilde zekat olarak vermek fakirlere saygısızlıktır.
- Zekat olarak verdiklerimiz yediğimiz, içtiğimiz, giydiğimiz şeylerden olmalıdır.
- Borç olarak verilip de alınamayan para zekata sayılamaz.
Allah Teala cümlemizi zekatını zamanında ve eksiksiz olarak veren kullarından eylesin.
AMİN
