“Kitapsız yaşam kör, sağır ve dilsiz yaşamaktır.” Seneca
Kitap okumak, bireyin zihinsel ve duygusal gelişimi için hayati önem taşır. Çocuklardan yetişkinlere kadar birçok insan, “hayatlarının yoğun temposu ve teknolojik dikkat dağıtıcılar vb.” nedenlerle kitap okumayı ihmal etmektedirler. Anne babaların, eğitimcilerin ve sanatkârların en çok sitem ettiği konudur okumamak.
“Neden okumuyoruz” sorusuna yanıt ararken, ailelerin ve okulun kitap okuma alışkanlığı kazandırmadaki rolüne ve bu süreci nasıl daha verimli hale getirebileceklerine ışık tutacağız.
Neden Kitap Okumuyoruz?
1. Teknolojinin Etkisi: Modern çağda teknoloji, aile bireylerini ve yaşamlarını doğrudan etkiliyor. Özellikle televizyon, akıllı telefonlar ve tabletler, aile içinde okuma alışkanlığını büyük ölçüde baltalamakta. Çocuklar ve yetişkinler, kitap okumak yerine, dijital içeriklere yöneliyor ve zamanlarının büyük bir kısmını bu mecralarda geçiriyor.
2. Aile İçinde Kitap Okuma Kültürünün Eksikliği: Çocukların kitap okuma alışkanlığı geliştirmesinde en önemli rol, ailelerin ve okulun nasıl bir model oluşturduğudur. Kitap okumayan ebeveynler, çocuklarına bu alışkanlığı kazandıramazlar. Evdeki okumayan bireyler, çocukların zihninde kitap okumanın gereksiz olduğu algısına neden olurlar.
3. Zaman Yönetimi ve Hayatın Hızı: Çocuklar ve yetişkinler, yoğun okul ve iş hayatı, ev işleri ve sosyal sorumluluklar arasında, kitap okumaya vakit ayırmakta zorlanıyor. Günlük yaşamın stresi içinde, kitap okumak bir lüks gibi görünse de, aslında zihinsel ve duygusal sağlığımız için bir ihtiyaçtır.
“Zamanım yok, çok meşgulüm, işlerimi yetiştiremiyorum vb.” nedenler doğru değildir. Her nereye giderseniz yanınızda kitap bulundurun. Beklerken, metroda ayaktayken bir iki satır okuyun. Uzun kitaplara odaklanamıyorsanız, öykü ya da şiir okuyarak başlayın. Kısa bir süreliğine de olsa zihninizi besleyin.
4. Kitapların Anlamlı Olmaması: Çocuklar, okudukları kitapların onları etkileyip etkilemediğine bakar. İlgi çekici, yaşlarına ve seviyelerine uygun kitaplar sunulmadığında, okumaya olan ilgileri azalır.
5.Param Yok Bahanesi: Günümüzde parasızlık, kitap okumamak için bir engel değil artık. Para vermeden kitaplara ulaşabileceğimiz o kadar çok seçenek var ki. Halk kütüphaneleri, sahaflar vb.
Okuduğunuz ve bir daha okumayacağınızı kitapları yenileriyle takas edin. İnternetten ücretsiz ya da düşük ücretli e-kitaplar bulun. Telefondan, tabletten ya da herhangi bir elektronik cihazdan okuyun.
6. Nereden Başlanacağını Bilmemek: Elinize ilk geçen kitabı okuyun. Okumak zaman içinde öğrenilecek, okuya okuya sevilecek bir aktivitedir. Okudukça neyi sevdiğinizi, hangi türe daha fazla yakınlık duyduğunuzu anlayacaksınız. Farkında olmadan bazı kitaplarla bağ kuracaksınız, belki de hayatınızın kitabını bulacaksınız. Öğretmeninize, arkadaşlarınıza, kütüphane görevlisine ya da bir kitapçıya danışın. Kitaplarla haşır neşir olan birilerini bulun. Ya da bir kitap kulübüne katılın. Edebiyat tartışmalarında bulunmak zihninizi açar.
7.Çok Yorgun Olmak: Eğer okuduğunuz kitaba kendinizi kaptırmışsanız, okumayı bırakıp uyumak istemezsiniz. Ya da kitap okurken bir fincan çay ya da kahve içmeyi tercih edebilirsiniz. Yorgun olmadığınız zamanlarda okumayı deneyin. Kitap okurken uyuyakalmak aslında o kadar da kötü değildir.
