Türkiye’de Tercüme Faaliyetleri

60

Yesevîzâde Şâkir Alparslan Yasa; ‘Perde Arkasında Kalan Yönleriyle Sosyal Demokrasi’, ‘TÖB-DER Meselesi’, ‘Bilderberg Group-Bir Gizli Cem’iyet Ötesinden Dünyâda Fikriyatlar Mücâdelesinin Perde Arkası’, ‘Nasıl Bir Dünyâda Yaşıyoruz’, ‘Lâisizm-İlme Göre Dîn-Dünyâ Münâsebeti’, ‘Yahûdilik ve Dönmeler’, ‘Kur’ânî Hadîslerin Diliyle Hz. Muhammed’in Gerçek Şahsiyeti-Sevgi Peygamberi’,  Türkçenin Istılah Meselesi ve İdeolojik Kaynaklı Sapmalar’, ‘ÖzTürkçe Dayatmasıyle Fransızcalaştırılan Resmî Dil’,  Türkçenin İnkişâfı İçin Tercüme’, ‘Milletimize Revâ Görülen Kültür Jenosidi’, ‘Kur’ânî Milliyet Telâkkisi ve Irkçılık Sapması’ gibi fikir hâmulesi son derece yüksek kitapların, henüz kitap hâline getirilme imkânı bulunamayan muhtelif gazete ve mecmuâlarda yayımlanan makale ve tefrika hâlinde okuyucuların istifâdesine sunulan araştırma-inceleme yazılarının müellifidir.  

Alparslan Yasa, derdi olan ve derdini seven bir şahsiyettir. Vatan, millet – bayrak, ezan aşığıdır ve Türkçe sevdalısıdır. Bu özellikleri sebebiyle ‘mütefekkir’ vasfına sâhiptir. Bu husûsiyetlerini eserlerinde görmek mümkündür.

Türkiye’de 1920’li, 30’lu Senelerin Tercüme Faâliyeti’ isimli eserinin 1. Cildi, ‘Umûmî Tahlîl ve Değerlendirme’ bahsini ihtiva etmektedir. 16 X 24 santim ölçülerindeki 428 sayfalık kitap, 2018 yılında tabedilmesine rağmen, 2020 yılında okuyucuya sunulabilmiştir.

Diğerlerinde olduğu gibi bu son eseri de Türkiye’mizde çok az kişinin üzerinde çalıştığı bir mevzu ile alâkalıdır.

Eseri hakkında, arka kapak yazısında şu bilgileri veriyor:

Türk tercüme târihi, târihçi ve tercümecilerin en fazla ihmâl ettikleri sâha olsa gerektir. Hâlbuki dünyânın en köklü tercüme târihine sâhib milletlerinden biriyiz. Tercüme târihimiz, hâlâ, bir bütün hâlinde ve devir devir aydınlatılmayı bekliyor. Bunun ötesinde, tek tek mühim tercüme eserler ve usta mütercimler üzerinde araştırmalar yapılmasına şiddetle ihtiyâç vardır. Tarafımızdan yapılan bu mâhiyetteki mahdûd çalışmaların dahi, dil, edebiyat, matbûat, fikir, umûmî kültür, hattâ siyâset ve cem’iyet târihimizi değişik zâviyelerden aydınlattığını, târihimizi basmakalıp kabûllerden farklı bir gözle görmemize imkân verdiğini müşâhede ediyoruz. İşbu çalışma da, bunlardan biridir ve aynı sâhada evvelki makale ve kitaplanmıza eklenen yeni bir halkadır.

Bu yeni çalışmamız ile bir asırlık bir vetirenin mahsûlü ve devâmı olarak, 1920’li, 30’lu senelerde, husûsen Fransızcadan yapılan tercümeler ve Fransız nesir tekniğinin örnek alınması sâyesinde dilimizin büyük bir ifâde kudretine erişmiş olduğu, dilimize muvâzî olarak edebiyatımızın, tefekkürümüzün, maârifimizin fevkalâde bir inkişâf kaydettiği, bizzât tercüme anlayışımızın ve pratiğimizin de iyice olgunlaştığı, tercüme nazariyesi ve tenkidi sâhalarında büyük bir birikim sağlandığı ortaya çıkıyor.

