Başta Karadeniz bölgesindeki il ve ilçelerimiz Olmak üzere Doğu Anadolu Bölgemizdeki bir çok il ve ilçe kurtuluş günleri organize ediyor. Giresun’un Görele ilçesi 13 Şubat’ta düşman işgalinden kurtulmuştu. 24 Şubat 1918’de Trabzon düşman işgalinden kurtuldu. Sırasıyla Doğu Karadeniz Bölgesindeki il ve ilçelerimizin düşman işgalinden kurtuluş günleri için anma toplantıları düzenleniyor.
Bazı derneklerimiz kurtuluş günlerini eğlencelerle , şarkılarla kutlarken, bazı derneklerimizde kurtuluş günlerinde şehitleri anma toplantıları organize ediyor. Gerçektende kurtuluş günlerinde kurtuluş coşkuları yapılırken şehitler ve gaziler unutulmamalı.
Gerek Karadeniz Bölgesi ve gerekse Doğu Anadolu’da organize edilen kurtuluş günlerine siyasilerimiz de ilgi gösteriyor. Bazı kurtuluş günleri adeta siyasi arenaya dönüyor. Kurtuluş coşkusu siyasetin gölgesi altında kalıyor.
Kurtuluş günleri gençlerimizin milli ve manevi tarih bilincine sahip olmaları için önemli bir fırsat. Bu fırsatlar iyi değerlendirilerek gençlerimize kültür, medeniyet ve zaferler tarihimizin önemi anlatılmalıdır. Bu konuda yaptığımız bir araştırma ve çalışmayı sizlerle paylaşmak istiyoruz.
Karadeniz İlleri Kaç Şehit Verdi ?
Kurtuluş günlerinde şehitlerimizin unutulması üzerine harekete geçtik. Trabzon, Bayburt; Rize, Gümüşhane, Artvin, Giresun ve ordu illerinin düşman işgalinden kurtuluşu ilgili tarihi bir hizmete daha imza atarak Doğu Karadeniz’in kurtuluş belgeselini hazırlayarak şehitlerimize vefa borcumuzu ödedi.
Resmi belgelerdeki bilgilere göre Doğu Karadeniz bölgesindeki illerimizin kaç şehit verdiğini tespit ettik. İşte İllerimizin birinci cihan harbinde verdiği şehit sayıları ; Artvin:211, Bayburt:249, Giresun:1076, Gümüşhane :329, Ordu : 1233, Rize : 383, Trabzon :1230
Evet Karadeniz’in düşman işgalinden kurtuluşu zaferler tarihimizin dönüm noktasıdır.
*KOP DAĞINDAN HARŞİT VADİSİNE KARADENİZ DESTANI
Türk zaferler tarihine altın harflerle geçen 1916-17 yıllarında “Kop Dağın’dan Harşit vadisine kadar olan bölge’de yaşanan destansı mücadele henüz araştırılmadı. Bu bölgede yer alan , Trabzon’dan Giresun’a, Bayburt’tan Gümüşhane’ye kadar olan yerler tarihin şanlı sayfalarında yerini aldı. Kop Dağı ve Karadeniz dağlarında yok olan siperler, mevziler ve şehitliklerimizi araştırmaya devam ediyoruz.
Geçen hafta Trabzon’un Akçaabat, Düzköy, Vakfıkebir’in yüksek dağlarında, Kayabaşı, Hıdırnebi, Karadağ, Haçkalı Oba yaylaları ile, Giresun’un Harşit Vadisi ve Gümüşhane’nin Kürtün bölgesini adım adım gezerek araştırma yapıp, tarihe not düştük.
1. Cihan Harbinde destansı mücadele verilen şehitlerimizin bu bölgedeki mezarları yok olmuş, siperler topraklarla örtülmüş. Vefasızlık ve ilgisizlikten kültür tarihimizde önemli bir yeri olan bu tarihi bölgedeki değerler yok olmakla karşı karşıya.
Trabzonlu gönül dostum Ali Öksüz rehberliğinde bölgeyi karış karış gezdik. Özellikle Karadağ Yaylası ve Işıklar Yaylasında 1. Cihan Harbi’nde yapılan siperleri ortaya çıkarmak için araştırma yaptık. Bulabildiğimiz yaşlı insanlarla konuşarak, tarihe tanıklık eden canlı şahitleri gün yüzüne çıkardık.
