“Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı” kitabını yedi sene kadar önce okudum. Hayatım boyunca okuduğum kitaplar arasında belki de beni en çok etkileyen ve iz bırakan kitap oldu. “Kişisel, mesleki ve ailevi sorunların çözümünde ilke merkezli bir yaklaşım benimseyen” Stephen R. Covey’in yazdığı bu kitap, dünyada 15 milyondan fazla satan tam bir başvuru kaynağıdır.
Bu yedi yıl boyunca kitapta anlatılan çok şeyi belki uygulamadım (misyon bildirimi yazmak, yazılı haftalık planlar yapmak gibi). Ama gerek iş hayatımda ve gerekse özel yaşantımda ilişkilerimi ve işlerimi yönetmemde zihnimin arka planına yerleşmiş “7 Alışkanlık” kavramlarının sihirli tesirini yaşadım. Bu kavramlar, tıpkı bilgisayarımdaki Windows işletim sistemi gibi, görünürde kendisini fark ettirmeden bütün davranışlarımı yöneten bir işleve sahip oldular.
Kitapta anlatılan çeşitli kavramları ve verilen örnekleri çok sayıda arkadaş, dost ve akrabamla paylaştım. İlişkilerde yaşanan sıkıntıları kavramak ve çözüm üretmek konusunda, kitabın kazandırdığı beceriler sayesinde, hem kendi ilişkilerime ve hem de yakınlarımın ilişkilerine güzellikler katabilmenin huzur ve mutluluğunu yaşadım.
Covey, konuları sade, kolay anlaşılabilir kavram, şekil ve örneklerle anlatıyor. Mesela “2. Kare Alışkanlığı” kavramını öğrendiğimiz zaman günlük yaşantımızda önemsiz işlere ayırdığımız zamanın azaltılması ihtiyacını hissediyorsunuz. Acil ve önemli işlere ayırdığımız zamanın çokluğunun, bizim etkili insan olmamızı sağlayan, acil olmayan ancak önemli işleri yapmamıza mani olduğunu fark ediyorsunuz. Böylece ilişkilerimizi iyileştirmek ve kendimizi geliştirmek için ayırmamız gereken zamanı planlamamız kolaylaşıyor. Bu kavramları sembolleştirdiği “büyük taşlar” filmini, kitap ekinde verilen CD’de izleyince, artık bu kavramı unutmanız mümkün olmuyor.
“Önce anlamaya çalış, sonra anlaşılmaya” diye özetlediği alışkanlığı edinebilmeniz için, “duygusal banka hesabı” kavramını kullanıyor. Bu kavram ilişkilerinizin gerçekten daha çok anlam kazanması ve derinleşmesi yönünde edinmeye başladığınız alışkanlığın, sizde yerleşmesine ve karakterinizin bir parçası haline gelmesine yardımcı oluyor.
İsterseniz kaderin bir cilvesi deyin, bu kitabı okuduktan 7 yıl sonra, çalışmakta olduğum şirketim, yönetim kademelerindeki personeline “Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı” konulu 3 günlük eğitim organize etti. Ben de bu heyecan verici programa katıldıktan sonra, duygularımı paylaşmak için bu satırları yazmaya karar verdim.
İnsanların iş hayatını ayrı, özel hayatını ayrı değerlendirmek pek mümkün olmasa gerek. Çünkü insan bir bütündür ve hayatta oynadığı rollere göre (ebeveyn, yönetici, taraftar, sosyal organizasyon üyeliği vb) farklı karakterler yansıtmaya çalışsa bile bu çabanın başarılı olması pek mümkün değildir.
Kitapta Covey’in anlattıklarından özet olarak benim anladığım, “etkili olmak” için eskilerin tabiriyle “insan-ı kâmil olmak” yeni ifadesiyle “olgun insan olmak” gerekli. Covey, diğer birçok yazarın yaptığı gibi geçici başarılar için taktik vermiyor. Kalıcı bir etkililik için, saygı duyulan bir insan karakteri inşa etmemizin yollarını, bir model bütünlüğü içinde anlatıyor.
Anlatılanlar, kapitalist dünyanın didişmesi içinde, daha fazla pay kapma ihtirasını körükleyen şarlatanca tavsiyeler verenlere hiç benzemiyor. Mevlana, Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Veli, Şeyh Edebali gibi büyük Türk ve İslam düşünürlerinin tavsiyeleri ile Covey’in anlattıkları bire bir örtüşüyor. Çünkü hepsi de iyi, güzel, doğru gibi evrensel ve değişmez ilkeleri esas alıyor.
Çocukları ile iletişim problemi yaşayan anne babalara, iş yerimde daha huzurlu ve verimli bir ortam istiyorum diyen tüm çalışanlara, eşimle yaşadığım sıkıntılara çare arıyorum diyenlere, kısacası hayatımda daha çok huzur, daha çok mutluluk ve daha çok kişisel başarı istiyorum diyen herkese tavsiye ediyorum. Lütfen kendinize zaman ayırın, kişisel gelişiminize yatırım yapın. Çünkü “elde ettiğiniz sonuçlar, sizin seçimlerinizin eseridir.”