Buna mukabil, dilimize totaliter zihniyet ve ideolojik kasıdla yapılan cebrî müdâhale, resmî dil plânında, ilk ânda olmasa dahi, sonraları bütün vehâmetiyle kendini gösterecek bir tereddi vetiresi başlatmış, neticede, Türkçe, Fransızca, Uydurmaca halitası, köksüz, âhenksiz, çarpık, sun’î bir dil teşekkül etmiştir.

Bir başka mühim tespîtimiz ise, bu devirde, tercümelere, kültürel-ictimâî tahavvülün, hattâ bunun da ötesinde cezri bir kültür inkılâbının, topyekûn bir medeniyet değişikliğinin başlıca bir vâsıtası olarak mürâcaat edildiğidir. Bu vâkıanın da müsbet-menfî cepheleriyle tahlil edilmesi, bu araştırmayı alâka çekici kılan bir başka husûstur.

Müellif Yasa’nın belirttiğine göre Türklerde ilk tercüme çalışmaları 6. Asırda Göktürk Cihan Devleti’nde başlamıştır. 9 ilâ 11. Asırlarda, Uygur Türkleri ile devam etmiştir. Tercüme faaliyetlerinin, eski Anadolu Türkçesinin bilhassa yazı dilinin teşekkülünde ve inkişâfında tesiri büyüktür. Tercüme faaliyetleri ictimâî ve kültür sâhasındaki inkişâfın da mayası olmuş ve insanlığı aydınlatan büyük İslâm medeniyetinin bânîsi üç büyük milletten biri hâline gelmemizi sağlamıştır.

18. yüzyıldan itibâren hamleleri ile Farsça ve Arapçanın yerini batı dilleri almıştır. ‘Avrupa bize düşman kalmaya, bin bir tertîb peşinde koşmaya devâm etse dahi, biz, bizzât mevcûdiyetimizin idâmesi için, inadına, Avrupa’nın ilim ve irfânından istifâde etmek mecbûriyerindeydik. Tâ ki tekrâr öncü medeniyet hâline gelebilelim. Öyleyse yine harıl harıl tercüme yapmalıydık. Avrupa’nın feyzinden kana kana içmeliydik. Lâkin Millî Şahsiyetimize zarâr vermeden, aslâ onlara temessül etmeyi düşünmeden...’

Ahmed Vefik Paşa (1823-1891) ve Ahmed Midhat Efendi (1844-1912) tarafından yapılan tercümeler bazı mütercimlere yol gösterici olmuştur.

Bedîi zevklerin bedenî zevkler derekesine düşmediği devirlerde tiryâkiler, tercihlerini eserin yazarından çok kadar belki daha çok Türkçemize tercüme eden şahsa göre kullanırlardı.

Türkçe mücâhidi Alparslan Yasa, bir başka eserinde tercüme ve Türkçenin inkişâfı münâsebeti hakkındaki fikriyatını şöyle hülâsa ediyor:

Tercüme faâliyetinin, hem dili, hem de millî kültürü inkişâf ettirici (dîğer tâbirle onlar üzerinde yapıcı) bir tesir icrâ edebilmesi için, onun, sistemli (yâni hedefleri belli) ve seçmeci bir tavırla, ayrıca millî hassasiyetle yürütülmesi lâzımdır. 19. asrın ikinci yarısı ile 20. asrın ilk yarısındaki usta mütercimlerimiz, umûmiyetle, bu şuûrla hareket ettikleri için, Türk diline ve kültürüne büyük hizmetlerde bulunabilmişlerdir. Onların -yine umûmiyetle- ne kadar sağlam bir millî şuûrla hareket ettikleri şuradan da bellidir ki Fransızcadan onca kesîf tercüme faâliyetine rağmen, umûmî dile sâdece 600 civârında Fransızca kelime girmiştir. Hâlbuki, 1930’lardan sonra, Türkçenin ve Fransızcanın âdeta bir istîlâ hareketine mârûz kaldığı, umûmî lügatteki Fransızca kelimelerin sayısının 5000’i aştığı görülmektedir.’