*TRABZON’DAKİ YOK OLAN ŞEHİTLİKLER
1. Dünya Savaşı’nda Trabzon ve Karadeniz dağlarında şehit olanların mezarlarında gördüğü kerameti bizzat yaşayan Hasan Öksüz adlı 87 yaşındaki bir amcamızla Karadağ yaylasında konuşuyoruz. Hasan amca bizlere kendisinin bizzat yaşadığı olayı şöyle anlatıyor: “Bu dağlara nur iniyor. Karadağ yaylası mezrasındaki evimizin önünde 1. Cihan Harbi’nde kullanılan siperlere doğru bakıyordum. İkindiye doğru siperlerden 2 kişi çıktı, yaklaşık 50 metre yürüdükten sonra şehitlikte kayboldular. Bizzat bunu ben yaşadım.” Diyor ve “Buralara kimse sahip çıkmıyor. Ben bu yaşımda buralara sahip çıkmaya çalışıyorum. Ama Valilik, devlet yetkilileri buralara önem vermiyor, sahip çıkmıyor” diye de sitemde bulunuyor. Hasan Amca’nın anlattıkları karşısında heyecanlanıyoruz, tüylerimiz diken diken oluyor.
* MUHACİRLİK YILLARIN’DA TRABZON
Karadeniz’in en acı yılları 1915-1916-1917 yılları arasında yaşanmıştır. MUHACİRLİK YILLARINDA , Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun’un Harşit Vadisi’ne kadar olan bölgeyi Ruslar işgal ediyor. 10 binlerce insan Karadeniz’den batıya ve güneye doğru göç ediyorlar. Bu göç esnasında çok acı çekiliyor. İşte bu dönemlere MUHACİRLİK YILLARI deniliyor. Bu yıllarda bölgedeki düşman güçleri kin duygularıyla vahşice davranıp yerli halka her türlü zulmü reva gördüler. Düşman istilasından kaçan halk paramparça olup, dağıldı. Halkın hayatı işkenceye döndü. Halk zorunlu olarak göç etmeye başladı. Zorlu muhacirlik yılları hasret ve acıyı beraberinde getirdi. Yaşlı, kadın ve çocukların canlarını ve ırzlarını kurtarmak için zorunlu muhacirlikten başka yapacakları bir şeyleri de yoktu.
İşte o yılları ikinci ağızdan dinledik. Babalarının, annelerin, dedelerinin kendilerine anlattıklarını bizlere aktaran ve bilgi veren yöre halkından o günleri araştırdık.
O yıllarda bu acı günleri yaşayanlardan birinin oğlu olan Ahmet Canım bey ile görüşüp bilgi aldık. Ahmet Bey ile uçakta tanıştık. Babasından dinlediği muhacirlik yıllarını anlattı. Rus Çetelerinin elinden nasıl kaçtıklarını, Bolu’ya kadar nasıl göç ettiklerini, yolda çektikleri çileli ve meşakkatli günleri anlatarak tarihin tozlu sayfalarında kalan ve gündeme gelmeyen o yılları anlatırken duygulanıyor ve gözleri nemleniyordu.
Muhacirlik yıllarında Ruslar Harşit Vadisi’ni aşamayınca bütün hırslarını Tirebolu ve Tirebolululardan çıkartmıştı. Ruslar büyük toplarıyla Tirebolu’yu yakıp yıkmıştı.
Burada yaşananları dinleyerek büyüyen Tirebolu Avcılar Köyünden Veysel Telli bizlere çok önemli bilgiler verdi. Veysel Telli 90 yaşında. Telli, Muhacirlik yılları ile ilgili babasından dinlediği tüyler ürpertici olayları anlatarak, o günleri bizlerle paylaştı.
Acı dolu o günlerde özellikle Rum ve Ermeni çeteleri yerli halka baskı ve işkence yaparak canından bezdirmiş. Binlerce kişi başta sıtma olmak üzere hastalıkla, açlık ve sefaletle mücadele etmek zorunda kalmış, cepheye yakınlığı nedeniyle de zorunlu göçe tabi tutulmuşlar.
Rum ve Ermeni çeteleri kadın, çocuk yaşlı demeden işkence ediyor, hamile kadınlarını karınlarını yararak bebekleri süngülerine takarak vahşice katlediyorlardı.
Harşit Vadisi Karadeniz’in Çanakkale’si olarak nitelendiriliyor tarihçiler tarafından.
