Türk Edebiyatının önemli eserlerinden biri olan Kutadgu Biliğ de Yusuf Has Hacib yöneticilerimize rehber olabilecek şu tespitleri aktarmaktadır. Türk Devletlerinin iyi yönetilme dönemlerinin hikmetleri gördüğümden siz değerli okuyucularımla paylaşmak istedim.
Bey ve Yardımcısı;
Yardımcı çok olursa, bey zahmet çekmez; onun her işi yoluna girer ve nizam bozulmaz.
Huzur istersen, o zahmet ile birlikte gelir; sevinç istersen o kaygı ile birlikte bulunur.
Halk içinde kim nüfuz sahibi olursa, onun dili ve sözü tatlı olmalı, kendisi tevazu göstermelidir.
Sana beylik ve büyüklük erişirse, bu devlet içinde saç ve sakalının ağarması için, kendini küçük tut ve mütevazi ol.
Beyliğin temeli doğruluk üzerine kurulmuştur; doğruluk yolu beyliğin esasıdır.
Ey Hükümdar kendini değil halkını düşün.
Ey Hükümdar şu üç işe seçkin kimseleri ara ve bu işleri onlara ver.
Bunlardan biri kadıdır (hakim), halka faydalı olabilmesi için, onun çok temiz ve takva sahibi olması lazımdır.
İkincisi hükümdara vekalet edecek olan kimsedir, yönetici halkın huzur bulması ve saadetle yaşaması için, bunun dürüst ve güvenilir bir kimse olması şarttır.
Üçüncüsü Vezirdir; (Başkan-Bakan) bunun çok seçkin bir kimse olması lazımdır; halka ne gelirse ondan gelir.
HARAMA EL UZATMA, KENDİNİ GÖZET; ey hükümdar, iyi bilki, haram gönülü karartır.
Kendi menfaatini arama, halkın menfaatini düşün; senin menfaatin halkın menfaati içindir.
Halka huzur ve rahat sağlayacak bir nizam kur; sana hayır-dua etsinler.
Zenginlerin yükü orta hallilere yüklenmemeli; yoksa bu orta halliler bozulur ve büsbütün sarsılır.
Orta halli kimselerin yükünü fakirlere yüklememeli; yoksa, fakir açlıktan kırılır ve mahvolur.
Fakirler orta halli olursa, orta halliler zenginleşir, orta halliler zenginleşirse, memleket zengin olur.
Halkın ve hükümdarın üç hakkı:
Tebaanın (Halkın) senin üzerinde üç hakkı vardır; bu hakları öde ve onları zorluğa düşürme.
Bunlardan biri memleketinde gümüş temiz kalsın, onun ayarını koru (paranın değerinin korunması).
İkincisi halkı adil kanunlar ile idare et; birini diğerine tahakküme kalkışmasına meydan verme, onları koru (mafya ve anarşiye meydan vermemek)
Üçüncüsü bütün yolları emin tut; yol kesici haydutların hepsini ortadan kaldır.
………………..
YUSUF HASHACİB tarafından 1200 yıl önce yazılan ve hala yöneticide olması gereken özellikleri anlatan bu tavsiyelere uyulduğu zaman;
Huzur ve mutluluk olmaz mı? olur.
Refah ve zenginlik gelmez mi? gelir.
Güven ve istikrar sürmez mi? sürer.
Yöneticilerimizin bu ve benzeri hikmetleri bilmesi ve yaşaması düşüncesiyle.