İktibas edilen bu satırlarda anahtar kavram ‘millî şuur’dur. Zira nice Türk dili ve edebiyatı uzmanı ile etimolog var ki, millî şuur noksanlığı sebebiyle yazı ve konferanslarıyla güzel Türkçemize zarar veriyorlar. Bilmediklerinden değil, şuur noksanlığı sebebiyle titizlik gösteremediklerinden…

KURTUBA YAYINLARI:

Birinci Bayındır Sokağı Nu: 15/23 Sakarya, Kızılay Ankara. Telefon: 0.312-430 22 06

Belgegeçer: 0.312-430 09 46 e-posta: alparslanyasa@gmail.com 

YESEVÎZÂDE ALPARSLAN YASA:

     1949 senesinde Şanlıurfa’nın Bozova kazasında doğdu. Baba tarafından Türkistanlı (Fergana’nın Beşarık kazâsmdan, Hoca Ahmed Yesevî sülâlesine mensûb bir âile), anne tarafından Halfetilidir.

     1967-1973 senelerinde Millî Eğitim Bakanlığı burslusu olarak ve iktisâd tahsili maksadıyle Fransa’da bulundu; fakat, tahsilini tamâmlıyamadan Türkiye’ye döndü. Avdetinde Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne kaydolduğu hâlde o anarşi senelerinde yine tahsilini yarım bırakmak mecbûriyetinde kaldı. Bu arada, Yesevîzâde imzâsıyle, mecmûa ve gazetelerde araştırma makaleleri ve ayrıca kitaplar neşretmekteydi. Bu devrede, bâzıları gazetelerde sâdece tefrika olarak kalan on iki kitap neşretti. Bunlar, daha ziyâde, bâzı siyâsî doktrinler, milletlerarası siyâsetin perde-arkası, Yahûdilik ve Masonlukla alâkalıdır. İslâm hakkındaki birçok çalışmasından sâdece iki tânesini kitap hâlinde neşretmeye muvaffak oldu.

     Anarşi mağdûrları için çıkarılan aftan istifâde ederek, 1992-1993 öğretim yılında SBF’ye tekrâr kayıt yaptırdı ve -hem çalışıp hem okumak sûretiyle- 1998 Ekiminde bu Fakültenin İktisâd Bölümü’nden mezûn oldu. Hâcettepe Üniversitesi Fransız Dili ve Edebiyatı Bölümünde 2003 Haziranında kabûl edilen Yüksek Lisans Tezi ve aynı Bölümde 2009 Haziranında Doktora Tezi kabul edilerek tahsil hayatını tamamladı. Hâcettepe Üniversitesi’nin Fransızca Mütercim-Tercümanlık Anabilim Dalında 2000-2001 Öğretim Yılından başlıyarak 2013-2014 Bahar Dönemi sonuna kadar evvelâ ‘Araştırma Görevlisi’, sonra ‘Öğretim Görevlisi’ sıfatıyle, tercüme sâhası ile alâkalı muhtelif derslerle berâber, mukayeseli Fransız-Türk edebiyatı, kültürler arası haberleşme, mukayeseli Fransız-Türk grameri, iktisâd, hukuk, Avrupa Topluluğu hukuku, milletler arası kuruluşlar, gazete dili gibi 20 civârında farklı ders verdi. Sonra 15 ay kadar Abant İzzet Baysal Üniversitesi İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümünde Yrd. Doç. olarak çalıştı ve orada matbûat târihi dersini verdi. 2016 Nisanında yaş haddinden emekliye sevk edildi.

     2002 senesinden beri, tercüme sâhasıyle, ayrıca mukayeseli edebiyat ve Fransız edebiyatı ile alâkalı ve muhtelif akademik mecmûalarda neşredilmiş -bâzıları kitap hacminde- 18 makalesi bulunmaktadır. Bunlardan mâadâ, kitap bölümü, tercüme kitapları, milletler arası sempozyumlarda sunduğu tebliğleri, değişik tercüme kitaplar hakkında hakem raporları ve (ortak müellifi olduğu Türk Eğitim Sistemi. Alternatif Perspektif, gibi ve daha başka münteşir akademik çalışmaları mevcûddur.

 

 

KUŞBAKIŞI:

OĞUZNAME KAYNAĞI OLARAK ŞECERE-Yİ TERÂKİME

Zuhal Kargı Ölmez’in 13,5 X 21 santim ölçülerindeki 120 sayfalık eseri, farklı dönemlerde yazılan çok sayıda varyantları olan Oğuznâme’lerden faydalanılarak hazırlanmıştır.  Oğuznâmelerin Türk dili ve edebiyatı açısından önemi büyüktür. Ebulgazi Bahadır Han, hem Şecere-yi Terâkime’de hem de Şecere-yi Türk’de Oğuzname’ye yer vermiştir. Oğuz’un doğumundan ölümüne kadar efsanevî hayatını anlatmıştır. Oğuzname’nin Türkmen rivâyeti olarak bilinen eser Çağatay Türkçesiyle yazılmıştır. Ebulgazi Bahadır Han, eserini Türkmenler arasında yaygın olan Oğuz rivayetleriyle mevcut Oğuznâme’lerden yararlanarak meydana getirmiştir.

