3-Müzikte
İlmî Araştırma Yöntemleri
Eserin
editörlüğünü üstlenen ve 4 makalesi ile fikir beyanında bulunan Emel Funda Türkmen, ‘Önsöz’ başlıklı yazısında, müziğin hem
sanat hem de ilim olduğunu belirtiyor. Burada beyan ettiği fikirlerle konunun
önemini vurguluyor.
‘Müziğin disiplinlerarası oluşu
düşünüldüğünde bir başka deyişle; matematik, tıp, din, fizik, kimya, psikoloji,
sosyoloji ve daha birçok ilim dalı ile olan ilişkileri göz önüne alındığında,
sonsuz derecede bir araştırma alanı ilgililerin karşısına çıkar’
cümlesiyle, eserin ilmî yönü, genişliği
ve derinliği hakkında kanaat oluşmasını sağlıyor.
Açıkça ifâde
edilmese bile eserin hazırlanmasındaki maksat; ‘Müziğimizin ilmî metotlarla araştırılması suretiyle gelişmesini
sağlamak, elbirliğiyle yönetilen yozlaştırma hareketlerinin önünü kesmektir.’
Önsözün son
satırları, müellifinin hedefini net bir şekilde ortaya koyuyor: ‘Müzikte hemen her alanın uzmanlaşmasına
katkı sağlayacak ayrı ayrı kitapların hazırlanması, çalışmasının, yeni ve daha
özgün çalışmalara kaynaklık etmesi, müzik ilmine yönelik çalışmaların önünü
aydınlatmasıdır.’
İlk makalede Emel Funda Türkmen, ‘bilim’ olarak andığı ilmî çalışmaların;
öğrenme, tanıma, anlama içgüdüsüyle gelişeceğini, ilmî yolculuğun sorgulama ile
başlayacağını belirtiyor. ‘Üzerinde
düşünelim’ başlıkları altındaki satırlarla araştırmacıların merak
duygularını harekete geçiriyor.
Editör ve
müellif ikinci makalesinde okuyucuyu ilmî yöntem hakkında bilgilendiriyor.
Üçüncü makalede
Uğur Türkmen’in ele aldığı konu: ‘Müzik ilminin kaynakları’dır. Yazının
sonunda okunmasında fayda mülâhaza edilen makale ve kitaplarla alâkalı zengin
bir kaynak listesi var.
Dördüncü
makale de Uğur Türkmen imzalı. Prof. Türkmen bu yazısına, M. K. Atatürk’ün; ‘Her işin esas hedefine kısa ve kestirme
yoldan varmak arzu edilmekle berâber, yolun kabul edilebilir, mantıkî ve
özellikle ilmî olması şarttır’ vecizesiyle başlayıp ‘Araştırma’ kavramını ele alıyor. Makaledeki ara başlıklardan
bâzıları: ‘Araştırmanın çeşitleri’, ‘Nitel ve Nicel Araştırmalar’, ‘Kültür Analizi / Etnografi, Etnografik
Araştırma’, ‘Korelasyonel
Araştırmalar’, ‘Anlatı Araştırmaları’
‘Eylem Araştırması’, ‘İçerik Analizi’ ve ‘Durum Çalışması’
Yazının
sonunda; ‘Araştırma Plânlama’ ve ‘Bir Araştırma Örneği Olarak Tez Konusu
Önerisi’ başlıkları altında, araştırmacılara altın anahtarlar sunuyor.
Metin Baş, ‘Problem’ başlığı altındaki ‘Beşinci Bölüm’de ‘Araştırmanın Maksadı’, ‘Araştırmanın
Önemi’ ve ‘Târifler’ ara
başlıkları altında konuyu inceliyor.
Altıncı Bölüm
de ‘Yöntem’ başlığı altında Metin Baş
imzası ile sunuluyor. Yöntem kavramı; ‘Problemi çözmek üzere araştırmada tâkip
edilecek usul ve yol’ olarak târif ediliyor.
