Mütefekkir, siyâset ve devlet adamı Nevzat Kösoğlu (1940-2013) tarafından, 1968 yılında kültür hayatımıza kazandırılan, 1971 yılına kadar 40 sayı neşredilen Söğüt Dergisi, Ötüken Neşriyat tarafından kurucusunun şânına lâyık fizikî yapısı ve muhtevâsı ile Ocak 2020’de yeniden yayınlanmaya başlamıştı. Derginin 18. sayısı yayın programını hiç aksatmaksızın Kasım-Aralık 2022’de; 19. sayısı ise Ocak 2023’te okuyucularına sunuldu. 16,5 X 24 santim ölçülerinde, kitap görünümündeki derginin 18. sayısı 235, 19. sayısı 232 sayfadır.
18. sayının dosya konusu: ‘Yahyâ Kemal Beyatlı’; Tema konusu: ‘Sis Perdesinde Bir Zaman / Mitoloji ve Destan’ olarak belirlenmiş. Dergide; Cengizhan Orakçı’nın Dr. Abdullah Uçman ile yaptığı röportaj; Prof. Dr. Nurullah Çetin’in ‘Yahya Kemal’in Türk Müslümanlığı’, Prof. Dr. H. Ömer Özden’in ‘Yahya Kemal Beyatlı ve Babanzâde Ahmet Nâim Bey Çekişmesi’, Doç. Dr. Selçuk Atay’ın ‘Yahya Kemal Şiirini Anlamlandırma Denemesi: Güftesiz Bekleyiş Yahut Umutsuz Beste’, Dr. Fahri Kaplan’ın ‘Bir Şevk Olan Zamanlar: Yahya Kemal’in Rubâilerinde Mâziyi Özleyiş’, Doç. Dr. Hakan Değirmenci’nin Yahya Kemal’in Şiirlerinde Târih ve Mekân’ başlıklı makaleler dikkat çekiyor. Söğüt Dergisi’ne ilmî yayın özelliği kazandıran diğer kalem ürünleri; Cengizhan Orakçı, Yağız Gönüler, Rânâ Senanur Doğan ve Mustafa Saldıray imzâlı idi. ‘Şâirlerin Aynasında Yahya Kemal’ başlığı altında kısa metinler hâlinde Zeynep Arıkan’ın, Süreyya Altunkara’nın Ayşe Nur Biçer’in Muhammed Durmuş’un İbrâhim Daş’ın, M. Tuğrul Çolak’ın ve Ali Günvar’ın görüşleri ile bu bölüm sona eriyor.
Tema bölümünde yer alan makalelerin başlıkları ve yazarları: ‘Bir İdeoloji olarak Mitoloji’: Ali Duymaz, ‘Döngüsel Zaman Çarkında Mitoloji ve Edebiyatta Türk Mitolojisi’: Gönül Yonar, ‘Kitab-ı Dede Korkut Metni ve Bulanık Mantığın Dâimi Şöphesi’: Kemal Abdulla-Rafik Aliyev.
‘Düşünenlerin Düşünceleri’ denilebilecek son bölümde her biri yekdiğerinden değerli 20 adet makale, 16 adet şiir yer alıyor.
19. sayının dosya konusu: ‘Ârif Nihat Asya’, Tema konusu ise ‘Kaygıdan Kavgaya: İdeoloji ve Edebiyat’. Bu sayı daki makalelerin ilki Tahsin Yıldırım imzâlı: ‘Ârif Nihat Asya’nın Adana’sı’ Diğer makaleler ve yazarları: ‘Ârif Nihat Asya’yı ve Fetih Marşı’nı Hatırlamak:Prof. Dr. Özlem Fedâi’, ‘Altı Kelimelik Şiirlerin Hikâyesi: Emzikler’: Prof. Dr. Âliye Uslu Üstten. ‘Ârif Nihat Asya’yı Anlatmak’: Feyza Ay. ‘Ârif Nihat Asya’da Evlât Sevgisi’: Rânâ Senanur Doğan. ‘Ârif Nihat Asya’nın Şiir Dünyâsında Anne Teması’: Büşra Yalçınkaya. ‘Arzuhâl’: Mehmet Ali Kalkan. ‘Ben Ârif Nihat’: Cengizhan Orakçı.
