Sağlıkta Dönüşüm Sonrasına Bir Bakış (3)
Sağlıkta dönüşümün başladığı 2006 yılından sonraki yeni sağlık sistemimizin olumlu ve olumsuz yönlerine dair değerlendirmelerimin üçüncü yazısında, Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ile ilgili genel bir değerlendirme yapacağım. Önceki yazılarımda birinci basamağın aile hekimliği olduğunu ve sevk zincirinin yeterince çalışmaması sebebiyle hastanelerde yığılmalar meydana geldiğini, buna bağlı olarak muayene ve tetkiklerde randevu sorunları yaşandığını belirtmiştim. Aile hekimlerimizin kendilerine başvuranlara daha yeterli ve güvenilir hizmet verebilme imkânının artmasının, bu yığılmaları azaltarak sağlık hizmetlerinin daha verimli yürütülmesini sağlayacağına işaret etmiştim.
Bu süreçte laboratuvar imkânlarının birinci basamağa eklenmesi ve gerekli durumlarda sevk yoluyla ilgili uzmanlara randevu alınabilmesinin sağlanması son derece yerinde adımlardır. Bunlara ek olarak, Sağlıklı Hayat Merkezleri üzerinden sunulan yeni imkânlar da hekimlerimizin hizmet gücünü artırmakta; vatandaşlarımıza ise ihtiyaç duyulan önemli sağlık hizmetlerine erişim fırsatı sunmaktadır.
Kocaeli Devlet Hastanemizin eski Onkoloji Ek Binası’nın girişindeki Akçakoca Sağlıklı Hayat Merkezi tabelası dikkatimi çekmişti. Çeşitli sağlık sorunlarına hizmet veren bu merkeze aile hekimimden sevk alarak gitmeyi daha doğru bulduğum için, sevk ve randevu alıp verilen gün ve saatte giderek merkezin işleyişini görmek istedim. Randevulu sistem olduğu için koridorlarda herhangi bir kalabalık ya da karmaşa yoktu. Her birimin önündeki bekleme koltuklarında yalnızca 1–2 kişi bulunuyordu. Tam zamanında, verilen saatte çağrılarak içeri alındım. İlgili uzmana hasta olmadığımı, kurumu tanımak amacıyla randevu alıp geldiğimi belirttim. Ardından merkezin yetkilisi Dr. Serap Gültekin’i ziyaret ederek genel bir değerlendirme yapma imkânı buldum.
“Hastalığa değil, sağlığa yatırım” düşüncesiyle koruyucu sağlık anlayışını güçlendirmeyi amaçlayan bu merkezler, 2014 yılından itibaren hizmet vermeye başlamıştır. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’ne bağlı olduklarından, Halk Sağlığı Şube Müdürümüz Dr. İrfan Turan’ı da ziyaret ederek çalışmalar hakkında bilgi aldım ve takdirlerimi kendisine ilettim. Bu tür bir tanıtımın merkezlerin bilinirliğine katkı sağlayacağını düşündüğüm için bu yazıyı kaleme aldım.
Akçakoca Sağlıklı Hayat Merkezi, Kocaeli’deki 9 merkezden biridir ve İzmit merkezdeki aile hekimlerine destek sağlamaktadır. Gebze ilçemizde 3 adet SHM bulunmaktadır. Kandıra ve Kartepe’de yeni merkezler açılması planlanmakta olup diğer ilçelerimizde de birer SHM hizmet vermektedir. Türkiye genelinde hâlen 320 SHM bulunmaktadır.
Akçakoca Sağlıklı Hayat Merkezi’nde sunulan hizmetler
- Beslenme danışmanlığı (diyetisyenler tarafından)
- Fiziksel aktivite danışmanlığı (fizyoterapistler tarafından)
- Ruh sağlığı danışmanlığı (psikologlar tarafından)
- Çocuk ve ergen danışmanlığı (çocuk gelişimi uzmanları tarafından)
- KETEM: Kanser erken teşhis ve tarama hizmetleri (hekim, ebe ve hemşireler tarafından, görüntüleme ve tarama imkânları ile)
- Kadın ve üreme sağlığı danışmanlığı, gebe okulu (ebe ve hemşireler tarafından)
- Sigara ve madde bağımlılığı danışmanlığı (eğitimli hekim ve sağlık çalışanları tarafından)
- Koruyucu ağız ve diş sağlığı danışmanlığı (diş hekimleri tarafından; okullarda eğitim ve tarama şeklinde, tedavi değil yönlendirme amaçlı)
Kocaeli’deki Sağlıklı Hayat Merkezlerinin 2025 yılı için planlanan çalışmalarının istatistiksel verileri tahminen şu şekildedir: KETEM’in meme, kolon ve serviks kanseri taramalarıyla iki yüz bin vatandaşımıza ulaşması hedeflenmektedir. Obezite ve beslenme alanında kırk bine yakın kişiye danışmanlık verilmesi, yaklaşık otuz bin vatandaşımızın ise psikolojik danışmanlık, çocuk gelişimi ve sosyal hizmet danışmanlığından faydalanması beklenmektedir.
Bu hizmetlerin büyük bölümünün aile hekimlerinin uygun gördüğü sevklerle yürütüldüğü dikkate alındığında, birinci basamak sağlık hizmetlerinde önemli çalışmalar yapıldığı anlaşılmaktadır. SHM’ler ayrıca bireysel başvuru ile randevu alınabilen merkezlerdir. Tarama ve eğitim hizmetleriyle “Hastalığa değil, sağlığa yatırım” ilkesini başarıyla uygulayan önemli bir yapıdır.
Tüm bu imkânlar, aile hekimlerimizin mesleki yetkinliklerinden daha fazla yararlanılmasını sağlayacak ve gereksiz başvuruların hastanelere yönelmesini azaltacaktır.Ayrıca aile hekimlerinin çalışma ortamlarına standart kazandırılarak daha konforlu ve güven verici mekânlar oluşturulması ve aile hekimliğinin önemine vurgu yapan tanıtım çalışmalarının yapılması yerinde olacaktır. Böylece hekimlerimiz daha verimli olacak; vatandaşlarımız ise sağlık sorunlarının büyük ölçüde birinci basamakta çözülebildiğini görecektir.Sağlıkla kalınız.
