Gazetemiz Yazarlarından Emekli Yarbay, Kıbrıs Gazisi ve Yazar Atilla Çilingir ile On Üçüncü ve ‘Roman’ Türündeki ilk eseri O GECE Hakkında Konuştuk.

Oğuz Çetinoğlu: On ikinci eseriniz O GECE adı ile ve roman türünde, bir savaş-hatıra kitabı olarak yayınlandı. Hayırlı olsun.

Roman yazmak, farklı bir yazım tekniği gerektiriyor. Zorlandığınız anlar, bölümler oldu mu?

Atilla Çilingir: Evet, roman yazmak farklı bir teknik gerektiriyor. Ancak ben bu konuda oldukça deneyimli ve yayınevimizin de değerli yazarları arasında bulunan Sayın Hüseyin Adıgüzel’den destek aldım. Kendisine bir kez daha teşekkür etmek istiyorum. Romanımı yazım üslubuna uygun olması için oldukça zorlandım. Çünkü roman yazmak çok farklı bir yazım tekniğini ve üslubunu gerektiriyor. Daha önce yazmış olduğum kitaplarımda genel olarak araştırılan/yaşadığım gerçekleri yazım kurallarına göre hazırlamıştım. Ama roman yazmak çok farklı! Anlatımınızın hem yaşanmış olması, hem de okuyana yaşatmanız gerekiyor. Yani okunan her cümle o anın duygularını yaşatabilmeli…

Çetinoğlu: Eserinizi yazarken yaşadığınız duygu fırtınalarını, heyecanlarınızı, tamamlandığında sevincinizin tür ve derecesini anlatır mısınız?

Çilingir: Romanımı yazarken hiçbir zaman unutmadığım, bundan 44 yıl önce yaşadığım gerçekleri bir kez daha yaşadım. Çünkü romanımın başkahramanı Yıldırım Üsteğmenin savaş öncesindeki ve savaşın içindeki ruh halini, neler yaşadığını, ‘O GECE’ Rum esirleriyle yaşananları anlatırken aslında o gerçekleri yaşayan kendimin neler hissettiğini, neleri yaşadığını anlatmaya çalıştım! Bu kitabımı yazarken bu defa çok zorlandığımın altını kalın çizgilerle çizmeliyim. Çünkü kitabımın içeriğinde yaşanmış her olayın gerçeklerini o günlerin canlılığı ile anlatmalıydım. Kitabımda anlattığım bu gerçekler yıllar geçse de unutulmuyor. Ben de bu gerçekleri tüm duygusallığımla yansıttığıma inanıyorum.

Çetinoğlu: Sizi bu romanı yazmaya yönlendiren etkenler nelerdir?

Çilingir: 1974 Kıbrıs savaşlarıyla ilgili çok kitap yazıldı. Özellikle de savaşa giren komutanlar bu savaşları kaleme aldı. Ne yazık ki, bugüne değin Genelkurmayımız tarafından bu savaşın gerçeklerini anlatan resmî bir yayın hâlâ yoktur! Ben de Kıbrıs konusuyla ilgili pek çok kitap kaleme aldım. Ancak bu defa öyle bir Kıbrıs kitabı hazırlamalıydım ki, hem yıllardır yazmak istediğim ve hiç anlatılmayanları anlatmalıydım, hem de günümüzün Kıbrıs’ında yaşayanlara bir mesaj vermeliydim. İşte ‘O Gece’ adını verdiğim bu kitabımı bunun için kaleme aldım. Bu kitabımı tüm Kıbrıs kitaplarından ayıran önemli bir özellik var! Bu kitap roman üslubuyla okuyucuyu sıkmadan hem savaşın bilinmeyenlerini anlatırken, hem de savaşın içinde yaşanmış ve öyle sanıyorum ki, dünya savaş tarihinde de hiç rastlanmamış bir gerçeği de anlatıyor. Nedir bu gerçek? 44 yıl önce Kıbrıs’ta savaşın tam da orta yerinde, ‘hayatla-ölüm’ arasına sıkışıp kalan 187 Rum esirin özgürlüklerine nasıl kavuştuklarıdır. ‘O GECE’ onları hayata bağlayan ne yaşandıysa hepsi insancıl yüreklere dokunuş, her anı gerçektir.   Savaşın tüm acımasızlıklarına, yaşadıkları onca acıya rağmen düşmanına dahi insanca davranmayı başaranların, nesiller boyunca anlatılacak hikâyesidir…

Çetinoğlu: Kıbrıs’ta savaşın tam da içinde bulundunuz. Hamaset ve insaniyetle alâkalı pek çok olaya şahit oldunuz. Bu iki tür olaydan kitapta yer alan birer adedini özet olarak verebilir misiniz?

