Yüksek
Seçim Kurumu (YSK), 26 Ocak 2021 tarihli kararında 1 Ocak 2021 tarihi
itibariyle seçime girme yeterliliğine sahip olan siyasi partiler listesini
güncelledi. Bu karar ve liste 30 Ocak 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı.
(1) Bu karara göre 1 Ocak 2021 tarihi itibariyle on yedi (17) siyasi parti
seçime girebiliyor. Ali Babacan’ın Genel Başkanlığını yaptığı Demokrasi ve
Atılım (DEVA) Partisi ile Ahmet Davutoğlu’nun Genel Başkanlığını yaptığı
Gelecek Partileri listede yer almıyorlar.
Bu liste ister istemez akıllara Deva
ve Gelecek Partisi’nin olası bir erken seçime katılıp katılamayacakları
sorusunu akla getiriyor.
Bilindiği üzere Siyasi Partiler
Kanunu’nun 36. maddesine göre siyasi partilerin bir seçime girebilmeleri için
şu iki koşuldan birini yerine getirmiş olmaları lazım;
a) İllerin en az yarısında oy verme
gününden en az altı ay evvel teşkilat kurmuş ve büyük kongrelerini yapmış olmaları;
b) Ya da Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde
grup kurmaları.
Birinci koşul bakımından kanun
hükmünün lâfzî yorumu biraz muallâk. Çünkü hükmün lâfzî yorumundan, seçimden
altı ay önce illerin yarısında teşkilatlanmış olmak ama büyük kongreyi daha
sonra mesela seçimden bir ay önce yapmak seçime girmek için yeterli anlamı da
çıkıyor, büyük kongreyi de seçimden en az altı ay önce yapmak gerektiği anlamı
da. Siyasi partiler bu altı aylık süreyi genelde büyük kongre tarihinden
itibaren hesaplıyorlar.
Gelecek Partisi büyük kongresini 31
Ekim 2020 tarihinde, DEVA Partisi ise 28 Aralık 2020 tarihinde
gerçekleştirdiler. 2021 yılında bir erken seçim beklediğimizi ta iki sene önce
yazdığımız ve aynı zamanda Tayyip Erdoğan Sonrası Türkiye adı kitabımızın
(Yazar burada kitabın reklamını yapmaktadır)
başlangıç yazısı olan makalemizde ifade etmiştik. (2) Bahsettiğimiz bu
erken seçimin de Haziran ayında gerçekleşme ihtimali çok yüksek.
Erken seçim şayet tahmin ettiğimiz gibi
Haziran ayında gerçekleşecek olursa Gelecek Partisi yönünden bir sıkıntı çıkma
ihtimali görülmüyor. Ancak DEVA Partisi’nin seçime girip giremeyeceği
noktasında şiddetli tartışmalar yaşanacağını söyleyebiliriz. Çünkü DEVA Partisi
büyük kongresini az önce de ifade ettiğimiz gibi 28 Aralık 2020 tarihinde
gerçekleştirdi ve altı aylık süre için büyük kongre tarihi baz alınacak olursa
28 Haziran 2021 tarihinden önce yapılacak olan bir genel seçime DEVA
Partisi’nin katılıp katılamayacağı tartışması çok ciddi bir siyasi krize neden
olacaktır.
Bu noktada asıl problem DEVA Partisi’nin
28 Haziran 2021 tarihinden önce yapılacak olan bir seçime katılıp
katılamayacağı noktasındadır.
DEVA Partisi 28
Haziran 2021’den Önce Yapılacak Olan Bir Seçime Katılabilir mi?
Bu soruya yekten “Evet katılabilir”
cevabımızı verip hukuki gerekçelerimizi de bu “Evet” cevabımızın üzerine inşa
edelim.
İllerin en az yarısında oy verme
gününden en az altı ay evvel teşkilat kurmuş ve büyük kongrelerini yapmış olma
şartı “NORMAL VAKTİNDE” yapılacak olan seçimler için geçerlidir. Erken seçimde
bu kural UYGULANMAZ!
Siyasi partiler, kendilerini olağan
durumlara göre organize ederler. Olağanüstü durumlar siyasi partilerin
organizasyonlarını bozar. Erken seçim ise bir olağanüstü durumdur. Kendisini
“vaktinde” yapılacak olan seçime göre ayarlamış ve “vaktinde” yapılacak olan
bir seçime göre seçime katılma şartlarını yerine getirerek seçime girmeye hak
kazanmış bir siyasi partinin, öngörülemeyen ve tamamen karar vericinin keyfine
göre belirlenen bir erken seçim tarihini baz alarak seçime giremeyeceğini iddia
etmek hukuka da demokrasiye de uymaz.
Türkiye’de genel seçimler beş yılda
bir yapıldığı için normal şartlar altında genel seçimlerin yapılması gereken
tarih 2 Temmuz 2023 tarihidir. Dolayısıyla bu tarihten altı ay önce yani 2 Ocak 2023 tarihi ve daha öncesinde
teşkilatlanmasını ve büyük kongresini gerçekleştiren bütün partiler seçime
girme yeterliliğini kazanmışlardır ve hangi tarihte yapılacak olursa olsun
herhangi bir “erken seçime” girebilirler.
DEVA Partisi de 2 Ocak 2023
tarihinden en az altı ay önce teşkilatlanma ve büyük kongre şartını yerine
getirdiğinden seçime girmeye hak kazanmıştır ve değil Haziran ayında bugün bile
erken seçim yapılacak olsa DEVA Partisi bu erken seçime katılabilir.
Kaldı ki YSK’nın yerleşik
uygulamaları da bu “altı ay kuralını” erken seçimlerde UYGULAMAMA yönündedir.
Nitekim 10 Temmuz 2002’de kurulan
Genç Parti 3 Kasım 2002’de yapılan seçimlere katılmıştı. Genç Parti bırakın
teşkilatlanma ve büyük kongre şartını yerine getirmeyi, kuruluş tarihi bile
seçime dört ay kala gerçekleşmişti. Ama buna rağmen YSK son derece doğru bir
karar vermiş ve altı ay kuralının erken seçimde uygulanamayacağını Genç
Parti’nin seçime girmesine müsaade ederek ortaya koymuştu. Başka örnekler de
var tabi.
Et tekraru ahsen velev kane
yüzseksen! DEVA Partisi yarın için seçim yapılmasına karar verilecek olsa,
hukuken yarın yapılacak olan o seçime girmeye hak kazanmıştır.
(1)
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/01/20210130-39.pdf
(2)
http://www.kocaeliaydinlarocagi.org.tr/Yazilar/YaziDetay/9367
