Bir şehre ruh veren, o şehirde yaşayan ulu kişilerdir. Şehrin ruhsuz kalmaması için o ulu kişilerin hâtırâlarının canlı tutulması, yeni nesillere tanıtılması ve mânen yaşatılması gerekir. Yaşadığı şehri seven kültür ehli insanlar bu alanda çalışırlar.
Kahramanmaraş’ın yetiştirdiği seçkin kültür adamlarından Serdar Yakar, sorumluluğunu müdrik bir münevver olarak, dostu Ömer Kaya ile birlikte, Kahramanmaraş’ta Ceridoğulları isimli kitabı hazırlayıp yayınlamış.
Kahramanmaraş’ta faaliyet gösteren UKDE YAYINLARI’nın 31. Kitabı olan eser; 13,5 X 19,5 santim ölçülerinde, 208 sayfadır. 2003 yılında Selçuk Ofset Matbaası’nda basılmıştır.
Ceridoğulları; batılıların ‘Orta Asya‘ dedikleri, bizim ise ‘Türkistan‘ olarak anmamız gereken ‘Atavatan‘ topraklarından Anadolu içlerine göç eden Türkmen Oymağı’dır. Türkmen oymaklarının en büyüğüdür. Değişik tarihlerde gelerek; başta Maraş olmak üzere, Adana, Ankara, Aydın, Çorum, Diyarbekir, Kayseri, Kütahya, Malatya, Mersin, Niğde, Sivas ve Yozgat şehirlerine ve çevre bölgelere yerleştirilmişlerdir. Selçuklulardan itibâren Türk yönetimlerinde, hangi oymağa mensup olursa olsun insanların bu şekilde dağınık bölgelere yerleştirilmelerinin sebebi; birleşerek devlete topluca isyan etmelerine imkân vermemek içindi.
İki bölümden oluşan kitabın birinci bölümünde Ceridler Oymağının yerleşim bölgeleri, Cerid boylarında ve Türkmen oymaklarında örf, âdet ve gelenekler ele alınıyor, şiirlerinde, deyişlerinden, türkülerinden örnekler veriliyor, okuyucu Ceridlilerin eğitim-öğrenim durumları hakkında bilgilendiriliyor. Bu bölüm, aynı zamanda Pazarcık ve havalisindeki Kuşçu Ceridlerine tahsis edilmiştir.
İkinci bölümde Elbistan-Pazarcık arasındaki sarp-dağlık bölgeye dağınık olarak yerleştirilen Çağlayan Ceridleri hakkında bilgi veriliyor. Kitabın bütünündeki; konuları kuyumcu işlemeciliğindeki titizlikle inceleme hassasiyeti, bu bölümde kendisini daha belirgin olarak hissettiriyor. 100 sayfa boyunca Çağlayancerit insanlarının tarihçesi, köy ve mezralar, kabileler, demografik yapı, meslekler, isim yapmış şahsiyetler, şekavet olayları, halk edebiyatı, yemek kültürü, oyun ve eğlenceler, savaşa katılanlar-gazi ve şehit olanlar, su kaynakları, yaylalar, yollar, taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve sağlık konuları mercek altına alınıyor.
Halk kültürü araştırmacısı titizliğiyle çalışan yazarlar, derledikleri bilgileri, resim ve belgelere de dayandırıyorlar.
Kitabın yazarları, bu eseri meydana getirmelerindeki maksatlarını şöyle açıklıyorlar:
Anadolu’daki Türkmen boylarının en büyüklerinden biri olan Ceridoğulları, bir buçuk asır öncesine kadar göçebe hayatını devam ettirmiş, Anadolu’nun hangi köşesi hangi mevsimde hoşuna gitmişse orayı mesken tutmuş dolayısıyla da bütün Anadolu’ya yayılmış, hatta Suriye ve İran topraklarını yurt edinmiş durumdadır. Genelde Çukurova bölgesinde varlık göstermiş olan Ceridoğulları, Dulkadirli Beyliği’ni oluşturan ana unsurlardan birisidir. Oğuzların Bozok koluna bağlı Bayat boyu içerisinde yer alan ve Dulkadırlı’yla yaşayan Ceridoğulları’nın bir kısmı da Bozuluş içerisinde yer almıştır.
Günümüzde Ceridoğulları Anadolu’nun dört bir köşesine yayılmış bulunduklarından konu araştırmacılarını bekleye dursun biz bu çalışmada Cerid boyunun tarihteki hayat hikâyesinin yanısıra Kahramanmaraş bölgesinde ve özellikle de Çağlayancerit’te yaşayan Ceridoğulları ile ilgili bilgileri sunmaya çalışacağız.
