Derince Taşköprülüler Derneği tarafından Sabancı Kültür Merkezi’nde “Taşköprü Tarihi, Dil, Sosyo- Kültürel Yapı ve Kimlik Algılamaları Yönünden Yerleşik Türkmenler (Manavlar)” konulu panel düzenlendi. Cumartesi akşamı saat 19;33’da başlayan panele konuşmacı olarak “Gazeteci İsmail Kahraman, Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Işıl Altun, Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Muharrem Öçalan ile Sakarya Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Kenan Acar katıldı.
Taşköprülüler Derneği Başkanı Nusret Özcan’ın açış konuşmasının ardından Muharrem Öçalan Başkanlığında gerçekleştirilen panelde önce İsmail Kahraman Taşköprü ve çevresi hakkında arşiv belgelerine dayanarak hazırladığı sunumunu gösterdi.
İkinci olarak, Işıl Altun Manav Türkmenlerinin iktisadi, kültürel ve mimari özelliklerinden söz etti. Çandı ev düzenlemeleri, ne kadar ileri yaşlarda evlenirlerse evlensinler mutlaka resmi nikah kıydıkları, bayram gelenekleri hakkındaki bilgileri ilgi çeken ifadeleri arasındaydı.
Üçüncü konuşmacı Kenan Acar, dildeki ses özelliklerinden hareketle manav Türkmenlerinin Türk boyları ile bağlantılarından söz etti. Kelimelerdeki ses benzerliklerini ve değişimlerini lehçe, şive ve ağız noktasında değerlendirdi. Örneklerden biri olarak “Yabız” kelimesinin hem ses hem de anlam biçimiyle bugüne ulaşabilmiş olması manav Türkmenlerinin Orta Asya kökenli olmalarını gösterdi. Aynı zamanda kelimenin diğer Türkmen köylerinde de yaşatıldığını ifade etti.
Muharrem Bey, konuşmasında batılı emperyalist ülkelerin tarihçilerinden Gibbons’un “Türkiye halkının çoğu Türklerin istilası sırasında Müslümanlaştırdıkları Rumlardan oluşmaktadır. Bugün Türkiye’de yaşayan nüfusun ancak 5 milyonu Türk’tür” değerlendirmesine ve Peter Alford Andrews’in de “Türkiye’de Etnik Guruplar” isimli kitabında; Türkiye’de iktisadi faaliyet, boy, cemaat ve mezhep farklılıklarından ortaya çıkan sosyal gurupları birer etnik kimliğe sahip unsurlar olarak göstermesine tarihten cevap verdi.
Andrews’in kitabında 47 etnik gurup olarak belirttiği adlardan bazıları şunlardır:
Türkler, Yörükler, Türkmenler, Tahtacılar, Abdallar, Azeriler, Karapapaklar, Uygurlar, Kırgızlar, Kazaklar, Özbekler, Tatarlar, Balkarlar, Karaçaylar, Kumuklar, Göçmenler, Dağıstanlılar -ki bunlar özbeöz Türktür. Ayrıca bunlar da Alevi, Sünni, Şii diye kendi içlerinde alt guruplara ayrılmaktadır- Sonrasında Ermeniler, Rumlar, Estonlar, Yahudiler, Don kazakları, Malakanlar biçiminde doğru etnik guruplandırma devam ettirilmektedir.
Öçalan; Manavların Orta Asya kökenli Türkmenler olduğunu bölgede 68 Türk cemaat ve oymak ismini köy adı olarak kullandıklarını ifade ederek örneklendirdi.
Dinleyicilerden büyük takdir toplayarak alkış alan panel Kocaeli’nde bir heyecan dalgasına sebep oldu. Geçtiğimiz aylarda Gebze’de Çağdaşkent gazetesi ile Şileliler Dayanışma Derneği’nin düzenlediği programın Taşköprü civarına uyarlanış biçimi ile tekrarlanan bu panel, Manav Türkmenlerinin bölgedeki varlıklarının ve etkinliklerinin farkına varmaları yolunda atılmış önemli bir adımdı.
Yerleşik Türkmenler (Manavlar), ilimizde alanlarında uzman olan akademisyen hocalarımızdan Işıl hanımın Kocaeli Kandıralılar Derneği’nin Otel Asya’daki programa katılması ile ilk defa akademik çerçevede konuşulmaya başlanmıştı. Sonrasında Kocaeli ve Sakarya’da Üniversitelerimizin Valilik ve Kaymakamlıklarımızın desteği ile düzenlenen program ve sempozyumlarda Manavlar konuşulmaya devam etti.
Temennimiz bundan böyle bu tür organizasyonlar alanlarında uzman halkbilimci ve dilbilimcilerin yanında tarihçi, sanat tarihçi, sosyolog, edebiyatçı ve hatta din bilimcilerin katılımlarıyla daha öze inen proğramlarla devam eder. Konu sadece kendini Manav olarak tanımlayan Türkmenlerin değil kendini Türk hisseden herkesin meselesidir. Çünkü Anadolu’nun Türkleşme sürecinin başlangıcını oluşturan Manav Türkmenlerinin özelde tarihinin araştırılması, genelde Anadolu ve Batı Türklüğünün varlığının anlaşılmasının anahtarıdır.
