Her şeyin bir ömrü var. Her imalatın son kullanma tarihi veya garanti süresi var. Davaların zaman aşımı var. Borçların zaman aşımı var.İtirazların zaman aşımı var. Çok şeyin zaman aşımı var ama galiba sözlerin zaman aşımı yok.
İnsan bir yerde bir söz söyledi mi, söylediği söz bir yerde belgelendi mi, seneler sonra bile olsa karşısına çıkarılıyor.
İnsanlar bir fikir beyan edebilir. Bu fikride o günkü yasalara göre suç olabilir.
Yıllarca kimsenin önemsemediği bu söz, o insan önemli bir mevkiye geldi mi önüne konuluyor. Bazen de yargılanabiliyor.
Her şeyin bir zaman aşımı olduğu gibi, sözlerinde bir zaman aşımı olmalı.
Gençliğinde abuk sabuk cereyanların peşinde koşmuş nice insanlar var ki, bu cereyanların hepsinden sıyrılmış. Normal düzenini yaşıyor. Şimdi bu kişiye sen niye bir zamanlar bu cereyanların içinde niye olmuştun. Gel seni yargılayalım mı diyeceğiz. Bu devlet pişman olmuş PKK lıyı, vatan hainini bile affediyor.
Şimdi en kritik mevkilerde bulunan bir zamanların Mao ve Lenin yandaşlarına bile ciddi paralar ödeyerek onları istihdam ediyor. Onlar şimdi karşıtlarını takiyye ile suçlamaktan geri durmuyor. Bunlara bir zamanlar sen şunu bunu yapmıştın mı deniyor.
Tabii ki denmemeli. İnsanlar rijit değildir. Zamana ayak uydurabilir.
İnsanlar fikrini söylemeli. Söylediği söz o gün için suç ise ve o gün gereği yapılmamışsa, seneler sonra insanlar önemli bir mevkiye geldiğinde önüne o tarihlerdeki söylemleri konmamalı. O yüzden yargılanmamalı.
Bir zamanlar söylenmiş ama yasalara uygun olmayan söylemlere zaman aşımı kuralı getirilemez mi?
İnsanların hepsi hukukçu değildir. Hangi sözün ileride kendisine problem getireceğini bilmez. Korku ile de fikirler gelişmez. Çeşitlilik olmaz. Herkes kurşun asker misali basma kalıp aynı şeyleri söylemek durumunda kalır.
Son zamanlarda eskiler karıştırılmaya başlandı. Çocuk yaşta söylediğiniz sözler teybe falan alındı ise ve siz yıllar sonra önemli bir mevkiye geldiyseniz yandınız. Birileri bu teyp kasetini ortaya çıkardı mı işiniz biter. İnsanlar değişmek için vardır. Değişim olmazsa gelişim olmaz.
Fikirler ise sürekli değişime tabidir.
Hani bazıları için halk arasında “amma sabit fikirli. Hiç esnemiyor.” derler ya demek ki sabit fikirli olmakta iyi bir şey değil.
İnsanın gelişimi fikirlerini de değiştirebilir. Bu bakımdan bence fikirlerde kanun önünde zaman aşımına tabi olmalı. Şayet söylenilen suç teşkil ediyorsa zamanında gereği yapılmalı. Gereği yapılmamışsa veya kasıtlı olarak hasır altında bekletilmiş ise yıllar sonra ortaya çıkarılıp insanlar yargılanmamalı.
Bunun için bir yasa çıkarılacaksa çıkarılmalı. İnsanlar söz söylemekten çekinir hale gelmemeli. Son zamanlardaki gelişmeler bana bu konuyu hatırlattı.
Ben de sizlerle paylaşmak istedim.
