Atmosferimizde küçük Türk toplulukları var. Bunların çok küçük olanlarını Kayıp Türkler diğerlerini ise Küçük Topluluklar başlığı altında sıralıyoruz:
106 – KAYIP TÜRKLER (Devamı): Soyları tükenmeye durmuş ve sayıları binin / yüzün altında olanlarla devam ediyoruz.
- İNKERİLER / İNGRİANLAR – İzhorian veya Oy olarak da anılan Fin asıllı – Ural dilli
İnkerileri Macar Turancılığı, www.hunmagyar.org adlı site vasıtasıyla kapsama alanına almış ve akademik çalışmalarla ayrıntılandırmış. Kuzey Finlandiya (Korland) ve Letonya’da sayıları birkaç yüze kadar düşmüş, soyları tükenmeye durmuştur.
- ENETLER – Yine Macar Turancıları, Rusların meşhur “Halkların Kırmızı Kitabı”nda
Yenisey Samoyedleri diye geçen Enetleri (Enets) Sibirya’daki Taymir Otonom Bölgesi’nde 200 kişi olarak sayar. Ve bunların da ancak yarıya yakını kendi dilini bilmektedir. Büyük çoğunluk Ruslaşmıştır.
- DUKHALAR – Kuzey Moğolistan’da Sayan Dağlarındaki taygalarda ren geyiği
çobanlığıyla yaşayan Şamanist Türkler. Tuva kökenli Dukhaların çoğu Moğollaşmıştır, aslını ve dilini bilenlerin sayısı ise 400 ila 500 arasındadır.
- OROGENLER – Tunguzların Oroçlarla akraba bir kolu; Çin’de İç Moğolistan’da yaşarlar.
Sayıları 20-25 kişi olup dilleriyle birlikte yok olmak üzereler.
- SARTULLAR – Tarihte tüccarlığıyla meşhur Sart’ların devamı olup Moğolistan’ın
Zavkan İlinde yaşarlar. Buryatlarla karışa karışa benliklerini yitiriyorlar, böylelikle Karahanlı devirlerinden kalma eski Sartça da yavaş yavaş fonksiyonunu yitirmiş oluyor.
civarında yaşarlar. 15-20 kişinin konuşabildiği Yuğca ile birlikte soyları ha tükendi ha tükenecek.
107 – KÜÇÜK TOPLULUKLAR: Türkler boy hayatının kadim mensuplarıdır. Çoğu zaman bu boy düzeni kavimsel ayrılığı da beraberinde getirmiştir. Bazen bu ayrılıklar millet mensubiyetlerini bile şaşırtacak düzeydedir:
- AĞAÇERİLER – Tarihî Türk boylarından olup Kafkasya’daki Acara Bölgesi’ne isim vermişlerdir. İran’ın güneyindeki Fars Eyaleti’nde Hamse Türklerini oluşturan diğer boylarla beraber yaşamaktadırlar.
- AHVAHLAR – Akvaklar da denir. Avar Hanlığı’nın bakiyeleri olarak Kuzeybatı Dağistan’da yaşarlar. Sayıları 7 bin civarındadır.
- ARAPLAR – Kazakistan, Özbekistan ve Tacikistan’da hacılık, hocalık ve mollalık yapan Türkler. Kendilerin Arap sayıyor ve illaki seyyidlikle, şeriflikle ehl-i beytle bağlantılı olduklarını ispatlamaya çalışıyorlar. Tipik Türk; sayıları 20-30 bin civarında.
- AYMAKLAR / OYMAKLAR – Afganistan’da; Farah, Herat, Gur ve Badis gibi şehirlerde yaşayan eski bir Türk topluluğudur. Bazı kaynaklar sayılarını milyonla ifade eder.
- AYNULAR – Çoğunlukla Japonya’nın kuzeyinde ve Rusya’nın en doğusundaki adalarda (Hokkaido, Kuril, Sakhalin ve Kamçatka) yaşarlar. Niviklerle akraba olan Şamanist Aynuların sayısı 200 bin kadardır.
- BAHARLULAR – İran’daki Hamse Türklerinden olup Fars Eyaleti’nde yaşarlar. Sayıları 40-50 bin civarındadır.
- BARABALAR – Güney Sibirya’da İrtiş ile Om Irmağı arasındaki Barabin bozkırında yaşarlar. Sayıları 10 bin civarındadır.
- BARGALAR – Türk-Moğol karışımı olup Mançurya’ya sürülen topluluklardan. Sayıları 3 binin üzerindedir.
- BARLASLAR – Cengiz Han’ın ve Emir Timur’un boyudur. Moğolistan’da yaşarlar.
- BELTİRLER – Abakan Türkleri de denir. Sagaylarla birlikte yaşarlar. Sayıları 15 bine yakındır.
- BOÇAGÇİLER / BIÇAKÇILAR – İran’a özgü bir Türk topluluğu; sayıları 4 bin civarında olup Kirman Eyaleti’nde (Sırcan, Rafsancan) yaşamaktadırlar.
- BO(Ğ)ABANLAR – Doğu Türkistan’ın Kansu Eyaletinde yaşayan Müslüman Türk topluluklarındandırlar.
- BOTLIKLAR – Buyhalcılar olarak da bilinirler ve Dağistan Avarlarının bir koludurlar. Sayıları 5 bin civarındadır.
- BUDUGLAR – Azerbaycan Guba’da kendilerine ad olan köyde yaşarlar. Tipik Türk ismi ama farklı bir şiveleri var. sayıları ise 15 bin civarında..
- ÇAKARLAR (CHAKHARLAR) – Türk-Moğol karşımı bir boy. Çin’in İç Moğolistan bölgesinde yaşarlar. Halha yada Khalkha diye bir dil konuşurlar. Sayıları 350 bindir ve Lamaisttirler.
- ÇALALAR – Astrahan Eyaletinde yaşayan Hazarların devamı 10 bin civarındaki Musevî Türk.
- ÇALKANLAR / ÇALKANDULAR – Altay Cumhuriyeti’nin kuzey kesimlerinde yaşarlar, Lebedlerin iki kolundan biridirler. Sayıları birkaç bin kadardır. Çalkanca denilen ayrı bir şive konuşurlar.
- ÇARDOVLULAR / ÇARDAVARLULAR – İran’ın batısındaki Mukri bölgesi Türklerindendirler ve adları dört davullu / dört davarlı manasındadır.
- ÇULIMLAR – Güney Sibirya’da Çulım Irmağı havalisinde (Tomsk Eyaleti) yaşarlar. Çat Türkleri yada Meletsk Tatarları olarak da anılır.
- DARHADLAR – Moğolistan’ın Hövisgöl yöresinde yaşayan ve 20 binlik bir nüfusa sahip Türk topluluğu.
- DELİKANLULAR – İran’da yaşayan ve Türkçe konuşan bir halk.
Eski Türklerde cenaze merasimine verilen ad
Bazı kaynaklar: www.ozturkler.com, www.orkun.com, www.turktarih.net, tr.wikipedia.org..
Sergen Çirkin (Yok Olan Altay Dilleri – Türk Yurdu Dergisi, sayı 311)
