Vicdan; Allah’ın sayısız delilleri içinde en kapsamlı olanlarından biridir.
Vicdan; gayb / görünmez ve şehadet / görünür âlemlerin bir araya geldiği yerdir.
Vicdan; her iki âlemden birbirine gelenlerin kavşak noktasıdır.
Vicdan; şuurlu / bilinç sahibi olarak yaratılmış bulunan fıtrat;
Fıtrî, tabii bir mizaç ve huydur.
Nitekim insan, fıtrî olarak / yaratılışının bir gereği olarak, Allah’ı bilir.
İnsan var oluşundan beri, Yüce Yaratıcı’nın varlığını, en azından hep hissetmiştir.
Nitekim:
İnsanın sıkıştığı zaman, gayri ihtiyarî olarak / ister istemez ;
“Allah” lâfzını söylemek zorunda kalışı,
Bunun somut bir ifade ve belirtisidir.
Evet,
Fıtrat ve vicdan akla bir penceredir.
Tevhidin / Allah’ı birlemenin şua ve ışığını neşredip durur.
Çünkü fıtrat yalan söylemez.
Kaldı ki:
İnsanın zahir / görünen ve bâtın / görünmez beş his ve duygusundan başka,
Gayb / görünmez âleme karşı açılan pek çok pencereleri var.
Gayr-ı meş’ur / bilinmeyen, bilincine varılmayan pek çok hisleri var.
İşitme, görme, tatma olduğu gibi, sevk edici altıncı bir hissi daha var.
Ayrıca şaika / şevk verici yedinci bir hissi de var.
O şevk verici ve sevk edici hisler yalan söylemez.
Yanlış gidemez.
Kaldı ki:
Mevhum yani gerçekte olmayan, vehim ve hayal ürünü bir şey hariçteki bir hakikate;
Yani, maddî bir bedene sahip varlığa mebde’/ kaynak ve başlangıç olamaz.
Evet, akıl çalışmaya ara verse de, vicdan Sânii / San’atla Yaratan Allah’ı unutamaz.
Kendi nefsini inkâr etse de, hep O’nu görür, hep O’nu düşünür, sadece O’na yöneliktir.
Akıl gözünü kapasa da, vicdanın gözü daima açıktır.
x
Vicdan; içimizde bize Hakkı bildirip Hakkı bulduran bir İlâhî sözcüdür.
İnsanın yaratılışına konmuş; gerçeği sezdiren ve duyuran bir yol göstericidir.
Vicdan, Allah ile insan arasına -inansın veya inanmasın- çekilmiş bir özel telefon hattı gibidir.
İnsan hiç eğitim görmemiş olsa bile, vicdanen doğruyu yanlışı, iyiyi kötüyü, güzeli çirkini sezer.
Bu tercihi, bu seçmeyi, bu isabeti ve bu güzel sonuçları vicdan denen duygusu sağlar.
Nitekim doğru hareket edildiğinde, bu tercihi vicdan onaylar.
Kişi kendisini mânen bir huzur içinde bulur.
Yanlış bir hareketi karşısında, insan üzülür ve pişmanlık duyar.
Çünkü o yanlış hareketi vicdan, onaylamamıştır.
x
Kısaca vicdan:
“İyiyi kötüden ayırt edebilen, iyilikten lezzet alan ve kötülükten elem duyan mânevî his.
Vicdan, insanın bozulmamış fıtratını, yaratılışını ifade eder.
Kur’an neyi emretmiş veya yasaklamışsa vicdanda bunun tasdikçisi vardır.
Meselâ, insan vicdanen yüce yaratıcıya inanma ve ona sığınma ihtiyacı hisseder.
Kur’an da bunu emreder.
Vicdan, haksız kazançtan rahatsızlık duyar.
Kur’an da, her türlü haksız kazancı yasaklar.”
