Dünya bu günlerde bir büyük salgının(pandemi) nelere sebep
olabildiğini bizzat yaşayarak görmektedir.Kendi başına canlılığı bile
tartışmalı olan virüs ailesinden bir yaratık insanlığı teslim almış
görülmektedir. Virüsler kendi başlarına bağımsız yaşayamazlar. Canlılıkları
İnsan, hayvan veya bitki hücrelerine bağımlıdır. Normal mikroskopla
görülemezler. Elektron mikroskobu denilen çok daha fazla büyütmelerle
görülebilirler. Bu virüs salgınının meydana getirdiği teslim alış insanların
günlük hayat anlayışlarında derin değişiklikler yapmış ve yapmaya devam edecektir.
İş anlayışımızda, eğitim şeklimizde, tatil tarzımızda, alış veriş
davranışlarımızda velhasıl her alanda yeni farklılıklar oluşmasına sebep olmuş
ve bu değişimler daha da devam edecektir. İnsanların doğal hayat ile ilişkilerinde
de çok yeni düzenlemeler yapmasına sebep olmuş, insanoğlu yaşadığı çevre ile de
yeni bir davranış biçimini edinmeye çalışmaktadır. Karantina uygulaması yapılan
alanlarda bitki, hayvan ve denizlerimizde enteresan gelişmeler görülmüştür.
Hatırlamakta
fayda var.31 Aralık 2019 tarihinde Çin’den yapılan bir bilgilendirme Wuhan
şehrinde yabani hayvan alışverişlerinin yapıldığı pazar yerinden gelen bazı
hastalarda, ağır akciğer sorunları ile karşılaşılmış ve bunun sebebinin yeni
bir virüs olduğu şeklinde olmuştur. Bu bilgiye göre hayvan corana virüsü
gurubundan bir etken, mutasyon dediğimiz genetik değişimle, insanlarda hastalık
yapma ve insandan insana kolay bulaşma özelliği kazanarak bu hastalığa sebep
olmuştur. Bu virüse daha sonra COVİT 19 ismi verilmiştir. Benzeri bir durumun
2003 de SARS virüs salgını, 2012 de MERS virüs salgınında da olduğu hatırlanarak,
bu yeni virüsünde önemli bir sağlık tehdidine dönüşebileceği endişesine sebep
olmuştur.
İşte bu
Covit 19 virüsünün hastalığı meydana gelen bulaşmalar sebebi ile kısa sürede
PANDEMİ(büyük salgın) özelliğini kazanmıştır. Çin yönetimi salgını kontrol için
hemen Wuhan şehrinde karantina kararı almış, ciddi polisiye tedbirleri
uygulamış, bu yapılanlar çeşitli kanallardan insanlar tarafından takip
edildiğinden ciddi bir korku duygusuna sebep de olmuştur. Covit 19’un aşısının
olmayışı ve bu virüsün sebep olduğu ağırlaşan hastalardaki tedavi şemasının
bilinmeyişi bu korkuyu daha da derinleştirmiştir. Çin’den sonra ilk atladığı
ülke olan İtalya’daki sağlık hizmetlerinde yaşananlar endişeleri daha da
arttırmıştır. Çin, İtalya, İspanya derken hastalık ilk olarak 14 Mart 2020’de
ülkemizde de görülmüş ve salgınla mücadele ile ilgili uygulamalar başlamıştır. Halen
A.B.D. ve Brezilya’da ciddi sağlık sorunu olarak görülmektedir.
Ülkemizde özellikle İstanbul, İzmir
ve şehrimiz Kocaeli vakaların en çok görüldüğü yerlerdendir. Şehrimizde önce
Derince Eğitim Araştırma Hastanesi ve Gebze Devlet Hastanesi pandemi hastanesi
olarak görevlendirilmiş daha sonra tüm hastanelerin bu hizmete hazır olmaları
istenmiştir. Nisan 2020 üçüncü haftasına kadar ciddi bir hasta sirkülasyonu
olmakla birlikte şehrimizde ve ülkemizde sağlık kurumlarımızın ve sağlık
çalışanlarımızın ciddi ve olağanüstü gayretleri, bakanlığımızın Pandemi Bilim
Kurulu önderliğindeki salgınla mücadele rehberliğine merkezi yönetimin desteği
ve uyumu salgının kontrol alınmasını sağlamış, birçok gelişmiş batı ülkelerine
göre daha iyi sonuçlar alınmasını sağlamıştır.
Mayıs ayı sonuna doğru hastalık ve
hastalarla ilgili bilgiler salgının kontrol altına alındığını düşündüren
sayılara düştüğü için Haziran ayı başından itibaren salgın kontrol tedbirleri
gevşetilerek YENİ NORMALLEŞME dönemine geçilmiştir.Haziran 2. haftası sonu
hasta sayısı maalesef salgına karşı daha dikkatli olunması yönünde uyarıları
hatırlatmaktadır. Covit 19 virüsünün yaptığı bu salgının tehlikesinin henüz
geçmediğini unutmamalıyız. Aşı bulununcaya veya daha etkili ve uygulanabilir
bir tedavi şeması öğrenilinceye kadar en önemli çare korunma tedbirleridir. Bu
arada Prof. Dr. Ercüment Ovalı ve ekibinin aşı çalışmasının başarılı
sonuçlanmasını dilerim.
Uyulması gereken
korunma tedbirlerine gelince, bunlar:
1. Mümkün mertebe
kalabalıklara
girmemeli ve kalabalıklar oluşturmamalıyız. Covit 19 virüsü taşıyanların bulunma
ihtimali olan ortamlarda, hele bir de kapalı ortam ise, bulaş ihtimali
yükselir.10 dakikayı aşan süreler ise bu ihtimali daha da yükseltir. Kısa
süreli temaslar, hele iyi havalandırılmış ortamlarda ise bulaş ihtimali azalır.
2. Mesafe. Bu virüsün
bulaşı hastanın ağız-burun ifrazının mukoza(ağız-burun-göz) teması ile olur. Bu
bulaş için ise 1 m den daha yakın mesafede
bulunmamak gerekir.Bu mesafeyi koruyan durumlar bulaş ihtimalini ciddi oranda azaltmaktadır.
3. Maske. Sağlıklı
kişilerin veya şüpheli virüs bulunanların maske takmaları, bunun uygun bir
şekilde kullanılması bulaşma-bulaştırma ihtimalini azaltmaktadır.
4.Temizlik.Bu virüsler
çok dirençli değillerdir.20
sn sabunla su teması elimizdeki-yüzümüzdeki muhtemel virüsün zararsız hale
gelmesi için yeterlidir.Temas edilen yüzeylere ise 1/10 luk çamaşır suyu ile
yapılan temizlik muhtemel bulaşma ihtimalini ortadan kaldırır.Bu konuda aşırı
şüpheci olunmamalı, yalnız şüpheli temas sonrası koruyucu temizliği yapmamız
yeterlidir.
Bu dört ana konuda
dikkat etmemiz bu salgınla
mücadelede önemlidir. Bu hususlarda dikkatli olmak salgının kontrol altında
tutulmasını ve hastalığın bizlere
bulaşmasını önler.Bu konudaki dikkatsizlikler,ihmaller yeni vakaların ortaya
çıkmasına sebep olur.Dolayısı ile salgının bitmediğini unutmadan korunma
tedbirlerine uymalıyız.İhmal ve dikkatsizliğimizin yeni hastalar, yeni ölümler,
yeniden uygulamaya konulacak karantina tedbirleri demek olduğunu unutmamalıyız.
Salgının tamamen
bittiği, sağlıklı normal günler ve mutluluklar dileğimle…
