Orman Yüksek Mühendisi Dr. Ali Sırtlı, 13,5 X 21 santim ölçülerinde 240 sayfalık kitabında, hayatını anlatıyor. İlk hikâye yıllar sonra ödenen kira borcu ile alâkalı. Karadenizliler serttir. Fakat mertlikleri, sertliklerinden daha fazladır:
Ortaokuldan mezun olduk, şehirden ayrılacağız. Ancak arkadaşlarımla birlikte kiraladığımız odanın iki aylık borcu var. Hiçbirimizde para yok, nasıl ödeyeceğiz? En iyisi görünmeden kaçmak… Biz de öyle yaptık. Uzun yıllar ev sâhibine görünmedim. Fakat borcumu da ev sâhibini de unutmadım. Aradan 8-10 yıl geçti. Üniversitede iken ilk yaz stajımı Çamlıhemşin’de yaptım. Günlüğü 20 liradan birkaç yüz lira biriktirdim. Bir gün Çayeli’ne geldim. Adam Lâle Sineması’nın karşısında bir pastane işletiyor. Bir şeyler yeme bahânesiyle içeri girdim. Pastamı söyledim, patronun yanıma gelmesini garsondan rica ettim. Adam yanıma geldi, oturdu. Merakla sordu:
-Tanışıyor muyuz?
-Evet, ben sizi tanıyorum ama anladım ki siz beni tanımadınız! Sizin evinizde, yıllar önce kiracı öğrenciler kalırdı. Kirayı ödemeden kaçmışlardı. Onları hatırlıyor musun? Paranı ödediler mi?
-Evet, öyle bir şey olmuştu ama ne onları bir daha gördüm ne de arayıp sordum. Zâten paraları olsaydı herhâlde verirlerdi.
-O zaman ben size söyleyeyim. Onlardan biri bendim, ilk paramı kazandım. Bugüne kadar geçen zamanı da hesaba kattım ve borcumu ödemeye geldim, buyurun bu alacağınız. Şimdi de pasta paranızı takdim ediyorum.
Adam ayağa kalktı. ‘Mâdem ki sen borcunu unutmadın, beni arayıp buldun, ben de bunu sana bağışlıyorum. Pastayı da ben ikram ediyorum’ dedi. Adamın gözlerindeki memnuniyet ifâdesi görülmeye değerdi. Allah, bu gibilerin kazancını artırsın, kazancını bereketli kılsın. Âmin! (s: 19)
Alâka çekici hâdiseler lise öğrencisi iken de devam eder:
Sanat târihi dersinde Emir Timur’un türbesini anlatma görevi bana verildi. Nereden bilirdim ki yıllar sonra 1991’de Özbekistan’a gidip Semerkant’ı ziyâret ettiğimde Timur’un türbesini gördüm. Görmüşken hesap sordum. Türbesine elimle vurarak ‘Dede beni duyuyorsan cevap ver: Ne halt etmeye binlerce kilometre yol tepip Anadolu’ya geldin. Yıldırım Beyazıd’ımızı esir ettin, buralara getirdin. Devletimiz yıllarca pâdişahsız kaldı. İstanbul’u ancak elli yıl sonra alabildik. Bu yaptığın doğru muydu?’Dedim. Kulağımı türbeye verdim. Cevap bana göre şöyle idi: ‘Torun bir hatâ ettik, sizler aynı hatâyı yapmayın’ Ben bunu söyleyince özellikle Özbekler ‘Demek Türkiye Türkleri böyle düşünüyorlar, buna çok sevindik. Bunları Özbek târihine böyle yazacağız’ dediler. (s: 23)
Karadenizli dürüsttür, yardımseverdir.
Anlatılır ki Karadenizli yolda bir senet ihbarnâmesi görmüş. Bakmış ki ‘İdris’ adında birinin 10.000 liralık senedinin ödeme günü gelmiştir. Adrese bakar, İdris, Çayeli ilçesinde bakkaldır. ‘Uşağım protesto olmasun da…’ diyerek senedi öder. Parayı ödedikten sonra ödeyenin ismini ve adresini aldığı makbuzın aslına ve kendisine verilen kopyasına yazdırır. Üç gün sonra nefes nefese bir adam, makbuzdaki adrese gider:
–Ben bakkal İdris… Sen o misun da?’
–He da… ne oldi ki?’
