Soğan Yetiştiriciliği

100

İklim İsteği: Soğan iklim isteği yönünden seçicidir. Gün uzunluğu ve sıcaklık soğan yetiştirmeyi sınırlayan iki önemli unsurdur. Bitkinin erken gelişme devresinde serin havaya ihtiyaç vardır. Fakat baş bağlama ve başın büyümesi için sıcaklığın fazla olması gerekir. Erkenci çeşitler soğuk bölgelerde iyi ürün vermez.

Toprak İsteği: Soğan besin değeri yeterli, hafif bünyeli topraklarda başlayarak tınlı pek ağır olmamak şartı ile hafif killi topraklarda da yetişebilir. Soğan tarımına en uygun topraklar; gevşek yapıda yeterli miktarda su tutabilen, kök sisteminin yayıldığı sahalar serin humuslu kolayca işlenebilen verimli topraklardır.

Yetiştirme Tekniği:

Ekim Nöbeti: Soğan yetiştirilecek arazide eğer önceden baklagillerden birinin tarımı yapılmışsa arazide soğandan gayet iyi sonuç alınır. Soğanın aynı yerde arka arkaya kesinlikle ekilmemesi ve ancak en az 3 yılda bir aynı yere soğan ekilmesi tavsiye edilir.

Toprak hazırlığı: Ekimden veya dikimden bir ay önce toprak durumuna göre 1-2 defa pullukla ve tam tavında iken sürülmelidir. Keseklerin ufalanması ve toprak yüzünde bulunan çeşitli artıkların temizlenmesi amacıyla tırmıklama yapılır ve böylece arazi tesviyesi de yapılmış olur.

Ekim: Soğan elde etmek için genellikle iki ekim veya dikim yöntemi uygulanır.                                                                                              -Tohumun doğrudan doğruya tarlaya ekilerek suretiyle baş soğan yetiştirilmesi,                                                                                             -Önce tohumlardan arpacık denilen küçük soğanların elde edilerek bunların tarlaya dikilmek suretiyle baş soğan yetiştirilmesi.

Gübreleme: Soğan yetiştirilecek arazi humus ve organik maddece fakir ise dekara 3-4 ton arasında ahır gübresi bir önceki ilkbahar veya sonbaharda uygulanmalıdır. Ayrıca siltli, tınlı ve killi tınlı topraklarda  önce ahır gübresi vermek şartı ile tamamlayıcı gübre olarak saf olarak 6-7 kg azot ile 6-7 kg fosfor verilmelidir. Ahır gübresi verilmediği durumlarda bu miktarlar azot ve fosfor için 9-10 kg olmalıdır.

Sulama: Soğanlar yüzeysel köklü bir bitkidir. Kökleri çoğu 40-50 cm derinliğinde bulunur. Soğanlar devamlı rutubetli topraklarda yetiştiriliyorsa, bu gibi durumlarda fazla sulama zararlı olur. Ayrıca uzun sure dayanıklılıklarını korumaları zorlaşır. Olgunluk devresinde sulama kesilir. Ve mümkün olduğunca toprağın çabuk kuruması sağlanmalıdır. Soğanlar masura sisteminde yetiştiriliyorsa karık usulü, eğer düzde yetiştirilme yapılıyorsa o takdirde yağmurlama sulama yapılır.

Bakım: Toprak tavında iken dikilmiş arpacıklar 1 hafta içinde sürmeye başlayarak toprak yüzüne çıkarlar. Dikimden itibaren 1,5-2 ay sonra toprak üstü kısımları 10-15 cm boylanınca ot alma ve toprağı kabartma amacıyla birinci çapa yapılır. Bu arada özellikle tohum yetiştirmede; sıra üzerinde tohumlar başlarının rahatlıkla gelişebileceği uygun mesafelerden, daha sık ekilmişse, fideler arasında çeşidin iriliğine göre 8-10 cm mesafe bırakılacak şekilde seyreltme yapılmalıdır. Bitkilerin gelişme durumuna göre birinci çapadan 2-4 hafta sonrada ikinci çapa yapılmalıdır.

Hasat: Ülkemizde soğan hasadı genellikle başları genellikle teker teker elle tutulup çekmek suretiyle veya zedelemeden çapa ile yapılmalıdır. El, çapa veya hasat makineleri ile olsun topraktan çıkarılan soğanlar havanın yağışsız olması koşulu ile başların istenilen kıvamda kurumasını sağlamak amacıyla 4-5 gün süreyle tarlada serili olarak bırakılmalıdır.