Mehmet Arif Nihat Asya (7 Şubat 1904, Çatalca, İstanbul – 5 Ocak 1975, Ankara), Türk şair, öğretmen ve siyasetçidir.
Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin önemli temsilcilerindendir. Sade bir üslupla millî değerleri ve dini heyecanları işleyen şiirler yazmıştır. “Bayrak, Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor, Fetih Davulları, Selimler, Kubbeler, Süleymaniye” en tanınmış şiirleridir. Bayrak şiirinden dolayı Türk edebiyatında Bayrak şairi olarak da anılır. 9. dönem TBMM’de milletvekili olarak görev yapmıştır.
Yaşamı
Arif Nihat Asya’nın Ankara Karşıyaka Mezarlığında bulunan kabri.
1904’te Çatalca’nın İnceğiz köyünde doğdu. Asıl adı Mehmet Arif’tir. Tokatlı Zîver Efendi ile Tırnovalı Zehra Hanım’ın tek çocuğu idi. Şairin bilinen en büyük dedesi Kapusuz Hacı Ahmet, Tokat’a bağlı Kapusuz köyünden İstanbul’a göçmüş ve orada debbağlıkla uğraşmış olan bir âhî ustasıdır.
Henüz bebekken babası veba hastalığından hayatını kaybetti; annesi yeni bir evlilik yapıp Filistin’e gitmesi üzerine üç yaşından itibaren akrabalarının yanında yetiştirildi.
Öğrenim hayatı Örçünlü Köy Mektebinde başladı. Babaannesinin ölümünden sonra onun bakımını üstlenen halası ile birlikte Balkan Savaşı’ndan kısa bir süre önce İstanbul’a göçtü; Kocamustafapaşa ve Haseki mahalle mekteplerinde öğrenim gördükten sonra I. Dünya Savaşı yıllarında Gülşen-i Maarif Rüştiyesi’ne devam etti. Bu dönemde hâkim olan milliyetçi duyguların etkisiyle şiire başladı. Bazı destancıların Haseki’de okuyarak sattıkları harp destanları onu şiire yönelten ilk örneklerdi. Orta tahsilini parasız yatılı olarak Bolu ve Kastamonu liselerinde tamamladı. Millî Mücadele’ye destek verenlerin durağı haline gelen Kastamonu’daki öğrencilik dönemi onun kişiliğini ve sanatını etkiledi. Bu döneme şiire ilgisi arttı, hocası Enver Kemal Bey’in yönettiği Gençlik adlı dergide ilk şiirlerini yayımladı.
Öğrenimine Dârü’l-Muallimîn-i Âliye (sonraki adı Yüksek Muallim Mektebi, bugünkü İstanbul Üniversitesi Yüksek Öğretmen Okulu) Edebiyat Bölümü’nde devam etti. İlk şiir kitabı olan Heykeltıraş, 1924 yılında bu okulda öğrenci iken yayımlandı. Yüksek Muallim Mektebi son sınıfındayken ilk eşi olan Hatice Semiha Hanım’la evlendi. Bu evlilikten iki çocuğu oldu.
1928’de mezun olduktan[2] sonra edebiyat öğretmeni olarak Adana’ya tayin oldu. Adana Kız Lisesi ve Erkek Lisesi’nde öğretmenlik ve idarecilik yaptı.
Adana’da öğretmenlik yaptığı dönemde 1933 yılında Üsküdar Mevlevihanesi’nin son şeyhi Ahmet Remzi Akyürek’le tanışan Arif Nihat, dervişlik çilesini çekip Mevlevilikte şeyhlik makamına kadar yükseldi. Millî şiirlerin yanı sıra tasavvufi şiirler yazdı. Şair, 1940 yılında, Adana’nın düşman işgalinden kurtuluşunun kutlandığı 5 Ocak günü yapılan tören için Bayrak adlı şiiri ile tanındı ve Bayrak Şairi olarak anılır oldu. Şiir, önce Görüşler dergisinde yayımlanmış; daha sonra da Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor adlı şiir kitabının 1946’da çıkan ilk baskısında yer almıştır.