–Senedimi ödemişsin, sağol. İşte 10.000 liran. Yarun bağa (bana) celursan sağa (sana) hamsili pilav ikram edeceğum.
***
Şimdi Uluğmeşe Beyi’ne kulak verelim:
Yıl 1964. Rize Lisesi fen kolunu, Haziran’da iyi derece ile bitirmiş, ilk defa uygulanan merkezî sistemle üniversite imtihanlarına girmiştim. Yaz tâtilini boş geçirmemek ve biraz da harçlık kazanmak için, rahmetli babamın büyük uğraşları sonucu, dünyânın en büyük çay fabrikası olan, Çayeli Yaka Çay Fabrikası’na geçici işçi olarak girmiştim. Benimle birlikte daha on beş delikanlı almışlardı. Hepimiz sevinçliydik, işe başladıktan birkaç gün sonra gördüm ki, en ağır işi bana vermişler. Fabrikaya çay alım yerlerinden gelen yaş çayların, gölgede birkaç gün bekletilip solması gerekmektedir. ‘soldurma’ denen bu eylemden sonra, geniş bezlere doldurulup sırtta taşınması işini yapan işçilerden biri de ben olmuştum. Ama benimle işe başlayanların neredeyse tamamı muhasebe, puantörlük ve benzeri yerlerde, masa başında kalem efendisi yapılmışlar. Olabilir de bir ben lise mezunuyum, diğerleri ya ortaokulu bitirmişler veya lisede hâlâ öğrenci. Bu durum sinirime dokundu. İlgili müdür yardımcısına durumu iletmeme rağmen bir değişildik olmadı. Belli ki bu gençlerin babaları siyâseten güçlü kişiler. Ben de bir hafta sonra muhasebeye gidip oturmaya başladım, imalat çavuşuna da ararsa beni muhasebede bulabileceğini söyledim.
Aradan birkaç gün geçmişti ki, müdür yardımcısı beni çağırdı. ‘Delikanlı, anlaşıldı ki sen işçi gibi sırtında yük taşımayacaksın, İngilizcen de iyiymiş. Benim ortaokulda okuyan iki oğlum var, onların yabancı dili zayıf. Benim lojmana git, bârî onlara ders ver!’
Canıma minnet, tam benim işim.
Başladım gençlere ders vermeye. Öğle yemeği, çay ve kahve ayağıma geliyor. Gençler de derslerinde fenâ değiller. Bu yaptığım canımı sıkmaya başladı. Bir hafta sonra durumu muavin beye anlattım.
–Sayın müdürüm, keyfim iyi, çocuklar da çok zayıf değiller. Ancak bana tanınan bu ayrıcalık benim huzurumu kaçırıyor.
–Niye, ne sıkıntın var, bir eksiğin varsa söyle!
–Efendim, eksiğim yok, diğerlerinden fazlam var. Ben devletten ücret alıyorum ama sizin çocuklarınıza özel hizmet veriyorum. Ben bu işe devlete hizmet vermek için girdim! Benimle birlikte işe başlayanlara verdiğiniz görev gibi bir iş vermenizi istiyorum.
–Yani sen de oturarak mı ücret almak istiyorsun?
–Yok, ben çalışmaya geldim ama durumuma uygun olan, yâni haysiyet kırıcı olmayan bir iş istiyorum!
–Burası devlet kurumu, öyle herkesin keyfine göre iş yok, diğerlerine bakma, onların her birinin bir dayısı var!
–Peki, benim dayım yok, bundan sonra ben de onların yanında olacağım. Ama şunu iyi bil ki, üniversite sınavlarında Ziraat Fakültesini de tercih ettim. Dua et de o fakülteyi kazanamayayım.
–Ne olur Ziraat Fakültesini kazanırsan?
–Ziraat yüksek mühendisi olup, bu fabrikanın müdürlüğüne geleceğim, senin gibi devlete asalak gibi yapışmış, milletin hakkını kendi cebine indirenleri, geldikleri yere göndereceğim!
***
Uluğmeşe Beyi, dürüsttür. Çünkü inançlı bir Türk milliyetçisidir.