8.Filmini/Dizisini İzlerim Bahanesi: İzlediğinizfilmi sevdiyseniz orijinal hali olan kitabı daha da sevebilirsiniz. Örneğin macera, gizem, gerilim türünde bir şeyler arıyor olabilirsiniz. Bu türdeki birçok klasik, filme ya da diziye uyarlandı. Sherlock Holmes, Harry Potter, Alice Harikalar Diyarında gibi kitapları önce izleyin sonra okuyun.
9.Okumanın Zor Gelmesi: Okumak her zaman kolay değildir, ama çok zor da değildir. Eğer az zamanınız ya da enerjiniz olduğunu düşünüyorsanız büyük kitaplar seçmeyin. Bir kitap seçin ve onu keyifli bir deneyim haline getirin: Gülün, ağlayın, şaşırın, merak edin.
10.Alışkın Olmamak: O zaman alışın. Azar azar başlayın. Her gün için bir hedef koyun, birkaç dakika okumakla başlayın. Yavaş yavaş süreyi uzatın. Sonra zaten çok seveceksiniz ve bırakamayacaksınız. Sadece kendinize okumak zorunda da değilsiniz. Bir çocuğa da okuyabilirsiniz. Kitapları hayatın bir parçası yapmak hiç de zor değil. Sadece bir yerden başlamak lazım.
Ailelerin Kitap Okuma Alışkanlığını Kazandırmadaki Rolü
Aile içinde okuma kültürünün geliştirilmesi, sadece bireylerin değil, toplumsal gelişimin de önemli bir parçasıdır. Ailelerin, çocuklarına kitap okuma alışkanlığı kazandırırken dikkat edebilecekleri bazı temel noktalar vardır:
1. Rol Model Olmak: Ebeveynler, çocuklarına okuma alışkanlığı kazandırmada rol model olmalıdır. Çocuklar, ebeveynlerinin davranışlarını gözlemleyerek öğrenirler. Anne ve baba düzenli olarak kitap okuyorsa, çocuklar da okur. Evde belirli bir saati birlikte kitap okumaya ayırmak, bu alışkanlığı geliştirmenin ilk adımıdır.
2. Birlikte Okuma Saatleri Oluşturun: Aile içi kitap okuma etkinlikleri, çocuklar için kitap okumayı eğlenceli hale getirir. Aile üyeleri, belirli günlerde bir arada aynı kitabı okuyabilir veya her birey farklı bir kitap okuyup kitaplar hakkında konuşabilir. Bu tarz etkinlikler, okuma alışkanlığını pekiştirir, aile içi iletişimi güçlendirir.
3. Kitap Seçiminde Özgürlük Verin: Çocuklar kitap seçiminde özgür olursa, okuma alışkanlığı edinirler. İlgi duydukları kitapları seçmelerine izin vermek, onları okumaya teşvik eder.
4. Kitaplar Üzerine Sohbet Edin: Kitap okumanın sadece bireysel bir aktivite olmadığını göstermek için, aile içinde okunan kitaplar üzerine sohbet edilebilir. Bu, çocukların okudukları hikâyeleri düşünmelerine ve anlamlandırmalarına yardımcı olur. Aile bireyleri arasında derinlemesine sohbetlere de zemin hazırlar.
5. Teknolojiyi Doğru Kullanın: Teknolojinin dikkat dağıtıcı etkilerini reddetmek yerine, onu doğru kullanmak kitap okuma alışkanlığını teşvik edebilir. Örneğin, e-kitap uygulamaları, sesli kitaplar ve çocuklar için eğitici dijital kitaplar, teknolojiyi faydalı hale getirmenin yollarından sadece birkaçıdır. Aileler, bu teknolojileri kullanarak çocuklarının kitaplara olan ilgisini artırabilirler.
Kitap okumak, bireyin zihinsel ve duygusal gelişimini destekleyen en önemli alışkanlıklardan biridir. Aileler, çocuklarına erken yaşlardan itibaren kitap okuma sevgisi aşılayarak onların hayat boyu sürecek bir okuma alışkanlığı kazanmalarına yardımcı olabilirler.
Unutulmamalıdır ki, kitap okuma sadece bireysel bir kazanç değil, aile içi iletişimi güçlendiren ve toplumsal gelişime katkıda bulunan bir alışkanlıktır.
Sevgiyle kalın…