Çilingir: 1974 Kıbrıs Savaşlarının her ikisine de bölük komutanı olarak katıldım. Savaşın içinde yaşanan öylesi olaylar var ki, inanamazsınız! Kimisini bir daha asla yaşamak istemez! Kimisini ömrünüzce beyninizde, yüreğinizde yaşatırsınız. İşte bu romanımda böylesi olayları da anlattım. Çok çarpıcı, inanılması güç ama insanlığa örnek olacak olaylardır bunların hepsi. Düşünebiliyor musunuz? Savaşın tüm acımasızlığı yaşanırken, bir ayağı kopan bir Mehmetçiğiniz o an belki de son nefesini verecekken, birden gözlerini aralayıp ağzından şu cümleler dökülebiliyor: ‘Neden telaş ediyon komutanım? Anamız bizi bu günler için doğurmadı mı?’

Savaşın o cehennemi ortamında günlerce susuz kalmış, bulduğunuz bir su birikintisi sizi yeniden hayata bağlarken, suyun Rumlar tarafından cesetler atılarak kirletilmiş olduğunu görüyorsunuz!!! Kıbrıs Türk Mücahidinin savaşta kendi hayatı pahasına size nasıl yardıma koştuğunu, 60’lı yaşlardaki bir mücahidimizin mayın tarlasından geçit açabilmek adına, mayınlı araziye gözünü kırpmadan nasıl girdiğine tanık oluyorsunuz. Ama en çok da ‘O GECE’ yaşananlar yüreğinize, beyninize öylesine kazınıyor ki, neredeyse aradan yarım asra yakın bir zaman geçmişken, böylesi bir kitap ortaya çıkıyor. Romanın içinde anlatılan her ne varsa insanlara çok anlamlı mesajlar veren yaşanmış gerçeklerdir. Kitabımda yaşananları özetlemek, o gerçeğin tamamı anlatılmadığından konunun heyecanını da yansıtmayacaktır.  O nedenle kitabın okunması en doğru tercih olacaktır.

Çetinoğlu: Herkes gözlemleyebilir. Hissetmek ve duyguları kelimelere sığdırıp yazmak için hangi şartların oluşması gerekiyor?

Çilingir: Kitap yazmak, hele ki bir roman kaleme almak; çok mesuliyetli, çok emek gerektiren bir husustur. Yazmak için öncelikle çok okumak, çok araştırmak ama doğru bilgilere ulaşmak gerekir. Eğer siz de kitaba konu olan gerçekleri yaşamışsanız, işte o zaman bu yaşananları hissederek, duyguya dökebilirsiniz. İşte o zaman bu duygular okura da geçiyor!

Çetinoğlu: Yazmayı, hayatının bir parçası hâline getirmiş insanlar için yazmanın hayatî bir ihtiyaç, hatta bağımlılık olduğu söyleniyor. Siz meseleye nasıl bakıyorsunuz?

Çilingir: Bu sorunuzu kısaca şöyle cevaplamak isterim: ‘Yazmak, yaşamak ve yaşatmaktır.’ Hele ki, çok çarpıcı gerçeklerin bir parçası olmuşsanız! Ve bu gerçekleri barındıran olaylar, insanlara bir mesaj verecek ise; bunların paylaşılması bir bağımlılık değil, tam tersine bir gerekliliktir.

Çetinoğlu: Kıbrıs’la ilgili bir hayli kitabınız var. Kıbrıs Barış Harekâtı ile alâkalı hikâye, roman ve şiir dalındaki çalışmaları nicelik ve nitelik bakımından değerlendirir misiniz?

Çilingir: Kıbrıs konusunda yazılmış, daha çok harekâtın anlatıldığı kitaplar mevcut. Aslında Kıbrıs konusu Türkiye ve Türk Milleti için millî bir dava. Kıbrıs adası, uluslararası antlaşmalarla kabul edilmiş menfaatlerimizin de tanındığı stratejik önemi olan vatan toprağımız. Günümüzde çevresindeki enerji yataklarının kullanımı ile ilgili dünyanı en büyük devletlerinin gözünün kulağının olduğu bir yer. Son yıllarda, adanın bu özelliklerini öne çıkaran, Kıbrıs konusunun bizim için neden önemli olduğuna değinen birkaç kitap dışında yazılanlar genelde hatıratlarla bezeli!!! Örneğin bugüne değin Kıbrıs’la ilgili gerçekleri anlatan bir film dahi yapılmadı! Kıbrıs’ta geçen olayları hikâye eden, roman tarzında anlatan kitap yok denecek kadar az! Şiir çalışmaları da öyle! Yayınlanan kitapların neredeyse tamamı, savaşanların anılarını anlatıyor. O nedenle konuyla ilgili son üç kitabımda; Kıbrıs’ta yaşanan soy kırımı, rahmetli Denktaş sonrası adada yaşanan sosyal ve siyasal değişimi, bu kitabımda da ‘187 Rum Esirin’ hayatta kalabilmeleri için onlara yardım eden insanlarımızın bu üstün niteliğini ve özgürlüğün ne kadar önemli olduğunu anlattım.