Tema Bölümü için: M. Tuğrul Çolak: ‘Modernden İleriye Hece Şiiri-İdeoloji İlişkisi’; Bilgin Güngör: ‘İdeolojik Olan’ da Güzel Olabilir’; Mert Mevlüt Gökçe: ‘Şiirin İdeolojik Aygıtları’; Kadir Tepe: ‘… Şiir’e İdeolojik Bir Yaklaşım’; Feyza Ay: ‘Yerçekimsiz Kronotop’; Prof. Dr. Ali Duymaz: ‘Adi Ya da Tavşanca Şarkılar’; Cihan Özkan: ‘Zamanın Ruhu’; Ahmet Sefa Yalçın: ‘Cephede Güneş Var’; Taner Ay: ‘Kavunlu Dondurma Seven Kedi’; Ahsen Dalca Korkutan: ‘Aynı Yerdeyim, Tuhaf’; Orçun Üçer: ‘Eleştiri Günlüğü’; Sinan Terzi: ‘Kulak Arkası’; (Özbek) Said Ahmet’ten Mahinur Ahmedova tarafından aktarılan: ‘Çöl Akşamları’; Emine Altınkaynak: ‘Yaratma sf. 100’; Necmettin Turinay: ‘Bir Şiir Karşılaması: Edirne Kasidesi’; Nilüfer Ateş: ‘Uzun Bir Acının Yakın Plân Kısa Çekimi’; Cansu Coşkun: ‘Ülker ve Ak Yıldız; Elif Kesikoğlu: ‘Mihrali’nin Çiçekleri Solmuş’: Esin Bayram: ‘Tercümelerin Dili Üzerine’; Ahmet Ergin: ‘Hissizsin’: Prof. Dr. Mustafa Sarı: ‘Türkçenin Gözünü Kim Açtı?; ‘Güzel Zeynep Tunçok: ‘Bir Daha Söyle Yusuf ’; Nilüfer Ateş: ‘Seni Kim Unudar?’; İsmail Uluöz: ‘Bir Kehânetin Anatomisi’ başlıklı yazıları kaleme almış.
Bu bölümün şiirleri: Murat Saldıray: ‘Ey Terkedilmişlik Beni Koru’; İbrâhim Daş: ‘Dermeden Derbbeder Eyleyen’; Yahya Çerkez: ‘Çoktandır Ninni Duymuyor Kulakların’; Senail Özkan: ‘Goethe’den Tercüme Ettiği Bir Şiir’; William Blake’den Neslihan Magunacı’nın tercüme ettiği şiir: ‘Kaplan’; Cengizhan Orakçı: ‘Gidişine Sesler Ülkesi’; Süreyya Altunkara: ‘Rahmet Pencereye Vurunca Seyirliğe Daldığım O Yerden’; Oğuz Ertürk. ‘Kaldırım Çiçekleri İçin Nota’; Kemal Abdulla-Rafik Aliyev’den Aktaran Bahtiyar Aslan: ‘Kitab-ı Dede Korkut Metni ve Bulanık Mantığın Şüphesi 2’; Onur Belli: ‘İşsiz Şiir’; Neslihan Magunacı: ‘Nizamlı Gedik’; Aleyna Taran: ‘Aynı Göğe Ölmek’; Bahaddin Tuncer: ‘Kendini yüz Elli Yıldan Sonra Yeniden Yazan Rapsodi’; Can Ülgen: ‘Son Güllede Çiğnenen Rezene’: Batur Ozan Togay: ‘Yaklaş Elinde Olmayanlara’; Ebru Özden: ‘Beni Eskisi Gibi’; Kadir Tepe: ‘Atom Vanası’; Sinan Terzi: ‘Beyefendi – Ziya Osman Sabâya…’
Derginin 222. sayfasında Abdullah Ezik’in, İskender Pala ile ‘Surnâme’ isimli romanı üzerine yaptığı röportaj var.
