Kurban, Allah’a itaat ve teslimiyet şuuru ile ibadet etmenin ve O’nun rızası uğruna gösterilen fedakârlığın en güzel ifadesidir. Kurban, “yakın olmak” anlamına gelen “kurbet” kökünden türemiş bir kelime olup “kendisi sebebiyle Allah’a yaklaşılan şey” manasına gelir. Dinî bir terim olarak kurban ise, Allah rızası için ve ibadet maksadıyla, belirli şartları taşıyan hayvanı belirli bir vakitte usulüne uygun olarak kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı ifade eder.
Kurban kesmek, hicretin ikinci yılında meşru kılınmış, meşruiyeti kitap, sünnet ve icma ile sabit olmuştur. Kur’an’dan delili;“Rabbin için namaz kıl ve kurban kes.”(Kevser, 108/2)“Biz her ümmete kurban kesmeyi meşru kıldık ki kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine Allah’ın adını ansınlar.””Biz o büyükbaş hayvanları da Allah’ın nişanelerinden kıldık.”(Hac, 22/34, 36)ayet-i kerimeleridir.
Sünnetten delilleri ise, Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s.)’in şu hadis-i şerifleridir: “Âdemoğlu, kurban bayramı günlerinde Allah için kurban kesmekten daha sevimli bir iş ile Allah’a yaklaşabilmiş değildir. Kurban olarak kesilen hayvan kıyamet günü boynuzları, ayakları ve kılları ile gelecektir. Akan kan yere düşmeden önce yüce Allah katında yüksek bir makama erişir. Öyleyse gönül hoşluğu ile kurbanlarınızı kesiniz.”(Tirmizî, Edâhî, 1) “Hali vakti yerinde olup da kurban kesmeyen kimse sakın namazgâhımıza yaklaşmasın.”(İbn-i Mâce, Edâhî, 2; Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 321)
Ayrıca Enes bin Mâlik (r.a.)’den şöyle bir hadis-i şerif de rivayet edilmiştir: “Allah Resûlü (s.a.s.) beyazı siyahından çok, boynuzlu iki koç kurban etti. O’nun ayağını hayvanın yanlarına koyduğunu, besmele çekip tekbir getirdiğini ve eliyle onları kestiğini gördüm.” (Buharî, Edâhî, 9, 14; Müslim, Edâhî, 17)
Kurban kesmenin meşruiyeti konusundaİslam âlimlerinin ve Müslümanların tamamı da görüş birliği içindedir.
Kur’an’da geçen,“Biz, (İbrahim’e) büyük bir kurbanlık vererek onu (İsmail’i) kurtardık”(Sâffât, 37/107) ifadesi kurban ibadetinin Hz. İbrahim (a.s.)’in sünneti olduğunu göstermektedir. Hz. Peygamber (s.a.s.) de, “Kurban kesiniz, muhakkak o babanız İbrahim’in sünnetidir”(İbn-i Mâce, Edâhî, 3) buyurmuştur.
Kurban; akıllı, buluğ çağına ermiş, dinen zengin sayılan ve seferî olmayan Müslümanın yerine getireceği malî bir ibadettir. Temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka 80.18 gr. altın veya bunun değerinde para yahut eşyaya sahip olan kişi dinen zengin sayılır. Bu durumdaki bir Müslüman Allah’ın kendisine bahşetmiş olduğu nimetlere şükran ifadesi olarak kurban kesmelidir.
Her ibadette olduğu gibi kurban ibadetinde de niyet esastır, yani başka maksatlar için değil sadece ve sadece Allah rızası gözetilerek yerine getirilmelidir. Zira Allah katında değerli olan ve O’na ulaşacak olan müminin niyeti ve takvasıdır. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmaktadır: “Onların etleri ve kanları asla Allah’a ulaşmaz. Fakat ona sizin takvanız (Allah’a karşı gelmekten sakınmanız) ulaşır.”(Hac, 22/37)
Kurban ibadetinde,insanın yüce Allah’ın sayısız nimetlerine karşı şükrünü ifade etmesi; günahlarının bağışlanması;kurban kesen aileningenişliğe kavuşması;toplumda sosyal dayanışma ve yardımlaşmanın sağlanması; din kardeşliği, akrabalık ve komşuluk hukukunun güçlendirilmesi gibi pek çok hikmet vardır. Bir ayette, “…onlardan siz de yiyin, istemeyen fakire de istemek zorunda kalan fakire de yedirin”(Hac, 22/36) buyrulmak suretiyle kurban ibadetinin toplumsal yararlarına dikkat çekilmiştir.
Kurbandan maksat sadece kan akıtmak değil, bilakis insanın en çok sevdiği ve değer verdiğişeyleri Allah yolunda feda edilebilmesidir.İnsanın en çok sevdiği dünya nimetlerinin başında evlat ve mal-mülk gelmektedir. Kur’an-ı Kerim’de ise, mal ve evlatların bir imtihan sebebi olduğu belirtilmiştir. (Enfâl, 8/28) İnsan bu imtihanı kazanmak için gerektiğinde en çok sevdiği varlıklarını Allah için feda edebilmelidir. Bu fedakârlık ise ancak Allah’a tam manasıyla teslim olmakla mümkündür. Hz. İbrahim (a.s.) ile oğlu Hz. İsmail (a.s.)işte bu zorlu imtihanı Allah’a tam bir teslimiyet ve itaat göstererek başarıyla geçmişlerdir. Bizler de kurban ibadetini yerine getirerek mallarımızdan fedakârlık yaptığımızı göstermekte, gerektiğinde tüm sevdiklerimizi hatta canımızı bile Allah yolunda feda edebileceğimizi ifade etmekteyiz.
Not: Diyanet İşleri Başkanlığımız, “Vekalet Kurban Kesimi” kampanyası düzenlemiştir. Yurt içi kurban bedeli 575 TL. yurt dışı bedeli ise 400 TL. dir. Kurbanını vekaleten kestirmek isteyen vatandaşların belirtilen kurban bedellerini ilgili banka şubelerine 03 Ekim 2014 tarihine kadar yatırmaları gerekmektedir.