Eser, 2020 yılının Ocak ayında okuyucuya sunuldu.

BİLGESU YAYINCILIK:

Binektaşı Sokağı Nu: 24/1 Küçükesat Ankara. Telefon: 0.312-425 93 76 Belgegeçer: 0.312-425 93 77

e-posta: bilgi@bilgesuyayincilik.com.tr  www. bilgesuyayincilik.com.tr

 

HİCAZ’DAN ENDÜLÜS’E:

Prof. Dr. Ersin Nazif Gürdoğan, ilim ve teknoloji sâhasındaki faaliyetlerin ferdî ve içtimâî tesirleri ile yakından alâkadar olmaktadır. Değişik sâhalarda tezâhür eden kirlenmelerin fizikî ve ruhî büyüklüğü ve ehemmiyeti Prof. Gürdoğan’ın hassasiyetle üzerinde durduğu konular arasındadır.

Müellif, Hicaz’dan Endülüs’e isimli eserinde; sâde ve hayatın içinden bir anlatımla, Mekke’den Kurtuba’ya kadar uzanan ve zevkle okunan değişik bir ‘seyahatnâme’ notları sunuyor.  Zengin bir bilgi birikimine dayanan bu müşâhedelerin  satır aralarında, Müslümanların Hıristiyanlarla hesaplaşmasının iniş ve çıkışlarının hüzün ve heyecanı hissediliyor.

Dikkat çeken bir hâdise: Suudi Arabistan’da Kral Abdüzaziz Üniversitesi’nde, üniversite eğitimi başlamadan önce Arapça öğretilen hazırlık sınıfının Arap hocası, örgencilerinin ekseriyetinin Türk olduğunu öğrenince, ‘Siz Hicaz’ı ikinci defa mı işgal ediyorsunuz?’ diyor.

Hoca’nın ‘fetih’ ve ‘işgal’ kavramları arasındaki uçurum gibi farkı bilmiyor olması da, Suudî Arabistan topraklarının İngilizlerin entrikalarıyla ve Hoca’nın soydaşlarının ihânetleriyle bizden çalındığını hatırlayamaması da onun ayıbıdır. 

Batılılar Doğululaşacak’ başlıklı yazısında Gürdoğan Hoca’nın inşirah veren haberleri de var: ‘Güney Kore’de, Kore Savaşları döneminde, cephedeki çadırdan mescitler, sonraları şehirlerdeki câmilerin inşasına vesile olmuş. Kore’deki Müslümanların sayısı on binlere ulaşmış.  Suudi Arabistan’daki 150.000’den fazla Koreli öğrenci ve işçilerin arasında da bir o kadar belki daha fazla Müslüman vardır…’ 

Eserdeki diğer yazılar da geleceği ümitle bekleme duygularını besleyecek nitelikte…

İZ YAYINCILIK:

Litros Yolu, Fatih Sanayi Sitesi 12/280, Topkapı,İstanbul Telefon: 0.212-5207210

Belgegeçer: 0.212- 511 57 91 e-posta: bilgi@iz.com.tr  //  www.iz.com.tr 

LEZZETİN TARİHİ

Vücudumuz kadar medeniyetin inşasına ve tekâmülüne de hizmet eden yemek kültürü hangi duraklarda lezzetlendi, hangi ülkelerde