İki ayda bir yayınlanan Söğüt Mecmûsı, edebiyatseverlerin 120 gün boyunca severek okuyacakları, okudukça günlük hayatın yorgunluklarından kurtulacakları bir edebî hazîne…
Dergi, yazar ve yönetim kadrosu bakımından çok zengindir: 18 ve 19. sayılar: Ertuğrul Alpay sâhipliğinde; Genel Yayın Yönetmeni Sinan Terzi; Yayın Kurulu Üyeleri: Asuman Demir, Feyza Ay, Merve Sevde Selvi ve M. Tuğrul Çolak’ın, Danışma Kurulu Üyeleri: Âsuman Güzelce, Ayşegül Büşra Paksoy, Bahtiyar Aslan, Cengizhan Orakçı, Göktürk Ömer Çakır, Oğuzhan Murat Öztürk, Senâil Özkan ve Şeif Aydemir’in emekleriyle hazırlanmış. Grafik Tasarım ise Damla Acar’a âit.
Söğüt Mecmuâsı’nın Ana / Baba Bir Ağabeyi Millî Mecmûa
Millî Mecmûa da Söğüt Mecmûası gibi iki ayda bir yayınlanıyor. Ölçüleri de aynı olmakla birlikte sayfa sayıları farklı. 29. sayı 144, 30. sayı 174 sayfadır.
29. sayının dosya konusu: Türk Mitolojisi.
Mitoloji kelimesi Yunancadır. Zâten mitoloji de Yunan kültürünün ürünüdür. Yaklaşık olarak bizdeki ‘destan’veya ‘efsâne’ kelimelerinin karşılığıdır. Ancak muhteva itibâriyle farklıdır. Yunan mitolojisindeki kahramanlarda birbirlerini kıskanan tanrılar, yekdiğerinin sevgilisini ayartan güçlü insanlara bol miktarda rastlamak mümkündür. Türk destanlarında ise kahramanlar ve kahramanlıklar, dayanışma, mertlik, vatana, millete, sevgiliye bağlılık ve sadâkat konuları işlenmiştir.
Destanların sâhipleri, hikâyeleri teşekkül ettirip sözlü kültürle yaşatanlar ve sonra târih sahnesinden çekilen insanlar ve milletler değildir. Asıl sâhipler, o hikâyeleri yazıya aktarıp sonraki kuşaklara miras olarak bırakanlardır.
Destanlarımızda; Troya Savaşı’ndan, Oğuz Kağan’a, Ergenekon destanlarından Mete’ye, Attila’ya, Kürşad’a… Bedir’den, Uhud’dan, Hz. Ali’den, Hz. Osman’dan Hârun Reşid’e; Satuk Buğra Han’dan, Gazneli Mahmud’dan Alparslan’a, Melikşah’a, Hoca Ahmed Yesevî’ye, Yunus Emre’ye; Doğu’nun ve Batı’nın, millî târihimizin ve efsanelerimizin belirleyici hikâye ve hâdiselerinin güzel nasihatler ve ibret sahneleriyle süslenmiş keyifle okunacak örnekler vardır.
***
Ülkemizdeki dergi yayıncılığında çok mühim bir boşluğu dolduran Millî Mecmûa’nın 29. sayısındaki makalelerin başlıkları ve yazarları: *Gök Çayır’ın Kızı Bânu Çiçek / Görkemlilik Kompleksi ve İçimizdeki Tanrıça: Metin Savaş. *Meşruiyet Kaynağı Bir Mitolojik Şahsiyet Alp Er Tunga ve Orhun Yazıtları’nda Bulunduğu İddiası Üzerine Bir Değerlendirme: Göksel Gökçe. *Mitolojik Figürden Millî Sembole / Kurt: Mâhir Şanlı. *Türk Mitolojisi Ataerkil Bir Mitoloji Midir?: Gönül Yorar. *Mitik Bilgi Kaynağı Olarak Mitik Söylem: Fuzûli Bayat. *Göktürk Efsâneleri: Hayrettin İhsan Erkoç. *Türk Mitolojisi Penceresinden Orhun Abidelerine Dâir Değerlendirmeler: Coşkun Kumru. *Şeytan’la Pazarlık ve Sanat: Emrah Ece. *Türk Mitolojisi, Türk Felsefesinin Öncülü Olabilir mi?: Mehmet Fatih Doğrucan. *Türk Kültüründe Umay: Saadettin Yağmur Gömeç. *Ak Büğü’nün Semâvî Dinlerdeki Yerine Dâir: Yaşar Kalafat – Nurdan Yoldaş.
Özkul Çobanoğlu ile Türk Mitolojisi Üzerine Bir Mülakat; Münevver Yavuz ve Fatih Orta tarafından gerçekleştirilmiştir.
Millî Mecmûa’nın Ocak-Şubat dönemine ait 30. sayısının Dosya Konusu ‘Peyâmi Safâ’dır. (1899-1961) Peyâmi Safâ, Türk fikir hayatının, hikâye ve romancılığının en dikkate değer isimlerinden biridir. Ön Söz’de kendisi hakkında bilgi verilmiştir.
Peyâmi Safâ ve onunla özdeşleşen Türk Düşüncesi Dergisi, Aralık 1963 – Nisan 1960 dönemleri arasında kesintisiz olarak 77 sayı olarak yayınlanması gerekirken, maddî imkânsızlıklar sebebiyle 63 sayı yayınlanabilmiştir. 27 Mayıs 1960 askerî darbesi ile işbaşına gelen yönetim döneminde yayına devam edilemeyeceğini düşünen Peyâmi Safâ dergisini yayın hayatından çekmiştir.
63 sayıya makaleleriyle katkıda bulunan yazarlardan bâzıları: Mustafa Şekip Tunç, Hilmi Ziya Ülken, İsmâil Hakkı Baltacıoğlu, Mesut Cemil, Fuat Gedik, Agâh Sırrı Levend, Leylâ Gediz, Nebahat Peyâmi Safâ, Albert Einstein, Ahmet Kutsi Tecer, Behçet Kemal Çağlar, Cemal Taşkınoğlu, Fâzıl Hüsnü Dağlarca, Osman Atilâ, İbrâhim Minnetoğlu, Hâlide Dolu, Yahya Benekay, Abdülkadir Karahan, Züleyha Münif, İbnüttayyar Semahadin Cem, Vecdi Bürün, Gül-Işık (12 yaşında), M. Doğan Özbay, Reşat Sorkun. Dergi’de fikrî makaleler dışında hikâye, ve şiirlere, roman tefrikalarına, konser, konferans, resim sergisi ve kongrelerle alâkalı haber ve bilgilere de yer eriliyordu.
Millî Mevcûa’nın 30. Sayısında Peyâmi Safâ ve Türk Düşüncesi Dergisi hakkındaki makalelerin yazarları: Lütfi Bergen, İsmet Türkmen, Ali Bilgenoğlu, Enes Bahadır Kızak, İsmâil Yıldız, Metin Savaş, Hakkı Suat Yılmazer, Semâ Uğurcan, Abdullah Ezık, Gökay Durmuş, Gamze Başak Atakan, Onur Belli.
Mehmet Akıncı ile Peyâmi Safâ hakkında söyleşiyi Ahmet Alperen Can gerçekleştirmiştir.
Millî Mecmûa’yı yönetenler, hazırlayanlar: İmtiyaz Sâhibi: Ötüken Neşriyat A.Ş.
Genel Yayın Yönetmeni: Yasin Usta. Editör: Ahmet Alperen Can.
Danışma Kurulu: Prof. Dr. Mustafa Kara, Prof. Dr. Mehmet Akif Okur, Prof. Dr. Levent Bayraktar, Prof. Dr. Erkan Göksu, Prof. Dr. İsmet Türkmen, Doç. Dr. Mehmet Kaan Çalen, Doç. Dr. Mehmet Akıncı, Doç. Dr. Murat Hanilçe, Dr. Yunus Emre Tekinsoy, Dr. Kemal Haykıran, Dr. Ali Ahmetbeyoğlu, Göktürk Ömer Çakır, Oğuzhan Murat Öztürk, Misli Baydoğan, Metin Savaş.
Son Okuma: Fatih Orta. Grafik Tasarım: Mahmut Doğan.
ÖTÜKEN NEŞRİYAT A. Ş.
İstiklal Caddesi, Ankara Han Nu: 63/3 Beyoğlu 34433 İstanbul Telefon: 0.212- 251 03 50
Belgegeçer: 0.212-251 00 12 e-Posta: otuken@otuken.com.tr www.otuken.com.tr