SERDAR YAKAR
Ceridler’i tarihi, kültürel ve sosyal yapısı ile araştırmak gerekiyordu. Çok geç kalınmıştı. Belki bir gün günümüzdeki kaynaklar da yok olup gidecekti. İşte zamanın elinden derleyebildiklerimizi ‘Kahramanmaraş’ta Ceridoğulları‘ adlı eserde toplamaya çalıştık.
‘Şehirler de insanlar gibidir. Bir insanı sevmek için onu tanımak gerekir. Fakat gerçek anlamıyla, bir insanı tanımak ne kadar güçse birçok insanları göğsünde barındıran bir şehri tanımak da o kadar güçtür.’ Gerçek şu ki, bu soylu insanları hakkıyla tanıdığımızı söyleyemeyiz.
Çağlayancerit’i sevenler için; ancak bu sizin ruh üstünlüğünüzün bir belgesi olabilir, denilir. Artık Çağlayanceritliler bu sevginin bir veya birkaç nişanesini cisimleşmiş olarak görmek istiyor. Çağlayancerit’e olan sevginin nişanesi Çağlayancerit’te herkesin gözleri önünde birer anıt gibi yükselsin.
ÖMER KAYA
SERDAR YAKAR
1965 yılında Kahramanmaraş’ta doğdu. Cerit Türkmen aşiretindendir. İlk ve orta öğrenimini memleketinde, Yüksek tahsilini İstanbul’da Marmara Üniversitesi İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nde tamamladı.
Yazı hayatı öğrencilik yıllarında başladı. Dergi ve gazetelerde kültür sanat sayfaları hazırladı, yazı işleri müdürlüğü yaptı, yazılar yazdı. Timaş Yayınlarında Editör olarak çalıştı.
1992 yılında memleketine dönerek Kahramanmaraş Belediyesinde memur olarak göreve başladı. Hâlen aynı belediyede Kültür Müdürü olarak hizmet vermektedir. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Kamu Yönetimi Bölümünde Yüksek Lisans programını ‘Yerel Yönetimlerde Alternatif Hizmet Sunma Yöntemleri: Kahramanmaraş Belediyesi Örneği’ adlı çalışması ile tamamlayarak Yerel Yönetimler Bilim Uzmanı unvanını kazandı.
Kahramanmaraş’ta dergi ve kitap yayıncılığı , televizyon programcılığı yaptı.
Yayınlanmış eserleri: 1- Yerel Yönetimlerde Alternatif Hizmet Sunma Yöntemleri, 2- Memleketime Dair, 3- Necip Fazıl ve Mücadelesi, 4- Kurtuluşa Dair Üç Eser, 5- Gönül Dostu, 6-Hayatı ve Mücadelesi ile Hafız Ali Efendi, 7- Kahramanmaraş’ta Ceridoğulları, 8- Kahramanmaraş Millî Mücâdelesi’nde Bayrak Olayı ve Aşıklıoğlu Hüseyin, 9- Kahramanmaraş Millî Mücâdelesi’nde Şeyh Ali Sezai Efendi.
ÖMER KAYA:
1943 yılında Elbistan’da doğdu. Yedi çocuklu bir ailenin ikinci evladıdır. İlk ve ortaokulu Elbistan’da, liseyi Kahramanmaraş’ta okudu. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’ni 1968 yılında bitirdi. Denizli’nin Çivril İlçesi’nde, Acıpayam’da, Elbistanve Kahramanmaraş’ta değişik seviyedeki okullarda görev yaptı. 1996 yılında emekli oldu.
Basılmış Eserleri: 1- Acıpayam’ın Tatlı Verimi (1. Cilt), 2- Bilgehan, 3- Elbistan Bilmeceleri, 4- Bahçeci Hoca, 5- Yüz Yaşın Sırrı, 6- Mahallî Kelimeler Sözlüğü ve Tarihî – Kültürel ve Sosyal Yapısı ile Kahramanmaraş’ta Ceridoğulları.
Yazarın; Karacaoğlan, Acıpayam’ın tatlı Verimi 2. Cilt), Göblüceli Delibekirli Soyu, Güblüceli Delibekirli Soyu Şairleri ve Şiirleri, Elbistanlı Şairler Antolojisi, Elbistan-Mara Hanları ve Yol Güzergâhları (2 cilt), Elbistan’da Meslekler, Tarihte Elbistan (Müşterek çalışma / 2 Cilt), Bir Garip Sadâ (Şiirler), Korkuyorum (Piiyes), Yöremizin Ulu Ağaçları (10 Cilt), Elbistanlı Şeyh Hacı Mustafa Efendi, Kırklar Köyü ve Türk Soykırımı, Damlalar (Şiirler), Yol Yazıları isimli basıma hazır 15 adet eseri bulunmaktadır.
3 evlat babası olan yazar, Kahramanmaraş ve çevresinde yayınlanmakta olan çeşitli gazete ve dergilerde yazılar yazmaya devam etmektedir.