“Hangi tür araştırma yaparsanız yapın ‘her
şeye gücünüzün yetmeyeceğini’ bilmenizde fayda olabilir. Bâzen zaman, bâzen
bütçe, bâzen de hiç akla gelmeyen sebepler sizi bâzı kararlar almaya
zorlayabilir. Araştırmalarınız için evren ve örneklem(?!) konusunu
iyi bilmeniz size çoğu zaman kolaylıklar sağlayacaktır.” Cümlesiyle
başlayan yedinci bölüm de Metin Baş tarafından hazırlanmış. Yazının başlığında
da ‘Örneklem’ kelimesi kullanıldığına
göre bir dizgi hatâsının söz konusu olmadığı anlaşılıyor. Fakat ‘Örnekleme’ kelimesinin sonundaki ‘e’
harfinin ne olduğunu anlamak hayli zor. Yazının sonraki kısımlarında ‘örnekleme’ kelimesinin kullanılmış
olması da ‘örneklem’ kelimesinin
başına gelenleri anlama kolaylığı sağlamıyor.
Merve Eken Küçükaksoy ‘Alan Araştırması’ başlıklı makalesinde
etnomüzikoloji ile alâkalı konular üzerinde duruyor, ‘Alan araştırması nedir? Sorusunu cevaplandırıyor.
Emel Funda Türkmen, ‘Bulgular ve Yorumlar’ başlıklı 10.
Bölümde konunun önemini şu cümlelerle açıklıyor:
Elde edilen
verilerden bulgulara ulaşılması, yorumlanması ve raporlaştırılması sürecinde
araştırmanın neyi bulmak ve anlamak istediği üzerinde tekrar tekrar düşünmek ve
nereye ulaşılacağı üzerinde raporlaştırmaya başlamadan önce son bir defa daha
tartışmak, bulguları anlamak açısından önem taşır. ‘Bulgu bulunan şeydir. Toplanan verilere araştırma amaçları
doğrultusunda verilen mânâdır. Araştırma bulgusu; maksatlar doğrultusunda
toplanan ham verilerin işlenmesi, çözümlenmesi ve derinlemesine
değerlendirilerek problem çözümüne, iyileştirilmesine tutulması planlanan
‘ışık’tır; bilgidir; delildir. Bu yönü ile bulgu, belli bir araştırma sonunda
elde edilen ve kullanıma hazır hâle getirilmiş bir üründür; araştırıcısının
gözünde karanlığa tutulabilecek bir ışıktır.’ (Karasar, 2016: 305).
‘Raporlaştırma’ başlıklı 12. Bölümde Emel Funda Türkmen araştırma yapmaya
başlayan kişilerin en sık sordukları ‘nereden
başlayalım’sorusuna cevap veriyor:
Bu noktada
kendi çalışma alanlarına yönelik yapacakları kaynak tarama çalışmaları önemli
fırsatlar sunabilir. Medawar (1996:75) ‘yazmayı
öğrenmenin tek yolu, her şeyden önce okumak, iyi örnekleri incelemek ve
alıştırma yapmaktır’ der. Makale yazmak ve bildiri sunmak bu açıdan önemli
fırsatlar sunmaktadır. Bir teze başlamadan önce danışman gözetiminde yapılacak
bir sempozyum bildirisi çalışması veya ilmî ortamlarda bulunma tecrübesi bile
yazma konusunda çok önemli bir aşama kaydedilmesine katkıda bulunmaktadır. Tez
konusunun belirlenmesine de katkı sağlayacak bu süreç rapor yazma konusunda ilk
tecrübelerin elde edilmesine ve daha başında iken eleştirilere mâruz kalarak
araştırmacı öğrencinin tecrübe edinmesine imkân ağlamaktadır. Tez konusu seçimi
ise gerçekten oldukça dikkatli yürütülmesi gereken bir süreçtir.
Sayın Türkmen
sonraki sayfalarda ‘Tez Konusu Seçimi’
hakkında tavsiyelerde bulunuyor:
Öğrencilerin,
‘Araştırma Yöntemleri’ alanına
yönelik, çok önemli ve nitelikli çalışılmış kaynaklar olmasına ve önerilmesine
rağmen her zaman hazır notlar istedikleri görülebilir. Nitelikli bir ‘Araştırma Yöntemleri’ eğitimine tâbi
tutulsalar ve danışmanlarıyla nitelikli bir seminer süreci yaşasalar da ‘tez konusu bulma’ genel olarak zor bir
süreçtir ve yorucudur. İyi bir çalışma konusu bulmak araştırma sürecinin
sağlıklı yürütülmesine imkân sağlar. Bu sebeple en dikkatli yürütülmesi gereken
süreç araştırma konusunun tespiti ve tez adının bulunması meselesidir.
