“Hekim hastalığa bakarsa tedavi eder. Bu adam sana lazımdır” Kutadgu-Blig.1070
Bir önceki yazımda 14 Mart tıp bayramı vesilesi ile tabip odalarımızın yaptığı eylemdeki sağlıkta çöküş sloganının abartılı bir tenkit olduğu ve 5 dakikada muayene olmaz haklı itirazı üzerine düşüncelerimi yazmıştım.
Bu yazımda da son çeyrek yüzyılda hastanelerimizdeki gelişmelerin sağlığa ve hekimliğe etkileri konusunda bazı tespitlerimi yazacağım. Bu dönemdeki iyileşmelerin başında sağlık kurumlarımızın Sağlık Bakanlığı bünyesinde toplanması gelir. Bu birleşme vatandaşların hastane hizmetlerine ulaşmasında büyük kolaylıklar sağlamıştır. Kocaeli gibi işçi yoğunluğu olan şehirlerimizdeki sigorta hastanesi-devlet hastanesi ayırımının sebep olduğu olumsuzlukları gidermiştir. Yeni yapılan hastanelerimizde koğuş sisteminden oda sistemine geçilmiş olması diğer bir güzelliktir. Bu dönemde hastanelerimize sağlanan teknolojik imkânlar daha güvenli bir sağlık hizmeti alımı yanında hekimlerimiz içinde teşhiş ve tedavilerinde büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Ayrıca yoğun
bakım, palyatif bakım, evde bakım gibi imkanlar daha yeterli hale gelmiştir. 112 Acil Ambulans hizmetlerindeki gelişmeler de ihtiyaçlara cevap verir hale gelmiş, vatandaşın daha kolay ulaşabildiği bir çalışma düzenine getirilmiştir.
Birçok iyileşmelerin yanında düzeltilmesi gereken konular ve sağlıkta dönüşümün ortaya çıkardığı konular ve sorunlar da vardır.
Bunlardan biri insanların her herhangi bir sevk, engel, caydırcılık görmeden ikinci veya üçüncü basamak hastanelere, eğitim hastanelerine veya tıp fakültesi hastanelerine gidebilmeleri sebebiyle buralarda olan yığılmalardır. Bir kardiyolog meslektaşımız bu durumu “Abi, kalp hastalığı vesvesesi ile gelen, daha çok genç insanlara kalp hastası olmadıklarına ikna etmekten sıradaki gerçek kalp hastalarına bakmaya fırsat bulamıyoruz.” şeklinde ifade etmişti. Hastanelerimizde sevk ve randevu sisteminin geliştirilmesi ile bunun önüne geçilmelidir.
Diğer bir konu; bu dönemde hekimi teşvik edici olarak uygulamaya konulan PERFORMANStır. Hekimliği muayene ve işlemlerin sayısı ile değerlendirmesi yeni sorunlara yol açmış olup bunun yeniden kategorize edilmesi gerekmektedir.
Burada da alınan sorumluluk, işlemin riski ve zahmeti, bu işlemler için gerekli olan bilgi-beceri ve tecrübe göz önüne alınmalıdır. Alınan ek eğitimler, iştirak edilen kurs ve bilimsel kongreler de değerlendirmelerde kullanılmalıdır. Uzmanlık dalının sağlığa ve yaşama katkısı göz önünde bulundurulmalıdır. Performans yalnız puan toplama durumundan çıkarılıp daha iyi hekimlik yapmayı teşvik eden; hekimler ve sağlık çalışanları arasında adil paylaşıma imkân veren bir şekle kavuşturulmalıdır.
Bu dönemdeki diğer bir sorun MALPRAKTİS dir. Hekimler kasıt, ihmal ve kusur olmadan da mahkemelere verilmişlerdir. Bu İHTİMAL bir çok hekimi sorumluluk alıp tedavi veya müdâhele etmek yerine daha çok tetkik, konsültasyon ve sevk etme davranışını tercihe yöneltmiştir. Bu çalışma şekli ise daha çok zaman ve imkân harcanmasına, kurumlarda da yığılmalara sebep olan etkenlerdendir.
2024 deki gazetelerede yansıyan bir haber bu konuyu daha iyi anlamamıza ışık tutar. 2016 da genetik anomalili bir doğum sebebi ile hekim mahkemeye verilmiş ve 21 milyon, faizi ile 36 milyon liralık bir ceza ile karşı karşıya kalınmıştır. Üst mahkemelerden döneceği umuduna rağmen dudak uçuklatıcı bu ceza insanı meslekten bile vazgeçirici özelliktedir. Neyse ki bu ve benzeri olaylar sebebi ile 2022 yılında yapılan bir düzenleme ile soruşturma izinleri Sağlık Bakanlığı’nın müsaadesine bağlanmıştır. Böylece bu konudaki şikâyetlerin mahkemeye gitmesi
%60 azalmıştır. Temel bilirkişi eğitimi almış muhakkiklerin artması ile malpraktis mağduriyetlerinin daha da azalacağı umut edilmektedir.
Diğer önemli bir konu, hekimliğe ve özellikle zor ve zahmeti-riski yüksek branşlara ilginin azalmasıdır. Bu durum ilerde sağlık alanında yeni sorunlara sebep olmadan gerekli düzenlemeler, planlamalar yapılmalıdır. Dr. Zeki Bayraktar’ın “Sağlıkta Şok Öncesi Durum” yazısı bu konuya ışık tutmaktadır.
Özel hastaneler ve muayenehaneler( devam edecek)