Harşit Vadisi ve Harşitliler teslim olmamışlar Ruslara. Cansiperane mücadele etmişler on beş buçuk ay. Ruslara karşı büyük bir direniş göstermişler. Çok büyük sıkıntılar çekmişler ama Harşit’ten öteye koymamışlar Rusları. Bu konularda en kapsamlı araştırmayı değerli dostum , yazar ve araştırmacı İsmai Hacıfettahoğlu yapmıştır. Araştırmalardan yararlanarak aşağıdaki yazıyı sizlerle paylaşıyorum.
*KARADENİZ’İN KURTULUŞ DESTANINDAN HABERİMİZ VAR MI ?
Rusların, Trabzon’un 90 kilometre batısındaki ‘ellerini kollarını sallaya sallaya’ Harşit’e
gidememiş, 22 Nisan’da işgal ettikleri Akçaabat’ın hemen üstündeki Hıdırnebi Tepesi’ne dahi büyük kayıplar vererek ancak 3 ay sonra çıkabildiler. Hortokop’ta kahramanca direnen Türk savunmasını kırmak için Ruslar büyük kayıplar verir.
Dünyanın kan gölüne döndüğü Birinci Dünya Harbi dönemi, yani 1914-1918 yılları arası Trabzon tarihinin hicranlı dönemidir. Bu dönemde Trabzon ve Trabzonlu akıl almaz mezalimlere, ihanetlere, işgallere, muhaceretlere uğramıştır. Hastalık, açlık, sefalet ve çaresizliğin dayanılmaz acılarını çekmiştir. Muallim İbrahim Cudi Efendi, “Der Mesâib-i Harbi Umumî”, yani Harb-i Umumî Musibetleri başlıklı şiirinde harp esnasında Trabzon’da yaşananları kıyametin kopuşuna benzetir ve “Ya seyyid-el verâ kum!… kad kâmed-il kıyâma” diyerek Peygamberimizi yardıma çağırır.
Ruslarla – Türk birlikleri arasında Trabzon’un Baltacı Deresi, Madur Dağı, Sultan Murat, Kalafka, Hortokop, Hocamezarı, Hıdırnebi, Şinik, Haçka, Beypınarı, Karaabdal, Karadağ, Çataltepe, Sis, Görele ve Harşit Vadisi’nin birçok yerinde çetin çarpışmalar oldu.
Bu çarpışmalarla ilgili Genel Kurmay’ın ilgili yayınları, Fevzi Çakmak’ın eserleri, Hasan Umur’un, Muzaffer Lermioğlu’nun, Mehmet Bilgin’in, Altay Yiğit’in, Sadi Selçuk’un kitaplarında çok önemli bilgi ve araştırmalar yer almakta.
*KARADENİZ’DE MUHACİRLİK YILLARI
Rus kuvvetleri Trabzon’u karadan ve denizden abluka altına aldığında ve bilahare işgal ettiğinde Trabzonluların tavrını üç grupta inceleyebiliriz. Trabzonluların düşmana direnecek gücü olmayanlardan bir kısmı; canlarını, namuslarını düşman ayağı altına düşmekten kurtarmak, esir olmamak için evlerini yurtlarını terk etmişlerdi.
Rus donanmasının denizden, Rus birliklerinin karadan, uçaklarının havadan ateş yağdırdığı, çoluk çocuk demeden katliamların yapıldığı bir sırada imkânları onlarla baş etmeye yetmeyen insanlar namus ve canlarını kurtarmak için Trabzon’dan hicret etmişlerdir. Kaçabilecek yani muhacir olacak güce malik olmadıkları için içleri kan ağlayarak esarete boyun eğenlerdir.
*TRABZON’DA RUM ve ERMENİ MEZALİMİ
Trabzon’daki Rus işgalinde müslüman Türk halkı kan ağlarken, yaşlı dedeler , kadın ve çocuklardan oluşan muhacirler yolda ölürken, yerli Rum ve Ermeniler Rus işgalini çılgınca eğlenerek Rus askerlerine tezahüratlar yaparak, sevinç çığlıkları atarak karşılamışlardı. Yüzyıllarca bir arada iç içe yaşadığımız, her türlü hukuklarını koruduğumuz, yerli rum ve ermeniler en zor zamanında Trabzon halkına ihanet etmişlerdi.
Sahilden kaçan Trabzonlular İsmet Zeki Eyüpoğlu’nun şiirinde belirttiği gibi Rusları dağlara davet ettiler.
İsmet Zeki Eyüpoğlu “Kara zıpkalılar” adlı şiirinde Trabzon’da yaşanan mezalimi ve vatan müdafaası için dağlarda sürdürülen o mücadeleyi şöyle anlatır:
Hendek boyu süngülenmiş iki canlılar,
Yediden yetmişe, eşikten beşiğe cana kıydılar.