1941 yılında ilk evliliğini sonlandıran şair, kimya öğretmeni Servet Akdoğan ile ikinci evliliğini yapmış ve bu evlilikten de bir kız, bir erkek çocuk sahibi olmuştur.[6]
Malatya Lisesi’ne müdür olarak atanıp Adana’dan ayrılan şair, Malatya Lisesi Müdürü iken Maarif Vekili Hasan Ali Yücel ile yaşadığı sert tartışma nedeniyle huzursuzluk yaşadı. Üç yıl kadar Malatya’da çalıştıktan sonra yeniden edebiyat öğretmeni olarak Adana Erkek Lisesi’ne döndü. 1948’de Edirne Lisesi’ne sürgün edildi.
1950 Türkiye genel seçimlerinde Demokrat Parti’nin listesinden Seyhan (Adana) adayı oldu. Seçimleri Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi. Dönemin sonunda aktif politikayı bırakma kararı alarak öğretmenliğe döndü. Kısa bir süre Eskişehir Lisesi’nde öğretmenlik yaptı. Çok uzun bir zaman kalmamış olmasına rağmen şiirinde Eskişehir’in çok yer alması ve bu şehirde çok benimsenmiş olması onun 5. dönem Eskişehir milletvekilliği yaptığı, Bayrak şiirinin Eskişehir’de yazıldığı gibi yanlış bilgilerin günümüzde birçok kaynakta yer almasına yol açmıştır. Arif Nihat Asya, 1955 yılından itibaren Ankara Gazi Lisesi’nde ve Ankara Polis Koleji’nde edebiyat öğretmenliği yaptı. Kıbrıs’ta görevlendirilip iki yıl da Lefkoşa Erkek Lisesi’nde görev yaptıktan sonra 1962’de Ankara’ya döndü ve Gazi Lisesi’nden emekliye ayrıldı.
Emekliye ayrıldıktan sonra Yeni İstanbul ve Babıali’de Sabah gazetelerinde yazılar yazdı. Aralık 1974’ün sonlarında hastalanarak hastaneye kaldırıldı. 5 Ocak 1975’te öldü. Kabri, Ankara Karşıyaka Mezarlığı’ndadır.
Edebi yaşamı
Milliyetçi şiirleriyle tanınan Arif Nihat Asya, yurdun güzelliklerini, doğasını anlatan, kimi zaman yergici ama Türklüğü yücelten şiirler yazmıştır. Şiirlerinde halk ve divan edebiyatı nazım şekilleri yanında modern edebiyatın nazım şekilleri de yer almıştır. En çok kullandığı nazım şekli ise Rubaidir; rubailerden oluşan beş ayrı kitap yazmıştır. İşlemiş olduğu başlıca temalar kahramanlık ve tarih duygusu, din, aşk, tabiat ve memleket güzellikleridir. Şiirleri arasında, Ebced hesabı’yla tarih düşürdüğü manzumeler de önemli bir yer tutar.
Şiirlerinde günlük Türkçeyi bir sanat dili haline getirerek kullanan Arif Nihat’ın rahat, özentisiz ve sade bir üslubu vardır. Şiiri üzerinde Yahya Kemal’in açık tesiri görülmektedir. Sosyal ve siyasal konuları, yurt gözlemlerini, arkadaşlarını, yakın çevresini, tarihi konuları, dini meseleleri, aşkı, tabiatı konu alan nesir türünde eserleri bulunur. Arif Nihat Asya – Vikipedi (wikipedia.org)
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Arif Nihat Asya | |
|---|---|
| Doğum | Mehmet Arif 7 Şubat 1904 Çatalca, İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 5 Ocak 1975 (70 yaşında) Ankara, Türkiye |
| Defin yeri | Karşıyaka Mezarlığı, Ankara |
| Takma ad | Bayrak Şairi |
| Meslek | Şair, yazar, öğretmen, siyasetçi |
| Dil | Türkçe |
| Eğitim | Dârü’l-Muallimîn-i Âliye (İstanbul Üniversitesi) |
| Dönem | Heykeltıraş (1924) — Şiirler (1971) |
| Edebî akım | Türkçülük |
| Önemli eser | Bayrak |
| Etkin yılları | (1924—1975) |
| Evlilikler | Hatice Semiha Arın (?—1941) Servet Akdoğan (?—1975) |
Mehmet Arif Nihat Asya[1] (7 Şubat 1904, Çatalca, İstanbul – 5 Ocak 1975, Ankara),[2] Türk şair, öğretmen ve siyasetçidir.
Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin önemli temsilcilerindendir. Sade bir üslupla millî değerleri ve dini heyecanları işleyen şiirler yazmıştır. “Bayrak, Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor, Fetih Davulları, Selimler, Kubbeler, Süleymaniye” en tanınmış şiirleridir.[3] Bayrak şiirinden dolayı Türk edebiyatında Bayrak şairi olarak da anılır.[4] 9. dönem TBMM‘de milletvekili olarak görev yapmıştır.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
1904’te Çatalca’nın İnceğiz köyünde doğdu. Asıl adı Mehmet Arif’tir.[5] Tokatlı Zîver Efendi ile Tırnovalı Zehra Hanım’ın tek çocuğu idi.[6] Şairin bilinen en büyük dedesi Kapusuz Hacı Ahmet, Tokat’a bağlı Kapusuz köyünden İstanbul‘a göçmüş ve orada debbağlıkla uğraşmış olan bir âhî ustasıdır.[6]
Henüz bebekken babası veba hastalığından hayatını kaybetti; annesi yeni bir evlilik yapıp Filistin‘e gitmesi üzerine üç yaşından itibaren akrabalarının yanında yetiştirildi.[7]
Öğrenim hayatı Örçünlü Köy Mektebinde başladı. Babaannesinin ölümünden sonra onun bakımını üstlenen halası ile birlikte Balkan Savaşı‘ndan kısa bir süre önce İstanbul’a göçtü; Kocamustafapaşa ve Haseki mahalle mekteplerinde öğrenim gördükten sonra I. Dünya Savaşı yıllarında Gülşen-i Maarif Rüştiyesi‘ne devam etti. Bu dönemde hakim olan milliyetçi duyguların etkisiyle şiire başladı.[7] Bazı destancıların Haseki’de okuyarak sattıkları harp destanları onu şiire yönelten ilk örneklerdi.[3] Orta tahsilini parasız yatılı olarak Bolu ve Kastamonu liselerinde tamamladı. Millî Mücadele‘ye destek verenlerin durağı haline gelen Kastamonu’daki öğrencilik dönemi onun kişiliğini ve sanatını etkiledi.[7] Bu döneme şiire ilgisi arttı, hocası Enver Kemal Bey’in yönettiği Gençlik adlı dergide ilk şiirlerini yayımladı.
Öğrenimine Dârü’l-Muallimîn-i Âliye (sonraki adı Yüksek Muallim Mektebi, bugünkü İstanbul Üniversitesi Yüksek Öğretmen Okulu) Edebiyat Bölümü’nde devam etti. İlk şiir kitabı olan Heykeltıraş, 1924 yılında bu okulda öğrenci iken yayımlandı.[7] Yüksek Muallim Mektebi son sınıfındayken ilk eşi olan Hatice Semiha Hanım’la evlendi.[6] Bu evlilikten iki çocuğu oldu.