Bu süreçte
gerek öğrencinin gerekse danışmanın sabırlı olması son derece önemlidir. Bu
süreci bir ölçüde kolaylaştıran çaba ise çok tez ve çalışma, makale okumaktır.
Çalışılacak ilgi duyulan ve daha geniş bilgi birikimine sâhip olunan bir
alandan yola çıkmak ve bu alanın meseleleriyle daha fazla alâkadar olmak, o
alanda merak edilen çeşitli durumları irdelemek araştırma konusu bulmada
kolaylık sağlamaktadır. Yine çeşitli sempozyumlara katılmak ve ilmî ortamlarda
araştırmacıları tâkip etmek araştırmacı kimliğinin oluşmasına katkıda
bulunmaktadır.
Birkaç
hatırlatma:
Çalışmanız
eğitim aldığınız enstitünün yazım kurallarına uygun olmalıdır. Eğitim aldığınız
enstitünüze ait tez yazım kılavuzunu ve tez konusu öneri formunu edinmeli, daha
en başta ayrıntılarıyla okumalı, danışmanınızla incelemeli, anlamadığınız
yerleri mutlaka sormalısınız.
Özgün bir tez
adı ve araştırma konusunun özgünlüğüne dikkat etmelisiniz. Bunun için tez
tarama sitesinden konunuzla ilgili tezleri indirip okumalı ve incelemelisiniz.
Daha önce
yapılmış tezlere ve adlarına ulaşabilmiş olmanız aynı veya çok benzer konuları
tekrar çalışmaktan sizi alıkoyacaktır. Aynı şekilde araştırma konunuza ilişkin
makaleleri de taramalı, sempozyum bildirilerinin yer aldığı kitaplara
ulaşmalısınız.
Eğitim
aldığınız lisansüstü programda daha önce yürütülmüş tezleri incelemek, tezinizi
yazarken kavramlarla alâkalı çerçeveyi ve diğer başlıkları oluşturmada yol
gösterici olabilir. Bağlı bulunduğunuz üniversitenin kütüphânesi gerekli belge
ve kaynakları sunacaktır.
Bir diğer yol
YÖK internet tez tarama sitesidir. Günümüzde teknolojinin pek çok kaynağa
ulaşımda sağladığı kolaylık araştırmacılara zaman ve enerji tasarrufu
sağlamaktadır. Kütüphanelerin uzaktan erişim dergi ve kitap kaynaklarını
incelemek araştırmacının işini çabuklaştırmaktadır.
(Devamı Müzikte İlmî
Araştırma Yöntemleri. s: 210-223)
Gülnihal Gül’ün bu kitaptaki ikinci
yazısı, ‘Etkili Sunum Teknikleri’
başlığı ile 13. Bölümü teşkil ediyor. Sayın Gül, ‘etkili bir sunum’ için tavsiyelerde bulunuyor.
Değerli eserin
14. son bölümün yazarı Funda Emel
Türkmen ‘Müzik’te Etik’ konusunu
işliyor.
Candan aziz
vatanımızda bazı kavramların ismi değiştiriliyor, bâzı kavramların da içi
boşaltılıyor. ‘Ahlâk’ kelimesi, hakkında operasyon yapılan kelimelerden
biridir. Sayın Türkmen, iktibas ettiği birkaç cümle ile konuya açıklık getiriyor:
‘Etik, ahlâk demek değildir: ahlâk
kavramını işleyen ilmin bir bölümüdür.
… Ahlâk kelimesi derin ve engin
bir mânâ ihtiva eder. Gücünü dinden alır, sâbittir. Etik ise gücünü vicdandan
alır, değişkendir.’