Böyle olur gâvurun da kahpesi,
Kara zıpkalılar “Allah!.. Allah!… dağlar bizimdir” dedi.
Kanıma kan diye sesler yükseldi.
En büyük efkârıydı altmışlık Emine’nin..
“Bubam afkursun” demiş, “Gayri unutmam bunu.”
Hey Allahım Honefterin günü müdür?
Karaptalda dernek mi var?
At bindiler, kılınç kuşandılar kara zıpkalılar
Kıyasıya vuruştular günlerce,
Bire on veren başak misali kırıldı Urus, Urum, Ermeni.
* İsmail Hacı Fettahoğlu anlatıyor
Değerli dostum İsmail Hacıfettahoğlu açıklamasında şu görüşlere yer veriyor.
….. ” İsmail Hacıfettahoğlu olarak sahilden kaçıp dağlarda direnen böyle bir ailenin mensubuyum. Dedelerim Halim Ağa ve İlyas Ağa çete reisleri olarak, azıcık kuvvetlerine rağmen, Tonyalı, Akçaabatlı, Vakfıkebirli diğer çetelerle birlikte, Şinik’ten Hıdırnebi’ye, Karadağ’dan Erikbeli’ne bir çok mevkide Ruslara kan kusturmuşlar, büyük zayiatlar verdirmişlerdi. Sonra Karadağ da düşer. Nokta bozuldu ve Rus birlikleri Harşit’e kadar dayanır. Benim dedelerim de işte o zaman ailelerini alarak, götüremedikleri hayvanlarının bağlarını çözüp Trabzon’dan hicret ederler.. Hem de ne hicret…Kürtün’den Şebinkarahisar’a, Merzifon, Osmancık üzerinden taa Adapazarı’ına. Oradan da Hendek İlçesinin Beynevit köyüne kadar giderler. 24 Şubat 1918 sonrasında ise deniz yolu ile hasretiyle kavruldukları vatanlarına geri dönerler…
Ben, diğer akranlarım gibi, dedemin, ninemin göz yaşları dökerek anlattıkları bu muharebeleri ve muhacirlik günlerini, göz yaşları içinde dinleyerek büyüdüm. “Trabzon’dan çıktım başım selâmet” türküsünü göz yaşlarımı zaptederek sonuna kadar dinleyemem. “Çavuşluya geldim koptu kıyamet” mısrası beni o günlere götürür, hıçkırıklara boğulurum. Rus donanmasının muhacir çıkan halkın üzerine ateş yağdırmasını ve çoluk çocuk demeden, genç ihtiyar demeden yüzlerce masumu katledişini hatırlarım. Bu benim ve Trabzonumun acı tarihi..
Bir çok Trabzonlu Rus donanmasından, Rus ve onun yanında yer alan Ermeni ve Rum azınlıkların zulmünden kaçtı. Trabzon merkezinden de birçok ailenin deniz yoluyla, kara yoluyla Trabzon’dan hicret ederek Giresun’a, Ordu’ya, Samsun’a gittiler.
*TRABZON UŞAKLARI KURTULUŞ SAVAŞI’NDA
Trabzon’un kurtuluşundan sonrası Trabzon uşakları derhal vatanlarına döndükleri gibi, kendi dertlerini unutarak ülkenin kurtarılması için ilk teşkilâtı yaparak Trabzon Muhafaza-i Hukuk Cemiyeti’ni kurmuş, Erzurum Kongresi’ni toplamış insanlardır. Onların ön safında gazeteci Faik Ahmet Beyler, Ömer Fevzi Beyler, Meşveretçi Naci Beyler vardı.
İsmail Hacıfettahoğlu; “Pontus’un Yitik Kızı Tama” kitabı’nın yazarı ile ilgili tespitleri ise çok önemli . Birlikte okuyalım.
…. ” Bazı kurumlar tarafından geçtiğimiz yıllarda Trabzon’da Barış (!) ve dostluk (!) ödülü adı altında Yorgo Andriadis’e ödül verilmesi üzücü’ Yorgo ödül aldığı Tamama adlı kitabında kendince Trabzon’un Ruslar tarafından işgali esnasında yaşananları anlatır ve şöyle der:
“Özellikle Trabzon’da Hıristiyanlar, kendinden geçip bir ulusal gururu yaşıyorlardı. Uzun kölelik yıllarından sonra, sonunda, “her şey yine bize aitti”. Yüzyıllarca beklenen bir düş gerçekleşmişti.