Bir gün yanıma hafif kekeme konuşan mert tavırlı birisi geldi. Kendini tanıttı: ‘İsmim Mustafa’ dedi. Göz göze geldik, lakabı ile birlikte ismini tekrar söyledi: ‘Komando Mustafa’ Benden bir sene önce okula kayıt yaptırmış fakat dersleri veremediği için ikinci sınıfa geçememişti. Yumruğu kuvvetli, pazulu biriydi. Tam bir serdengeçti… Konuşmaya devam etti: ‘Artık bunlar fazla oldu, meydanı bunlara bırakmayalım, omuz omuza olalım’ dedi. ‘Evet’ dercesine başımı salladım. Gönlümüz aynı noktada birleşmişti. Birkaç gün sonra birlikte Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi (CKMP)’nin gençlik kollarına gittik. Beni dokuz numaralı üye yaptılar.
İlk faaliyetim, solcuların Dönüşüm Gazetesi’ne karşı çıkarılan Kuvayı Milliye Gazetesi’ni satmak oldu. Âdeta kelle koltukta Beyoğlu’na gittim. Dayak yiyebilirdim veya kurşunlanabilirdim. Kısa sürede gazetelerin hepsini sattım. (s: 35)
Müslüman Türk’e yaraşır bir davranış:
Orman Yüksek Mühendisi Ali Sırtlı, Rize’nin Çamlıhemşin ilçesinde staj yaparken yabancı iki profesörü rehber olarak Kaçkar Dağlarına götürmek, onlara rehberlik ve tercümanlık yapmakla vazifelendirilir. Dağın tepesine çıkmak için jip kiralamak gerekir. İşe tâlip olanlarla âdeta kıran kırana pazarlık edilir. Neredeyse kavga çıkacaktır. Bizimki dediği ücreti kabul ettirir. Şoförlerin hepsi kızgındır.
Dönüşte misâfirler rehberi hanımlarıyla tanıştırır: ‘Ali Bey is the best Türk. And e good Muslim: Ali Bey çok iyi bir Türk ve iyi bir Müslümandır.’ Bizimki sorar: ‘Nasıl anladınız?’ Cevap: ‘Bizim için kendi hemşehrilerinizle kavga edercesine yaptığınız pazarlık ve bizim haklarımızı bizden daha iyi savunmanızdan…’ (s: 41)
***
Orman Fakültesi’nin Komünistlerden temizlenmesinin heyecanı doruğa çıkaran hikâyesi 45-49. sayfalarda:
Ocak ayının ilk günleri, yurtta bir gece arkadaşlarımıza saldırmışlar. Bizden sonra gelen gençleri yaralamışlar. Selahattin Baysal’ın dudağı yarılmış. Rahmetli Ali Elbistan, bir tekvando çevikliğiyle, hem saldırganları pataklamış hem de arkadaşlarımızı daha çok dayak yemekten kurtarmıştı. O akşam ben yurtta değilim. Olayı ertesi gün öğreniyorum. Çok hayıflanıyorum. Bunun hesabını mutlaka sormalıyım.
Bu arada fakülteye adı ‘aşırı solcu’ya çıkmış bazı kişileri getirip konferanslar verdiriliyor, Kozmos geceleri düzenleyip ne idüğü belirsiz müzik-eğlence programları yapıyorlar. Bir afişlerini hatırlıyorum, kimlerin hesabına çalıştıklarını belgeleyen bir delil; ‘Rus geldi aşka Rus’un aşkı başka!’ Tabii bu afişlerin üstüne biz de şöyle yazdık, ‘Bekleyin yakında Türk de aşka gelecek, o zaman farkı göreceksiniz!’
9 Ocak akşamı Taksim’den son otobüse binecekken ertesi günün Tercüman Gazetesi’ni aldım. Bir de ne göreyim, tahrik edici bir haber; ‘Komandoların lideri Ankara SBF’de 200 kişinin saldırısına uğradı, başını demir ökçelerle ezdiler.’ Gazetenin ortasında da ülkücülerin lideri-komando denen delikanlının yerde yaralı resimleri. Bu manşet beni çileden çıkarmaya yetti. Yurda geldiğimde gece yansı olmuştu. Bir hışımla yurdun kantinine daldım. 3-4 masada oturanlar var. Ayağımda Sümerbank’tan aldığım yarım çizme var. Altına da kabara çiviler çaktırmışım. Yürürken çıkardığı sesten ben bile korkuyorum. Girişte toplu olarak bulunan şişelere bir tekme attım, onların çıkardığı gürültünün arkasından naralar ve küfürlerle karışık sövmelerle masadakilere saldırdım. ‘Ne kadar komünist ne kadar solcu varsa hepsinin…’ sözüm bitmeden masalardan kaçan kaçana. Lokalde kimse kalmadı. Gürültüye S. Baysal koşarak geldi. Bir yandan beni teskin etmeye, bir yandan da durumu anlamaya çalışıyor. Gazetedeki manşeti gösterip durumu anlattım.