1928’de mezun olduktan[2] sonra edebiyat öğretmeni olarak Adana‘ya tayin oldu. Adana Kız Lisesi ve Erkek Lisesi’nde öğretmenlik ve idarecilik yaptı.[3]
Adana’da öğretmenlik yaptığı dönemde 1933 yılında Üsküdar Mevlevihanesi‘nin son şeyhi Ahmet Remzi Akyürek‘le tanışan Arif Nihat, dervişlik çilesini çekip Mevlevilikte şeyhlik makamına kadar yükseldi. Millî şiirlerin yanı sıra tasavvufi şiirler yazdı. Şair, 1940 yılında, Adana’nın düşman işgalinden kurtuluşunun kutlandığı 5 Ocak günü yapılan tören için Bayrak adlı şiiri ile tanındı ve Bayrak Şairi olarak anılır oldu.[4] Şiir, önce Görüşler dergisinde yayımlanmış; daha sonra da Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor adlı şiir kitabının 1946’da çıkan ilk baskısında yer almıştır.[6]
1941 yılında ilk evliliğini sonlandıran şair, kimya öğretmeni Servet Akdoğan ile ikinci evliliğini yapmış ve bu evlilikten de bir kız, bir erkek çocuk sahibi olmuştur.[6]
Malatya Lisesi’ne müdür olarak atanıp Adana’dan ayrılan şair, Malatya Lisesi Müdürü iken Maarif Vekili Hasan Ali Yücel ile yaşadığı sert tartışma nedeniyle huzursuzluk yaşadı.[6] Üç yıl kadar Malatya’da çalıştıktan sonra yeniden edebiyat öğretmeni olarak Adana Erkek Lisesi’ne döndü. 1948’de Edirne Lisesi’ne sürgün edildi.[6]
1950 Türkiye genel seçimlerinde Demokrat Parti‘nin listesinden Seyhan (Adana) adayı oldu. Seçimleri Türkiye Büyük Millet Meclisi‘ne girdi. Dönemin sonunda aktif politikayı bırakma kararı alarak öğretmenliğe döndü. Kısa bir süre Eskişehir Lisesi’nde öğretmenlik yaptı. Çok uzun bir zaman kalmamış olmasına rağmen şiirinde Eskişehir‘in çok yer alması ve bu şehirde çok benimsenmiş olması onun 5. dönem Eskişehir milletvekilliği yaptığı, Bayrak şiirinin Eskişehir’de yazıldığı gibi yanlış bilgilerin günümüzde birçok kaynakta yer almasına yol açmıştır.[6] Arif Nihat Asya, 1955 yılından itibaren Ankara Gazi Lisesi‘nde ve Ankara Polis Koleji‘nde edebiyat öğretmenliği[8] yaptı. Kıbrıs‘ta görevlendirilip iki yıl da Lefkoşa Erkek Lisesi’nde görev yaptıktan sonra 1962’de Ankara’ya döndü ve Gazi Lisesi’nden emekliye ayrıldı.
Emekliye ayrıldıktan sonra Yeni İstanbul ve Babıali’de Sabah gazetelerinde yazılar yazdı. Aralık 1974’ün sonlarında hastalanarak hastaneye kaldırıldı. 5 Ocak 1975’te öldü. Kabri, Ankara Karşıyaka Mezarlığı‘ndadır.
Edebi yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
Milliyetçi şiirleriyle tanınan Arif Nihat Asya, yurdun güzelliklerini, doğasını anlatan, kimi zaman yergici ama Türklüğü yücelten şiirler yazmıştır. Şiirlerinde halk ve divan edebiyatı nazım şekilleri yanında modern edebiyatın nazım şekilleri de yer almıştır. En çok kullandığı nazım şekli ise Rubaidir; rubailerden oluşan beş ayrı kitap yazmıştır. İşlemiş olduğu başlıca temalar kahramanlık ve tarih duygusu, din, aşk, tabiat ve memleket güzellikleridir.[3] Şiirleri arasında, Ebced hesabı‘yla tarih düşürdüğü manzumeler de önemli bir yer tutar.
Şiirlerinde günlük Türkçeyi bir sanat dili haline getirerek kullanan Arif Nihat’ın rahat, özentisiz ve sade bir üslubu vardır.[3] Şiiri üzerinde Yahya Kemal‘in açık tesiri görülmektedir.[3] Sosyal ve siyasal konuları, yurt gözlemlerini, arkadaşlarını, yakın çevresini, tarihi konuları, dini meseleleri, aşkı, tabiatı konu alan nesir türünde eserleri bulunur.
