Wal-Mart şu an Türkiye pazarına girmedi ama hep konuşulur Wal-Mart Türkiye’ye ne zaman gelecek, biz neler yapacağız diye? Çünkü Wal-Mart gerdiği yeri silip süpürüyor. Wal-Mart bir fenomen. İnsanların alışverişe bakış açını değiştiriyor, fiyatları o belirliyor.
Wal-Mart, bünyesinde 1.6 milyon çalışan barındıran, yılda 7.2 milyar kişinin alışveriş yaptığı, yılın her günü saatte 38 milyon $ lık satış yapılan dünyanın en büyük şirketi. Şöyle bir düşünün, açıldığı bölgede yaşayan insanların % 50’si arabayla 10 dakikada ulaşabiliyorlar ve tüm ürünler % 15 daha ucuz. Nasıl yani diyebilirsiniz? Evet, Wal-Mart en yakın rakibinden % 15 daha ucuz. Şöyle bir hesap yaparsak, ayda 300 milyon mutfak masrafınız varsa bir ayda 45 YTL aynı ürünleri Wal-Mart’tan aldığınız için kar edeceksiniz. Yılda ise 540 YTL. Wal-Mart’ta sadece mutfak malzemeleri yok. Ayrıca mobilyadan bahçe malzemelerine kadar, oyuncaktan bisiklete kadar bir sürü kategori var. Tipik bir Wal-Mart’ta 60.000 değişik ürün var.
Peki Wal-Mart Türkiye gibi bazı büyük pazarlara neden hala girmedi? Çünkü Amerika dışında girmeyi planladıkları her ülkede, Wal-Mart’ın uğraşması gereken bir Amerikan sermayesi karşıtlığı var. Bu gücün adı milliyetçilik.
Nasıl bu kadar ucuz?
Gelelim şimdi işin diğer boyutuna. Tamam, Wal-Mart çok büyük şirket. Çok büyük alım gücü var. Piyasa fiyatlarını o belirliyor. Ama bu % 15 i nasıl gerçekleştiriyorlar? Kısaca şöyle özetleyebiliriz: Düşük maaşlar, tedarikçiler üzerindeki bitmeyen baskılar, fiyatı ve kalitesi düşük mallar, işlerin yurtdışına gitmesi. Tedarikçiler Wal-Mart’tan çok çekiyor. Bugün 50 liraya aldığını, sonra 45 daha sonra 40’tan almak istiyor. Tedarikçiler için Wal-Mart başlangıçta çok cazip gözükürken daha sonra onun isteklerini yerine getirebilmek için büyük sıkıntılar yaşıyorlar. İflas eden çok şirket var.
Wal-Mart bunu sadece tedarikçilerine yapmıyor. Kendi çalışanların da yapıyor. Milyar dolarlarını yöneten başkan yardımcılarından birinin odasında teşhir için getirilmiş sandalyeler ve şezlong var. Yine kıdemli yöneticiler saat sabah 06:00 da işe gelip akşam 17:00 ila 19:00 arasında çalışıyor. Standart genel müdürlük çalışanı rakiplerine göre % 15 daha fazla çalışıyor.
Bu kadar ucuza satabilmenin bir de diğer boyutu var. Mesela yarım kilo fileto somonu 4.84$ dan yılın belli günleri değil her zaman satıyor. Bunu nasıl başarıyor? Şili’de somon çiftliklerinden getiriyor. Ama oradaki çalışma koşulları (çocuk işçi, fazla çalışma saatleri, çalışma ortamı vs.) yada çevreye zararları (fazla yemlerin okyanusa zararları) kimsenin umurunda değil. Çünkü eğer Wal-Mart bunlara dikkat edin derse fiyatlar % 30’a kadar artabilir. Ya biz? Wal-Mart’tan aldığımız çok güzel bir kazağı çocuğumuza giydirirken, acaba o kazağı yapanı ya da yapılan yeri görsek aynı memnuniyeti duyabilir miyiz?
Toparlarsak Wal-Mart Türkiye’ye gelmedi. Geldiği zaman ne olacak? İlk önce insanlara iş olanağı sağlıyor gözükürken bir – iki yıl içinde rakipleri tek tek kapanacak. Onların sloganı, “Her zaman en ucuz.” Sözlerinde de duruyorlar.
İşte Wal-Mart gerçeği. Hazır mısınız?
Saygılarımla,