‘Ağabey, böyle olmaz, gel odaya çıkalım, dernek yetkilisi arkadaşlarla bir durum değerlendirmesi yapalım ve köklü bir çözümde bulunalım’ dedi.
Benim durmaya pek niyetim yok ama dövecek adam da kalmadı. Gece sabaha kadar planlar yaptık ve ertesi gün saat 17.00’de yurdu ‘ayrık otlarından’ temizlemeye karar verdik. Parolamız ‘Orman kanunu almak isteyenler kantine gelsin!’ Bu orman kanunu kitapçığını da daha önce kurduğumuz Orman Fakültelileri Ülkücü-Milliyetçi Birliği yayını olarak bastırmıştık.
Tam saatinde herkes görev verilen yerlere geldi, hareketin başlamasını bekliyorlar. Ancak hareket bir türlü başlayamıyor. Birkaç dakika şaşkınlıkla geçti. Herkes birbirine bakıyor. Acele bir çâre düşündüm, hemen önümde duran, iri gövdeli Adnan Dağlar’a “Çık şu masanın üstüne ve ‘bizim duvar gazetesini parçalayanların…’ diye bağır, gerisi gelir” dedim. Arkadaşımız dediğimi yapar yapmaz ortalık karıştı. Her taraf toz duman. Birkaç dakikada lokalde bizden başka kimse kalmadı. Bir arkadaş korkudan pencereden atlamış, ayağı kırılmış. Bir diğeri giriş kapısından kaçarken belini demir kapıya vurmuş yaralanmıştı. Başkaca bir zayiat yoktu. Artık yurt temizlenmişti. Gece yansına doğru, olayı öğrenen arkadaşlardan bir minibüs dolusu takviye geldi. Sabaha kadar bütün giriş ve çıkışlarda nöbet tuttuk. Ertesi gün yoğun bir kar yağışı vardı. Olay İstanbul’da duyulmuş ve bizim arkadaşlar arasında büyük sevinç yaşanmıştı. Kalabalık kalpaklı bir grup yurda gelip, marşlar söyleyerek yürüyüşe geçtiler. Sol grup ellerinde sopalarla bahçede toplanmıştı, iki topluluk arasında jandarma birlikleri yer almıştı. Bu ortamda iki grup temsilcileri dekanlıkta toplantılar yapıp, isteyenin yurda girebilmesine karar verdiler. Biz de ‘Adam gibi gelirlerse, olur’ dedik. Ancak pek çoğu bir daha yurda gelemedi.
9 Ocak sonrasında can güvenliğimiz tehlikeye girmişti. Anarşistler beni tek düşürmeye çalışıyordu. Ağabeyime telgraf çektim ‘Bana iyisinden Ardeşen kazması lâzım’ dedim. Ağabeyim telgrafı alınca İstanbul’da kazma kalmamış da Ardeşen’den mi kazma göndereceğiz demiş. Telgrafı defalarca okumuş anlamamış hatta PTT’ye gidip görevli memura tekrardan okutmuş. Fidan vs. dikmek için sağlam kazma mı lâzım acaba demişler. Neticede ağabeyim şifreyi çözmüş, benim için Ardeşen yapımı bir silah temin etmiş. Evde büyük bir ekmek yapılmış ekmeğin içine emânet yerleştirilmiş ve İstanbul’a gidecek yaşlı bir amcanın eline verilmiş. Bir gün kantinde arkadaşlarla otururken amca çıkageldi. Ekmeği görünce kendi kendime abim telgrafı yanlış anlamış dedim. Neticede amca ekmeği verdi ve gitti.