***
16 X 23,5
santim ölçülerindeki 266 sayfalık eserin son 3 sayfasında eseri meydana
getirenlerin hayat hikâyeleri yer alıyor:
EMEL FUNDA TÜRKMEN
İlkokul öğrenimini
Rize’de, ortaokul ve lise eğitimini Bursa’da tamamlamıştır. Uludağ Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü Müzik Öğretmenliği programında
lisans eğitimi almıştır. Yüksek Lisans eğitimini Uludağ Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsünde ‘Anadolu Güzel Sanatlar Liselerindeki Ses Problemleri’
konulu tezi ile İsmail Muhtar Göğüş danışmanlığında yürütmüş, doktora programını
Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müzik Programında Suna Çevik
Danışmanlığındaki ‘Kütahya Türkülerinin Şahsî Ses Eğitimi Derslerinde Eğitim
Materyalleri Olarak Kullanılabilirliğinin İncelenmesi’ konulu tezi ile
bitirmiştir. Yazarın çok sayıda makalesi, bildirileri ve editörlükleri
bulunmaktadır. Cambridge Scholars Publishing tarafından basımı yapılan ‘Music Therapy in Turkey’ adlı kitabın
Burçin Uçaner Çifdalöz ile birlikte Editörlüğünü yapmıştır. ’Müzik Araştırmaları’, ‘Müzik Yazıları’, ‘Millîden Evrensele Kütahya Türküleri’ adlı kitapları bulunmaktadır.
Ses Eğitimi ve Koro alanında çalışmaları vardır. Hâlen Çanakkale Onsekiz Mart
Üniversitesi Devlet Konservatuarında öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
UĞUR TÜRKMEN
İlk-orta ve lise
öğrenimini Kütahya’da tamamladı. 1993 yılında Uludağ Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Müzik Öğretmenliği Bölümünü bitirdi. 1996 yılında yüksek lisansını,
2005 yılında ise doktorasını tamamladı. 2010 yılında doçent, 2017 yılında
profesör oldu.
1993-2000 Yılları
arasında Niğde Üniversitesinde, 2001-2006 yılları arasında Kütahya Güzel
Sanatlar Lisesinde, 2006-2021 yılları arasında Afyon Kocatepe Üniversitesinde
çalıştı. 2021 Şubat ayından itibaren Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Devlet
Konservatuvarında görev yapmaya başladı.
Araştırma Yöntemleri,
Sistematik Müzikoloji Çalışmaları, Sosyal Psikoloji ve Müzik, Türk Müziğinde
Çokseslilik Uygulamaları, Solfej Pedagojisi adlı dersleri yürüten Türkmen’in
millî ve milletlerarası ilmî toplantılarda bildirileri, meslekî ve hakemli
dergilerde makaleleri, ‘müzik eğitimi, oda müziği/orkestra, çocuk ve gençlik
şarkıları’ alanlarında kitapları yayınlandı.
METİN BAŞ
İlk – orta ve lise
öğrenimini Eskişehir’de tamamladı. 1995 yılında Anadolu Üniversitesi
Fen-Edebiyat Fakültesi İstatistik Bölümünü bitirdi. 1999 yılında yüksek
lisansını, 2010 yılında doktorasını tamamladı. 2011 yılında Doktor Öğretim
Üyesi, 2021 yılında Doçent oldu. 1999- 2002 yılları arasında Afyon Kocatepe
Üniversitesinde, 2003 yılından itibaren Kütahya Dumlupınar Üniversitesi
İktisâdî ve İdârî İlimler Fakültesi’nde görev yapmaya başladı.
İlmî Araştırma
Yöntemleri, İstatistik ve Uygulamaları, Matematik, Uygulamalı Veri Analizi,
İstatistikî Analiz Yöntemleri, Örnekleme Yöntemleri adlı dersleri yürüten
Baş’ın millî ve milletlerarası ilmî toplantılarda bildirileri, millî ve
milletlerarası hakemli dergilerde makaleleri, milletlerarası kitap bölümleri ve
‘Uygulamalı İstatistik’ alanında kitapları yayınlandı.
GÜLNİHAL GÜL
Gümüşhane’de doğdu.
