“İhtiyaç sahiplerine sadece balık vermek yetmez, balık tutmayı öğretmekte yetmez, tutulan balıklardan kendi ihtiyacı dışında kalanların ticari hale getirilip, kendisine, ailesine, ülkesine katkıda bulunacak hale, yani balık endüstrisine girinceye kadar devam ettirebilecek bir projeye dönüştürebilirsek ancak toplumsal gelişimi sağlamış oluruz.”
Yaşanan bir dizi değişim ve gelişimle birlikte insanımız; kendisiyle, çevresi ile barışık olmayan tarihini, coğrafyasını bilmeyen bir çerçeve çizmektedir. İnovasyon hepinizin bildiği gibi; yenilik ve bu yeniliklerin uygulanması ile oluşabilecek alanları içerir. Bu yenilikleri yapmak keşif ile olur bu keşif önce insanın kendini keşfetmesi sonra çevre ve çevredeki diğer varlıkları keşfetmesi ile başlar.
Ülkemizde kendine değer vermeyen kendi potansiyeline tanımayan kendi değerlerini bilmeyen veya bilinen değerleri küçük gören bireylerin çoğaldığı bir zamanı görmekteyiz. Hal böyle iken kendini keşfetmek yenilenmenin ön önemli adımıdır. Öncelikle kendimizi ve çevremizi keşfetmeliyiz. Kendimizi tanıdığımızda kendi değerlerimizin de gün yüzüne çıkmasına ciddi katkıda bulunacağız. Bilim adamı önce keşfeder sonra yenilik yapar. Bu cümleden hareketle eğer yenilik yapmak gelişmek istiyorsak kendimizi keşfetmemiz gerekiyor.
Sosyal inovasyon..(1) yazımda da bahsettiğim gibi Dünyada 177 ülke arasında İnsani Gelişme Endeksine göre ülkemiz refah seviyemizin artmasına karşılık refah seviyesi daha düşük ülkelerden bile geride olduğu gözleniyor. Bu aradaki açık ancak ve ancak Sosyal inovasyon projeleri ile aşılanabilinir. Bu projeler de sosyal girişimciler tarafından hayata geçirilebilinir. Kimdir bu sosyal girişimciler? Girişimci ruhuna sahip, kendine güvenen daha doğrusu kendini keşfetmiş, bilgi birikimini, zekasını ve geliştirdiği yenilikçi pazarlama yöntemlerini toplumun yoksul ve ihtiyaç sahiplerinin çıkarları doğrultusunda hizmet sunan kişi ve organizasyonlardır.
Sosyal girişimcilerin asıl alanları, devletin elinin uzanamadığı, gelir dağılımının adil olarak dağıtılmadığı kesimler ile özel sektörün, risk alamadığı, karlı bulmadığı yatırım alanlarıdır. Sosyal girişimci pazardaki süreçlere bakar, tıkanıklıkları tespit eder, süreçteki aksaklıkları fark eder ve aksaklıkları gidererek iş yapar. Bir başka deyişle, sosyal girişimciler, sadece balık vermek ya da balık tutmayı öğretmekle yetinmez, balık endüstrisine katkı koyuncaya kadar çalışırlar. Ancak süreç o zaman tamamlanır. Sosyal girişimciler kar amacı gütmezler. Hayırsever kişi ve hayırsever guruplar gibi de değillerdir. Sadece yardım yapan kişi hayırseverdir. Sosyal girişimci ise yardım alma konumunda olan kişilere insanların satın almak isteyeceği mal ve hizmetler üretebilme başarısını göstermiş projelere imza atmış kişilere denir.
Yardım kültürünün sulandırıldığı ülkemizde derhal sosyal inovasyon projeleri oluşturulmalıdır. Ayrıca bu projeleri geliştirebilecek sosyal girişimciler ihtiyaç vardır. Dünyada çok konuşulan iki sosyal inovasyon projesinden bahsetmek istiyorum.
Cristobal Colon İspanya’da Psikiyatri okudu, okul bittikten sonra akıl hastası diye bilinen kişilerin tedavilerinde bir hastanede çalıştı. Hastanede çalışırken hastaları meşgul etmek için hazırlanan terapi seanslarının hastaların tevdilerinde yetersiz olduğuna karar verdi. Onların tedavilerinin ancak gerçek bir şirkette iş sahibi olarak çalışarak, üreterek, hayatlarına bir anlam, değer katarak yapılacağı düşüncesi onu daha önceden bildiği mandıra işine girmesine sebep oldu. İspanyada başarılıda oldular. La Fegada markası ile İspanya’da Nestle ve Danone’den sonra en büyük üçüncü pazar payına sahip yoğurt şirketini kurdular.
Farouk Jiwa Kenya’da kurduğu Honey Care isimli bir şirketle sivil toplum kuruluşlarının da katkısı ile mikro kredi ağını kurdu. Bu sayede 2500 yoksul arı yetiştiricisini teknik arıcılıkla tanıştırdı. Onlara yeni yöntemlerle ilgili eğitim verdi. Bu sayede üretici, yetiştirdiği baldan para kazanmaya başladı. Son 5 yılda yerel bal pazarının yüzde 27-30’unu eline geçirdi.
İnanıyorum ki ülkemizde de ciddi keşfedilmemiş bakir alanlar var. Bu alanlar sosyal girişimcileri ve Sosyal inovasyon projelerini bekliyor…
