“Binlerce kilit
olsa, her kilit gök genişliğinde olsa, anahtar dişi gibi olan, iki üç tatlı
söz, onların hepsini açar.” Mevlâna
İnsanlar
arası iletişimde önemli olan faktörlerden biri de dildir. Kabalığın ve nezaketsizliğin
“samimiyet-dürüstlük” olarak algılandığı bir çağa doğru koşarak giderken,
birlikte yaşamak için önemli bazı değerlere vurgu yapmamız gerekir. Tatlı dil,
bunlardan biridir. Kişilerin ne kadar akıllı, ne kadar düşünceli oldukları,
söyledikleri sözlerle ölçülür.
Tatlı dil, insanın kullandığı “iyi güzel ve
hoş” söylemlerdir. Tatlı dil zor kullanarak yapamayacağımız şeyleri güzel
sözlerle kolayca çözmemizi sağlar. “Tatlı dil yılanı deliğinden
çıkarır.” Atasözünü bilmeyenimiz yoktur. “ Yani acı ve kırıcı söz, dostu
düşman yapar; tatlı söz, düşmanı bile dost yapmaya sebep olur” demektir.
İnsanlar
konuşarak anlaşırlar, fakat bu yeterli değildir. Dil hem savaş çıkarır, hem de
barışı sağlar. Dilimizle; kırıcı, kızdırıcı, üzücü, ayrıştırıcı olmamalıyız.
Dinleyenlere hoş gelen, motive eden, moral veren bir üslup kullanmak iletişimi
her zaman kolaylaştırır. İnsanların sorunlarını, dertlerini, küslüklerini ancak
yapıcı, tatlı dil ile çözebiliriz. O yüzden herkese karşı mütevazı, güler
yüzlü, değer veren, tatlı bir üslup sergilemeliyiz.
Aklın
süsü dil, dilin süsü sözdür. 11. yüzyılda yazılan ilk Türkçe Siyasetname olan
Kutadgu Bilig’de devleti yöneten beylere şu tavsiye edilir:
“Esenlik
dilersen, eğer kendine,
Kötü
söz söyleme, yön ver diline”
Sözcükler,
zihnin ve kalbin kapılarıdır, son çıkış noktalarıdır. İnsan zihninde ve
kalbinde olanı dışa yansıtır, kapının dışına çıkarır. Yani insanın içinde ne
varsa sözcükleri onu ele verir. Tatlı dil, birleştiricidir. Sivri dilli
kişilerin, bulunduğu ortamlarda soğuk rüzgârlar eser, bu üslup insanları
ayrıştırır, kırar, kızdırır, üzer, küstürür.
Tatlı
dilli olmak, yalan söylemek demek değildir. Alttan almak, pasif hoşgörü
göstermek de değildir. Tatlı dilli olmak, “sanal bir görüntü” de değildir.
Tatlı dil, karşıdaki kişinin kendisini daha iyi hissetmesine, samimi olmasına,
güven duymasına moral bulmasına bir teşviktir.
İnsanoğlu
yakınlarından, çevresinden ve arkadaşlarından her zaman güzel sözler duymak
ister. O yüzdendir ki güzel sözle hitap etmek, güzel cümleler kurmak,
çevremizdeki tüm insanlara sevgi dili ile yaklaşmamız gerekmektedir.
Kendimizin
ve başkalarının hayatına anlam katmak ve sevdiklerimiz tarafından sevilmek
istiyorsak, her zaman kırıcı olmayan güzel, tatlı sözlerle konuşmalıyız. İnsanlarla
güzel söz söyleyerek konuşmak ilişkilerin düzelmesine, sevgi ve saygının
oluşmasını sağlar.
Konuyla
ilgili bazı atasözleri: Tatlı ye, tatlı söyle. Dilin cismi küçük, cürmü
büyüktür. Dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim. Bana
benden her ne olursa, başım rahat bulur dilim susarsa. Baş dille tartılır. Tatlı
söz söyleyen, kötü söz işitmez. Tatlı dilli dost, her derdin devasıdır. Diline
sahip çıkmayan başına bela alır. Kullanıldıkça keskinleşen ve güçlenen tek şey
dildir. Tatlı sözler, şiddetli bir öfkeye karşı en tesirli ilaçtır. İnsanın eti yenmez, derisi giyilmez; tatlı
dilinden başka nesi var. Söz ola kestire başı, Söz ola kestire savaşı, Söz ola
ağulu aşı, Bal ile yağ eder bir söz. Dil hayatın anahtarıdır. Bıçak yarası
geçer, dil yarası geçmez. Bülbülün çektiği dili belâsıdır.
Tebessüm,
bedavadır, alanı mutlu eder, vereni üzmez. Huzurun anahtarı tebessümdür.
Tebessüm ateşinde
erimeyen maden bulunmaz. Başarının sırrı, güler yüz ve tatlı dildir. Bir
kimsenin iyi insan olduğu; tatlı dili, güzel ahlakı, güler yüzü, cömertliği,
münakaşa etmemesi, özürleri kabul etmesi ve herkese merhamet etmesi ile
anlaşılır.
İnsanlara
yapılacak en faydalı ihsan, en kıymetli hediye, tatlı dil ve güler yüzdür.
Kimse ile münakaşa etmemelidir. Münakaşa, dostluğu azaltır, düşmanlığı
arttırır. Kimseye kızmamalıdır. Kızmak, sinir ve kalp hastalığı yapar.
İyi
ve başarılı insanlar tatlı dilli ve güler yüzlüdürler. Dostları, sevenleri
değer verenleri çoktur. Öfkelenmemeli, hiç sertlik göstermemelidir. Geçimsizlikler,
kavgalar ve bütün sıkıntılar sertlikten
ve kırmaktan kaynaklanmaktadır. Kin ateşini körükleyen münakaşadır. Münakaşa,
karşıdaki insanı cahil yerine koymak, “sen bilmezsin, ben bilirim” demektir.
Cahillikle suçlanan herkes az veya çok kızar. Münakaşa, dostların azalmasına,
hasımların çoğalmasına sebep olur.
Tatlı
dil, ağzımızdan çıkanlarla kirlenmemektir. Tatlı dil, sözcüklerle ahenk
oluşturmaktır. Gürültü yerine armonik ses oluşturmaktır. Tatlı dil, şiirseldir.
Tatlı dil, yumuşaktır. Tatlı dilin öyle özelliği vardır ki, yeri gelince
dostlukları bitirir, yeri gelince nice düşmanlıkları izale edip, gönülleri
fetheder.
İkili
ilişkilerde, ailemizde ve toplumda huzur arıyorsak, yaşadığımız hayatı güzel
kılacak tatlı dili ve güler yüzü asla ihmal etmemeliyiz. Güzeli güzel yapan
güzel söz ve tatlı dildir.
Sevgiyle
kalın.
