Yazım Sistemleri

97

 

İnsanlar birbirlerine duygularını, isteklerini, olumlu ve olumsuz düşüncelerini anlatabilmek için sesli sözlerden oluşan bir sistem oluşturmuşlardır. Bu sürece ulaşmanın ne kadar sürdüğü bilinmemektedir.

Yazının ise, sözlerin belli kurallara uyularak çizgiler, resimler, simgeler v.b. görsel işaretlerle ifade edilerek ortaya çıktığı bilinmektedir.

Arkeolojik bulgular yazının M.Ö. 3000 yıllarından beri var olduğunu göstermiştir. Bütün kültürlerin yazıyı kendilerine özgü kurallarla kullandığı bilinmektedir.

Günümüzde ise sürekli gelişen teknoloji, yazımı  olağanüstü ve olumlu yönde etkilemektedir. Ancak, ülkeler kendilerine has abece özelliklerinden ve yazım şekillerinden vazgeçmemektedirler.

Milyarlarca insan sağdan sola, milyarlarca insan yukarıdan aşağıya, yine milyarlarca insan ise soldan sağa yazmaya devam etmektedirler.

Neden böyle bir uygulama var?

Sorunun basit cevabı;

Çünkü, öğrenme çağında öyle öğretildiği için olabilir…

Ancak araştırmacıların elde ettikleri bilgilere göre, insanların yaşadıkları deneyimler sonucu bu alışkanlıklar oluşmuştur.

Orta Doğu’da Mezopotamya kültüründe Sümerler yazılarını taşlara, güneşte kurutulmuş kil tabletlerine çivi ile kazıma yöntemi ile yazıyorlardı.

Sağ eliyle (genellikle) tokmak, sol eliyle keskiyi kullanan kişinin yazıyı sağdan sola doğru yazması daha kolay olduğundan, sağdan sola yazma adet olmuş.

Bölgede yaşayan Araplar yazılarını hep sağdan sola doğru yazmışlar. Müslümanlığın yayılmasıyla pek çok ülkede ( Asya ve Afrika kıtalarında ) Arapça kabul görmüş ve insanlar sağdan sola doğru yazmaya ve okumaya devam ederek günümüze kadar ulaşmışlardır.

Çinlilerin yukarıdan aşağıya doğru yazdıkları binlerce karakterden oluşan yazı Japonlar, Koreliler ve Vietnamlılarca da kabul görerek orijinal yapısı ve görüntüsüyle milyarlarca kişiye hizmet etmeye devam etmektedir.

Çok özgün çizgilerle yazılan Çincenin yukarıdan aşağıya yazıldığında daha kolay okunmasının yanında, şifre gizemini de taşıdığı inancıyla bu yazı şekli muhafaza edilmiştir. Günümüzde bile Çince yazmak önemli bir uzmanlık konusudur.

Antik çağda yaşamış olan Fenikeliler (M.Ö. 3000) Doğu Akdeniz kıyısında, Suriye’den Ürdün’e kadar olan bölgede yerleşmişler ve tüm Akdeniz ülkeleriyle deniz ticareti  yoluyla ilişki kurmuşlardı.

Fenikeliler Mezopotamya ve Mısır kültürlerinden etkilenerek kendi alfabelerini oluşturmuşlardır.

Fenikeliler Akdeniz ülkelerinde ticari ilişki kurdukları bölgelerde alacak-verecekleri kullandıkları yazı ile not ederlermiş. Bu alışkanlıkları önce eski Yunanlılar  sonra Romalılar tarafından benimsenmiş ve uygulanmaya başlanmış.

Ayrıca Fenikeliler ulaştıkları Akdeniz ülkelerini denizcilik, astronomi, güzel sanatlar alanında etkilemişlerdir. Neticede Fenikelilerden alınan yazı, Romalılar tarafından Latin harflerine dönüştürülmüş ve kolaylığı nedeniyle geniş bir coğrafyada kabul görmüştür.

Çünkü yazılar soldan sağa doğru yazılırken gözümüz tarafından kolay izlenebilmektedir. Oysa sağdan sola yazılan yazılar elin ters tarafında kaldığından yazılırken izlenmesi zor olmaktadır.

Ülkemizde 1928 yılında kabul ettiğimiz bu alfabeye göre yazılar soldan sağa doğru yazılmaktadır.