İlk ve orta öğrenimini Bursa’da tamamladı. 1997 yılında Uludağ Üniversitesi
Eğitim Fakültesi Müzik Bölümünden mezun oldu. 1999 yılında U.Ü. Eğitim
Fakültesi Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalında Ses Eğitimi Okutmanı olarak göreve
başladı. 2000 yılında U.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsünde Yüksek Lisans
programını, 2012 yılında U.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsünde Doktorasını
tamamladı. Hâlen Bursa U.Ü. Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalında
öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
Araştırma Yöntemleri
ve Ses Eğitimine yönelik dersleri yürüten Gül’ün millî ve milletlerarası ilmî
toplantılarda bildirileri, meslekî ve hakemli dergilerde makaleleri ve
milletlerarası kitap bölümleri bulunmaktadır.
ÇAĞHAN ADAR
İlk-Orta-Lise
eğitimini Afyonkarahisar’da tamamladı. 2002 yılında Afyon Kocatepe Üniversitesi
Devlet Konservatuvarı Türk Sanat Müziği Bölümünde 2006 yılında mezun olarak
aynı yıl yüksek lisans eğitimine başladı. 2009 yılında başladığı sanatta
yeterlik programından 2012 yılında mezun oldu. 2010 yılında araştırma görevlisi
olarak Afyon Kocatepe Üniversitesinde göreve başladı ve 2018 yılında doçent
unvanını aldı. Halen aynı üniversitede görevine devam etmektedir. Türk müziği
teori ve solfej, enstrüman (ud), dinî mûsikî, 18,19 ve 20. yüzyıllarda Türk
müziği çalışmaları gibi dersleri yürütmektedir. Adar, millî ve milletlerarası
alanda yayın yapan hakemli dergilerde makaleler, millî ve milletlerarası ilmî
toplantılarda bildiriler sunmuştur. Müzikoloji alanında kitapları
bulunmaktadır.
MERVE EKEN KÜÇÜKAKSOY
Orta ve Lise eğitimini
ÎTÜ Türk Müziği Devlet Konservatuvarı Çalgı Bölümünde; Lisans eğitimini ise
Müzikoloji Bölümünde tamamladı. Yüksek Lisansını İTÜ Müzik İleri Araştırmalar
Merkezi (MİAM) Etnomüzikoloji programında tamamladı. Yüksek Lisans eğitimi
sırasında çalıştığı ‘Music and Social Charıges as Reflectedto / Fasıl
Performarıce in İstanbul 55 tezi, TRT yapımcılığında ve Alev Çağlayan
yönetmenliğinde ‘Fasl-ı İstanbul 2006’ isimli milletlerarası programına konu
oldu. Doktora derecesini İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzikoloji ve Müzik
Teorisi Programında Kültür Kimliğinin Müzik Yoluyla Sunumu: Kemaliye (Eğin)de
Kültür Gösterim Biçimleri) başlıklı teziyle 2012 yılında aldı. 2006-2011
yılları arasında İTÜ TMDK Müzikoloji Bölümü’nde Araştırma Görevlisi olarak
görev aldı. 2011 yılında kurucu üyesi olarak yer aldığı KTÜ Devlet
Konservatuvarında göreve başladı, burada Müzikoloji, Etnomüzikoloji, makam
teorisi ve performans teorileri alanlarında dersler verdi. 2017 yılında
Türkiye’nin yayın dili İngilizce olan ilk milletlerarası müzik araştırmaları
dergisi olan Musicologisfin yardımcı editörlüğünü üstlendi. Yurtiçi ve
yurtdışında konserlerde Klasik Kemençe icracısı olarak yer aldı. Birçok
etkinliğin düzenleme ve bilim kurullarında yer almış ve başkanlık yapmıştır.
2021 yılından beri Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Devlet Konservatuvarında
öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Ayrıca 2021 yılında kurulan Çanakkale
Onsekiz Mart Üniversitesi Müzik Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürlüğü
görevine devam etmektedir.
İZGE YAYINCILIK:
Seyranbağları
Mahallesi, Bağlar Caddesi Nu: 15/C Çankaya, Ankara.
Telefon: 0.312-432 49 43 e-posta: izgeyayincilik@gmail.com