Çetinoğlu: Yazmak ve okumak… İnsana neler kazandırıyor?

Çilingir: Yazmak ve okumak, insanı bilmediği yerlere götüren, bilmediği olayları öğreten ama en çok da insanca yaşamın parçası yapan bir gerçek…

Çetinoğlu: İnsanlarımızın okuma alışkanlığı hususundaki görüşlerinizi lütfeder misiniz?

Çilingir: 82 milyonluk ülkemizin hele ki bu rakamın neredeyse %51,2 si genç yaşlarda olan insanlarımızın okuma alışkanlığı ne yazık ki çok az! Bunun en çarpıcı kanıtı ise; yapılan istatistiklere göre Türkiye, % 0,1 kitap okuma oranıyla dünya sıralamasında 86’ncı sırada!!! Bu sonuca bakarak başka ne diyebilirim ki? Ancak bu önemli konuyla ilgili söyleyebileceğim tek bir şey var! Çocuklarımıza daha küçük yaşlarda okuma alışkanlığını öğretmek gerek. Yoksa internet denen illet! Gerçekleri anlatan pek çok değerli kitabı karanlığa gömmekte…

Çetinoğlu: Yazarken kullandığınız üslûbun özellikleri ve bu özellikleri tercih etmenize yol açan hususlar nelerdir?

Çilingir: Yazarken; yazım lisanıyla, konuşma lisanını bir araya getirmeye dikkat ediyorum. Çünkü böyle olunca konuların anlatımı daha canlı, duygu yoğunluğu daha fazla oluyor. Böylece okuyanlar da sıkılmamış oluyor. Bir de benim yazım üslubum ‘duygusallığa’ çok yakındır. Çünkü yazdığım konuyu o an ben de yaşarım. Duygusal yönü ağır basan yazılarımı kaleme alırken, hem kalemim hem de ben gözyaşlarımı tadarız.

Çetinoğlu: Kıbrıs’ta üsteğmen olarak savaşa katıldığınız dönemde yaşadıklarınızın ne kadarını O GECE’ye sığdırabildiniz. Tamamını değilse, ikinci, üçüncü O GECE’ler  gelecek mi?

Çilingir: Üsteğmen rütbesiyle katıldığım Kıbrıs savaşlarında yaşadıklarımı, bir kitaba sığdırmak tabii ki çok zor. ‘O GECE’ isimli romanımda sadece yaşadığım çok çarpıcı gerçekleri anlattım. Bu romanımın devamı olmayacak. Çünkü romanın kahramanları, adada yarım kalan ve aradıkları her gerçeğe bu kitabımda ulaştı.

Çetinoğlu: Yaşadıklarınızın içinde asla yazamayacaklarınız var mı?

Çilingir: Her insanın yaşadığı gerçeklerin içinde yazılmaması gerekenler de mutlaka vardır! Benim de Kıbrıs’ta savaşın içinde yaşadığım, benimle paylaşılıp da yazmamam gereken gerçekler de var. Bu güne değin bunlara hiç değinmedim. Hem biliyor musunuz? Yiğitlerin kalbi, sırların mezarıdır.

Çetinoğlu: Yazarlık, sizin hangi yönünüzü besleyip geliştiriyor?

Çilingir Ben Türk Silahlı Kuvvetleri’nden ayrıldığım yıl olan 1990’dan beri yazıyorum. Yaşadığım gerçekleri yazıya dökmek, insanlarla paylaşmak, yazdığım gerçeklerden özellikle genç nesillere ders niteliğinde mesajlar verebilmeyi çok önemsiyorum. Bu tercihim, benim için hem zamanın en olumlu değerlendirmesi de oluyor. Hem de yazdıklarımın telif geliriyle açmış olduğum Bilgisayar sınıfı, kütüphaneler çocuklarımız için de önemli bir kazanç oluyor. Böylece ömrümü de boşa geçirmemiş oluyorum.

Çetinoğlu: On üçüncü kitap olarak roman yazan bir yazarla röportaj yapsaydınız, soracağınız soru ne olurdu? Cevabıyla birlikte yazar mısınız?

Çilingir: Roman yazma tercihinde olan bir yazar ile röportaj yapsaydım; ona şu soruyu sorardım:

‘Yazacağınız romanda, sizce hangisi önemlidir? Romanınızın konusu mu, yoksa romanın kahramanlarının neler yaşadıkları mı?’

Cevap: ‘Bu sorunun cevabını romanı okuyanlar verecektir…’

Çetinoğlu: Sorularla sınırlı kaldığınız için veremediğiniz bir mesajınız var ise, söz sizin… Buyurunuz…

Çilingir: Bu röportaj için çok teşekkür ediyorum. Umarım tarihe not düştüğüm bu gerçek; Kıbrıs adasında yaşayanlara da ders olur. İnsanlık savaşa rağmen hep var olacaktır. Özgürlüğe giden yolu engelleyebilecek hiçbir güç yoktur…