Küresel ısınma, küresel mali kriz derken önümüzdeki on, on beş yıla güvenle bakamıyoruz. Gıda maddeleri fiyatlarındaki artış, enerji (doğal gaz, petrol, elektrik enerjisi, su) fiyatlarındaki önlenemeyen yükseliş, Dünya nüfusunun yarısına yakınının açlıkla boğuşması dahası patlak veren savaşlar… Hepsinin temelinde enerji yatıyor aslında. Etkin kullanılmayan ve kirlilik yükü fazla olan enerji kaynaklarının kullanılması hava kirliliğine dolayısıyla küresel ısınmaya; küresel ısınma yaklaşan su sıkıntılarına neden olurken, rezervleri azalan yenilenemeyen enerji kaynakları artan enerji fiyatlarına, temel ihtiyaç maddelerin fiyatlarının artışına ve enerji kaynakları için savalara neden olmakta.
Gelişmiş olmanın en önemli göstergelerinden biri toplumların tükettiği enerji miktarıdır. Kişi başına tüketilen enerji miktarı o ülkenin refahı ile doğru orantılıdır. 2004 yılı itibariyle kişi başına enerji tüketimi ABD’de de 14000 kWh, Fransa’da 7700 kWh, Kanada’da 17000 kWh iken dünya ortalaması da 2600kWh tır. Gelişmekte olan ülkemizde; 2004 yılında kişi başına tüketilen enerji 1698 kWh’tır. Genel enerji tüketimimiz 2006 yılında 99.6 Mtep ( milyon ton eşdeğer petrol), 2007 yılında enerji tüketimimiz 188 milyar kWh olarak gerçekleşmiştir. 2007 yılında elektrik üretimimizin %48.6’sı doğal gazdan, %21.6’sı kömürden, %18.7’si hidrolik kaynaklardan, %6.2’si ithal kömürden %4.9’u fuel-oil, rüzgar ve jeotermal kaynaklardan elde edilmiştir
Ürettiğimiz elektrik enerjisinin tamamına yakınını tüketmektekiyiz. Her yıl ortalama %5-7 arasında büyüyen ülkemiz, ihtiyaç duyduğu elektrik enerjisinin %70’ini ithal etmektedir. Uzmanlar; enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynakları konusunda gerekli adımları atmaması durumunda 2020’li yıllara kadar enerjide dışa bağımlılığın yüzde 80’lere çıkacağını belirtmektedirler. Enerjinin etkin bir şekilde kullanılması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının (alternatif enerji) kullanılması daha temiz çevrenin oluşmasında ve bu çevrenin korunmasında önemli katkı sağlayacaktır.
Enerjinin verimli kullanılmasını nasıl sağlayabiliriz? Hepimiz bu sorunun cevabını biliyoruz. Elektrik ev aletlerinde enerji tasarruflu olanları tercih etmek, verimli aydınlatma sistemleri kullanmak kişisel olarak uygulayabileceğimiz birkaç adım. Diğer bir verimli kullanmanın önemli olduğu alan elektrik kaçaklarıdır. Elektriğin iletim-dağıtımı sırasında, tellerin ve transformatörlerin dirençlerinden dolayı elektrik kayıplar oluşur. İyi bir üretim ve dağıtım sisteminde, kayıpların yıllık elektrik üretiminin yüzde 6-8’i arasında olması beklenirken, ülkemizde elektriğin iletimi ve dağıtım sırasında kaybolan enerji miktarı yüzde 20’leri bulmaktadır. Diğer bir ifadeyle, ürettiğimiz elektrik enerjisinin beşte biri bakım-onarım ve yenileme çalışmalarının eksikliğinden tüketime sunulmadan yok olmaktadır. Ülkemizde, elektrik enerjisinin iletimi ve dağıtımı sırasında kaybolan elektrik enerjisinin değeri 2004 yılı itibariyle, 2 milyar dolara ulaşmıştır. Bunun dışında kaçak kullanılan elektrik enerjisi maliyeti arttırmakta.
Enerji kullanımında etkinliği sağlamak yapılacak ilk adım olmakla birlikte bunun yanında alternatif (yenilenebilir enerji) enerjiyi kullanmak enerjide öz kaynaklarımızı kullanmamızı ve daha ucuz enerji elde etmemizi sağlayacaktır. Yenilenebilir enerji rüzgar, güneş, jeotermal olarak sıralayabildiğimiz sürekli devam eden doğal proseslerdeki var olan enerji akışından elde edilen enerjidir. Farklı alanlarda kullanılan alternatif enerji çeşitlerinden güneş enerjisi; yeryüzünde 0-1100 W/m2 değerleri arasında değişim gösteren şiddete sahiptir. Ülkemizde çeşitli köşelerinde güneş enerjisi kullanımına rastlanmaktadır. Solar Kavşak Projesi” İstanbul’da Atatürk Havalimanı kavşağında güneş enerjisiyle çalışan trafik sinyalizasyonları ile, pilot uygulama başlatıldı. Güneş enerjisiyle çalışan sistemde yarı iletken teknolojisiyle geliştirilen “Solar PV” paneller kullanılmış; paneller güneş ışığından üretilen elektrik enerjisini aynı zamanda depolayarak, sisteme geceleri ve güneşsiz günlerde de kesintisiz enerji sağlanabilmekte. Kaçak elektrik kullanımının %50’leri aştığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde, güneş enerjisi panelleri kullanılmaya başlandıktan sonra bu oran büyük azalma göstermiştir. Güneş enerjisinin kullanıldığı bir başka alanda ilimizde görmekteyiz. Doğu Kışla Parkı, şebekeden hiç elektrik almadan güneş enerjisi ile aydınlatılmakta, 500 metrekarelik parka kurulan sistemde gündüz güneş enerjisini biriktirdikten sonra akşam saatlerinde aydınlatma, havuzun ışıklandırılması sağlanmakta ve parktaki kafeterya işlerinde güneş enerjisi devreye girmesi sağlanmaktadır. Bu sistemin olmaması durumunda parkın aydınlatılmasında günlük 110 YTL harcanacakken şimdi parkta kullanılacak elektrikten %75 tasarruf sağlanmaktadır. Güneş enerjisinin ve diğer yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanım alanlarını genişlettiğimizde ve de üretime taşıdığımızda enerjide dışa bağımlılığımız büyük oranda azalacaktır.
