Açık
bir havada geceleyin yıldızları izlerken, çok hızlı hareket eden ve ışık saçan
gök cisimlerine şahit olmuşuzdur. Yıldız kayması olarak isimlendirdiğimiz,
gördüğümüz zaman dilekler tuttuğumuz bu heyecan verici olay aslında Dünya
atmosferine giren bir meteorun sürtünme kaynaklı yanarak parçalanmasından başka
bir şey değildir. Dünya’ya düşen meteorun büyüklüğüne bağlı olarak gözlem
süremiz daha parlak ve daha uzun süreli olabilmektedir.
İşte
günümüzden tam 66 milyon yıl önce Dünya’mız buna benzer bir olay ile
karşılaştı. Ancak bu sefer durum biraz farklıydı. Dünya’ya çarpan yaklaşık 15
km genişliğindeki bir meteor, başta dinozorlar olmak üzere tün canlı hayatı
neredeyse tamamen yok etti. Bu teori bir dizi jeolojik araştırmadan sonra Nobel
Fizik Ödülü sahibi Luis Walter Alvarez ve Jeolog olan oğlu Walter Alvarez tarafından
1980 yılında ortaya atıldı. Başlangıçta tartışmalı görünen bu teori günümüzde
kabul gören bir teori haline gelmiştir. Meteorun çarpması Meksika’nın Yukaten
yarımadasında 150 km çapındaki Chicxulub Krateri’nin oluşmasına yol açtı. Meteorun
Dünya’ya çarpmasından sonra oluşan ve atmosfere yayılarak ilerleyen basınç ve
ısı dalgalarının, kısa bir süre içerisinde yeryüzündeki canlı hayatın %75’ini
yok etti. Çarpmanın ardından atmosfere fırlayan toz bulutları güneş ışınlarının
dünyaya erişimini engelledi, yeryüzü soğumaya başladı, bitki gelişimi olumsuz
etkilendi ve bu durum domino etkisi yaparak tüm ekosistemin çökmesine yol açtı.
Her ne kadar 66 milyon yıldır
yeryüzünde buna benzer olaylar yaşanmasa da, bu gelecekte de yaşanmayacağı
anlamına gelmemekteydi. Bunun bilincinde olan NASA, “Çift Asteroid Yönlendirme
Testi – Double Asteroid Redirection Test (DART)” isimli görevi uygulamaya
soktu. Dünya’yı potansiyel bir meteor çarpmasına karşı savunma yeteneklerinin
test edilmesinin planladığı bu görevde, 23 Kasım 2021 tarihinde DART uzay aracı
uzaya fırlatıldı. Hedef, çarpışma anında uzaklığı yaklaşık 6 milyon km olan Didymos
Asteroid Sistemi’ydi.
Bu sistem içinde yer alan Dimorphos isimli, 160 ve 780 metre çapındaki ikiz asteroid potansiyel tehlike olarak
tanımlanmıştı. Fırlatmadan 10 ay sonra, 26 Eylül 2022 tarihinde DART planladığı
gibi başarılı bir şekilde Dimorphos isimli asteroide çarparak yörüngesinin
değişmesine yol açtı. Dimorphos artık potansiyel tehlike değildi. Bu başarılı
deney, Dünya’nın bir meteor çarpma tehlikesine karşı kendisini savunabilme
kapasitesinin görülmesi adına olukça önemliydi. Elde edilen sonuç, bilgisayar
modellemelerinin başarılı olduğunu göstermekteydi. Bir sonraki adım, daha büyük
boyutlardaki meteor tehlikelerine karşı çalışmaların yapılması olacaktı.
Yıllar önce bilim kurgu filmlerinde
izlediğimiz kurguların, Dünya savunması adına gerçeğe dönüşüyor olması insanlık
için mutluluk verici bir gelişme olarak kabul edilmelidir. Ülkedeki sığ
gündemlerden kurtulup, farklı gündemleri konuşabilmemiz ve bu görevlerde
ülkemizden bilim insanlarını da görebilmemiz dileğiyle…
Sağlıcakla Kalınız…
Yararlanılan kaynaklar:
