İklim değişikliğine bağlı olarak artan küresel sıcaklıklar dünyada ve ülkemizde giderek artan şekilde doğa felaketlerini de beraberinde getirmektedir. Ülkemizde mevsim normallerinin 6 ile 10 derece üzerinde seyreden yüksek sıcaklığın ardından son günlerde yaşanılan çok sayıda orman yangını ve bu yangınlarda kaybettiğimiz şehitlerimiz yüreklerimizi dağlamıştır.
Küresel ısınma ve yüksek sıcaklıklara kısa vadede müdahale edemeyeceğimize göre, orman yangınları ile mücadelede etkin sonuçlar almada merkezi ve yerel idareye büyük sorumluluklar düşmektedir. Her ne kadar 09.10.1976 tarih ve 7/12521 sayılı Orman Yangınlarının Önlenmesi ve Söndürülmesinde
Görevlilerin Görecekleri İşler Hakkında Yönetmelik kâğıt üzerinde oldukça iyi olsa da, bu yönetmeliğin yeterince uygulanmadığı açıktır.
Kocaeli Aydınlar Ocağı olarak, merkezi ve yerel idareye orman yangınları ile mücadele konusunda önerilerimiz şunlardır:
1 – Düzenlenmiş hali 15.09.2022 tarih ve 31954 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Afet Müdahale Planı’nın, Afet Yangın ve Afet Arama ve Kurtarma gruplarında Destek Çözüm Ortağı olarak yer alan Milli Savunma Bakanlığı (Genelkurmay Başkanlığı)’nın Ana Çözüm Ortağı olacak şekilde yeniden düzenlenmesini,
- Türkiye’nin 27 uçak ve 105 helikopterden oluşan yangın söndürme filosu bulunmasına rağmen, büyük kapasiteli uçakların çoğu kiralık olduğundan zamanında müdahalede yetersizlik yaşanmaktadır. Filonun Orman Genel Müdürlüğü’ne ait, kalıcı ve güçlü bir uçak filosuna dönüştürülmesini, araçların riskli bölgelere önceden konuşlandırılmasını ve gece operasyonlarına uygun teknolojilerin entegrasyonunu ve kurumlar arası hızlı koordinasyon ve sorumluluk paylaşımıyla müdahale etkinliği artırılmasını,
- Yangınlara erken müdahale için termal kamera ve kızılötesi sensörlere sahip İHA’ların peryodik olarak tehlike olasılığı içeren bölgelerde uçuş yapmasını,
4 – Yangın gözetleme kulelerinin termal kamera ve kızılötesi sensörlerle 7/24 gözlem yapmasını ve gerekiyorsa yapay zekâ desteği alınmasını,
5– Ormanlara güneş enerjisi ile çalışan ısı ve nem sensörlerinin yerleştirilmesini ve 7/24 toplanan verilerin belirli merkezlere aktarılarak sürekli olarak izlenmesini, gerekiyorsa yapay zekâ desteği alınmasını,
6 – Göktürk – 1 uydusunun yüksek çözünürlüklü görüntülerinin kullanılması ile yangınların başlama noktaları ve olası sebeplerinin ortaya çıkarılmasını,
7 – Orman ve tarım alanlarında yangın riskini artıran insan kaynaklı faaliyetlerin önlenmesi için, bu alanların plansız yerleşim veya yoğun rekreasyon amaçlı kullanımının sınırlandırılmasını,
8 – Yangın sonrası bu alanların imara veya turizm yatırımlarına açılmasının önüne geçilerek, bu tür çıkar temelli uygulamaların caydırıcı biçimde denetlenmesini,
9 – Orman yangınlarının da yer aldığı afet eğitimi çalışmalarının tüm vatandaşlarımıza etkin bir şekilde, gerekiyorsa sivil toplum kuruluşları aracılığıyla ulaştırılmasını öneriyoruz.
Mevcut yönetmeliklerin daha etkin uygulanması ve teknolojik altyapının güçlendirilmesiyle, merkezi ve yerel idarelerin iş birliği içinde çalışması, ormanlarımız ve geleceğimiz için hayati önem taşımaktadır. Bu doğrultuda, tüm paydaşları sorumluluk almaya ve doğamızı korumak için kararlı adımlar atmaya davet ediyoruz.
Saygılarımızla