Önceki İçerik23 Nisan’a İki Gün Kala, Mustafa Kemal ve Ankara…
Sonraki İçerikŞehir Hastanelerinin Fayda ve Maliyet Analizi
Avatar photo
28 Kasım 1938 tarihinde Bafra’da doğdu. İlk ve ortaokulu doğduğu şehirde bitirdikten sonra Ankara Ticaret Lisesi ve Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nde okudu. İş hayatına Ankara’da muhasebeci olarak başladı. Ankara ve Karabük’te; muhasebeci, mali müşavir ve profesyonel yönetici olarak devam etti. İstanbul’da, demir ticareti ile meşgul oldu. SSCB’nin dağılmasından sonra Türk Cumhuriyetlerinde sanayi yatırımları gerçekleştirmek üzere çok ortaklı şirket kurdu. Şirketin murahhas azası olarak Azerbaycan’da ve Kırım’da tesis kurup çalıştırdı. 2000 yılında işlerini tasfiye etti. İş hayatı ile birlikte yazı hayatı da devam etti. İlk yazısı 1954 yılında Bafra’da yayımlanmakta olan Bafra Haber Gazetesi’nde başmakale olarak yer aldı. Sonraki yıllarda İlhan Egemen Darendelioğlu’nun Toprak Dergisi’nde, Son Havadis ve Tercüman gazetelerinde yazıları yayımlandı. Türk Ocakları Genel Merkezinin yayımladığı Türk Yurdu dergisinde yazdı. İslâm, Kadın ve Aile, Yörünge, Ufuk, Emelimiz Kırım, Papatya, Tarih ve Düşünce, Yeni Düşünce, Yeni Hafta, Sağduyu, Orkun, Kalgay, Bahçesaray, Türk Dünyâsı Târih ve Kültür, Antalya’da yayımlanan Nevzuhur, Kayseri’de yayımlanan Erciyes ve Yeniden Diriliş, Tokat’ta yayımlanan Kümbet, Kahramanmaraş’ta yayımlanan Alkış dergilerinde, Dünyâ ve Kırım’da yayımlanan Kırım Sadâsı gibi gazetelerde de imzasına rastlanmaktadır. Akra FM radyosunda haftanın olayları üzerine yorumları oldu. 1990 – 2000 yılları arasında (haftada bir gün) Zaman Gazetesi’nde köşe yazıları yazdı. Hâlen; Önce Vatan Gazetesi’nde, yazmaktadır. Oğuz Çetinoğlu; Türk Ocağı, Aydınlar Ocağı, ESKADER / Edebiyat, Sanat ve Kültür Araştırmacıları Derneği ve İLESAM / Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sâhipleri Meslek Birliği Üyesidir. Yayımlanmış Kitapları: 1- Kültür Zenginliklerimiz: (2006) 2- Dört ciltte 4.000 sayfalık Kronolojik Tarih Ansiklopedisi: (2008 ve 2012), 3- Tarih Sözlüğü: (2009), 4- Okyanusa Açılan Kapılar / Tefekkür Mayası Röportajlar: (2009). 5- Altaylardan Hira’ya Türk-İslâm Dostluğu: (2012 ve 2013), 6- Bilenlerin Dilinden Irak Türkleri: (2012), 7- Türkler Nasıl ve Niçin Müslüman Oldu: (2013), 8- Türkmennâme / Irak Türkleri Hakkında Bilmek İstediğiniz Her Şey: (2013). 9- Türklerin Muhteşem Tarihi: (Nisan 2014 ve Nisan 2015) 10- 115 Soruda Türk İslâm-Âlimi Mâtüridî (Röportaj): 2015) 11- Cihad – Gazi – Şehid: Kasım 2015. 12-Yavuz Bülent Bâkiler Kitabı (2016 Mehmet Şâdi Polat ile birlikte) 13-Her Yönüyle Kâzım Karabekir (2017 Mehmet Şadi Polat ile birlikte) 14-Dil ve Edebiyat Dergisi / İlk 100 Sayı Bibliygorafyası (2017 Mehmet Şâdi Polat ile birlikte) 15-Büyük Türk İslâm Âlimi Serahsî (2018), 16-Âyetler ve Hadisler Rehberliğinde Kutadgu Bilig’den Seçmeler (2018), 17-Edib Ahmet Yüknekî ve Atebetü’l-Hakayık (2018), 18- Büyük Türk İslâm Âlimi Mâtürîdî (2019), 19-Kâşgarlı Mahmud ve Dîvânu Lugati’t-Türk (2019). 20-Duâ / Huzura Açılan Kapılar. (2019) 10-Yesevi Yayıncılık, 12-Yakın Plan Yayınları, 13-Boğaziçi Yayınları, 14-Dil ve Edebiyat Dergisi, diğer kitaplar Bilgeoğuz Yayınları tarafından yayımlanmıştır.