Arkadaşlar ekmeği yemek istediler. Ben yukarı odaya çıkalım akşam yeriz dedim. Yukarı çıktık ekmeği böldüm ki silah içinden düşüverdi. Bu kez de ağabeyim beni şaşırtmıştı. Karadeniz zekâsı işte…
9 Nisan’da Belgrad ormanında ağaçlandırma tatbikatındayız. Yemek molasında yüzden fazla anarşist bana sadırdı. Ben de kendimi korumak için Ardeşen kazmasını çekip onlar kovaladım. Arbede sırasında çelme takarak yere düşürdüler, epeyce hırpalandım. Soluğu hastahânende aldım. Ben hastahâne yolundayken, olayı duyan arkadaşlar, yurtta buldukları solcuları bir iyice dövmüşler. Asım Göktaş ele geçirdiği bir sopayı Dev-Genç üyesi Fahri Aral’ın başına indirmiş. Fahri yaralanmış ancak sopa da üç parçaya bölünmüş. Arkadaşlar anlatıp gülerlerdi, ‘Yahu adam amma kaim kafalıymış ha… Sopa üç yerden kırıldı ama adama bir şey olmadı!’ diye.
Olayla ilgili soruşturmayı Tahsin Tokmanoğlu hocamıza vermişler. Durum aleyhime dönmek üzere… Neredeyse beni fakülteden atacaklar. Çok endişeleniyorum. Bir taraftan da bitirme imtihanlarına çalışıyorum. Bir ara İstanbul Üniversitesi Öğrenci Birliği başkanı hemşehrim Ufuk Şehri bizim fakülteye geldi. Durumu ona anlattım. Hemen Dekan Kemal Erkin hocamıza gitti.
Neler konuştuklarını sordum, hocaya demiş ki: ‘Bu arkadaşımız haklı. Saldırıya geçenler diğerleri. Hem çalışkan bir arkadaşımız. Siz soruşturmayı biraz uzatırsanız, arkadaşımız bütün derslerini verip mezun olacak. Yoksa...’ Bu ‘yoksa’ hocayı bayağı tedirgin etmiş olacak ki, korkudan titreyerek:
‘Evlâdım, ben o delikanlıyı tanıyorum, derslerine iyi çalışsın, ben onun soruşturmasını kaplumbağa yürüyüşüyle tâkip ettiriyorum’ demiş. Hakîkaten soruşturma ben mezun olana kadar sonuçlanmadı. Ben de zâten ilk imtihan döneminde mezun oldum. Allah, her ikisine de rahmet eylesin! (s: 45-49)
Mutlak hakikat: Eserin yazarını tanıdınız. Sonraki faaliyetlerini merak ediyorsunuzdur. O halde kitabı okumalısınız. Birbirinin peşisıra tespih tânesi gibi dizilen mâcerâlarla dolu sayfalar sizi bekliyor.
BİLGEOĞUZ YAYINLARI:
Alemdar Mahallesi Molla Fenarî Sokağı Nu: 35/B Cağaloğlu, İstanbul. Tel: 0.212-527 33 65 Belgegeçer: 0.212-527 33 64 Whatsapp hattı: 0.553-129 86 86 E-posta: bilgekitap@gmail.com WEB: www.bilgeoguz.com
| Orman Yüksek Mühendisi Dr. ALİ SIRTLI 16 Mart 1944 târihinde, Rize’nin Çayeli ilçesine bağlı Âşıklar köyünde doğdu. Sırayla Âşıklarilkokulu, Çayeli Ortaokulu, Rize Lisesi’ni bitirdi. İstanbul Orman Fakültesi’ni 1969, Devlet Lisan Okulu’nu 1977, Harp Akademileri-Millî Güvenlik Akademisi’ni 1978, Ankara İktisâdî ve Ticârî İlimler Akademisi Yönetim Bilimleri Enstitüsü’nü 1982 yılında bitirerek, Orman Yüksek Mühendisi ve Yönetim Bilimleri Uzmanı ve Biyoloji doktoru unvanını aldı. 1969’dan itibaren Orman Bölge Şefi, Müdür, Daire Başkanı, Bölge Müdürü, Genel Müdür Yardımcısı ve Başmüfettiş olarak görev üstlendi. Çeşitli lise ve yüksekokullarda öğretmenlik yaptı. 2005 yılında emekli oldu. Türk Dünyâsı’nın tamamına yakınını gezdi. Türkiye Tabiatını Koruma Derneği ve Aydınlar Ocağı üyesidir. Oğulları Alparslan Kürşad ve Bilge Fâtih, torunları Ali, Alper Tunga ve İpek Senâ’dır. |