Hıristiyan Trabzon ayaktaydı. Uluslarının yüzyıllarca köle olarak çektiği bütün acıların intikamını Müslüman halktan almak isteyen bir sürü ateşli Rum vardı. Ama Başpiskoposun gölgesi her yerde hazır ve nazırdı. Müslüman erkekler korkudan muhacir olup, kaçıp gitmişti. Aileleri ve küçük çocukları ise savunmasız kalmıştı.”
Görüldüğü gibi Yorgo; Cihan Harbinde Galiçya’dan Hicaz’a, Kafkasya’dan Çanakkale’ye kadar, her cephede eli silâh tutan Trabzonluların, vatanları için savaştıklarını görmezden ve bilmezden geliyor. Kahraman ecdadımızı utanmadan ve sıkılmadan, karılarını ve çocuklarını esaret altında bırakarak korkup kaçmakla itham etmek alçaklığını gösteriyor. Bu alçaklık da bizden sayılan birileri tarafından ödüllendiriliyor. Yorgo, bize duyduğu kin ve düşmanlık dolayısıyla bunu yapabilir. ” Diyor sayın Fettahoğlu.
*PONTUS’UN YİTİK KIZI TAMAMA KİTABI ÜZERİNE
Bende sayın İsmail HacIfetahoğlu’nun yukarıdaki tesPitlerine şunu ekliyorum. PontUs’un Yitik Kızı Tamama kitabı bir çok dile çevrilmiş bir zamanlar Karadeniz bölgesinde yok satması gerçekten üzücüdür. Ben Karadeniz’de Pontus hayalini hortlatmak isteyen bu kitabı okuduktan sonra Karadeniz’de şehitlerimizi araştırmaya çalıştım ve Karadeniz’le ilgili bir çok tv programı çekerek zaferler tarihimize ışık tutarak ecdadımıza karşı vefa borcumu ödemek istedim…
Ezcümle; Birinci Dünya Harbinin öncesinde, içinde ve sonrasında Trabzon’da akla, havsalaya sığmayacak derecede büyük kahramanlıklarla dolu olaylar yaşanmış…. Kurtuluşun şenliklerle kutlanması 1948 yılında başlamış. Trabzon Halkevi’nin önayak olmasıyla Trabzon’un işgalden kurtuluşunun 30’ncu yılında kurtuluş şenlikleri Trabzon merkezde olduğu gibi, Trabzonluların yoğun olarak bulunduğu İstanbul’da da yapılmıştı.
Kurtuluşun nedeni; İkinci Dünya Harbi sona ermek üzereyken Gürcü profesörlerin bildirisiyle 1945 yılı sonlarında başlayan, Giresun’da dahil olmak üzere Doğu Karadeniz’den Rusların toprak talepleri, Trabzon başta olmak üzere ülke genelinde tepkilere sebep olmuş, gazetelerde haberler, makaleler yazılmış, nümayişler tertip edilmişti. Boğazlar, elviye-i selâse dediğimiz iller Moskova Konferansı’nda gündem olmuş ve Rusya bize nota vermişti. Konuyla ilgili Fuat Köprülü’, Osman Turan ve Fahrettin Kırzıoğlu önemli yazıları vardır.
Trabzonlu’nun askeriyle birlikte vatanını bütün gücüyle savunduğu, işgale karşı sonuna kadar kahramanca direndiği tarihi bir gerçektir.. Ruslar Trabzon şehir merkezi hariç, işgal boyunca hiçbir zaman yüksek bölgelerde tam bir hâkimiyet kuramamıştır.
Kop’dan Harşit’e Karadeniz bölgesinde yaşanmış mücadeleler hiç bir zaman unutulmamalı. Şehitler minnet ve şükranla yad edilip ruhlarına fatihalar okunmalı.
*ŞEHİTLERİMİZİN İSİM İSİM LİSTESİ
Gazetemiz Arşivi ve Devr-i Alem Belgesel tv programı Kütüphane ve araştırma merkezindeki bilgi ve belgelerde yer alan bilgilere göre Türkiye’nin 81 ilinden birinci cihan harbi ve kurtuluş savaşında şehit olanların isim isim listesini tespit ederek şehit torunları ve araştırmacıların bilgisine sunuyoruz.
• İŞTE 81 İLİMİZİN ŞEHİT SAYILARI
İşte illerimizin şehit sayısı ; Adana :1781, Adıyaman : 193, Afyon : 3273, Ağrı : 35 Aksaray : 604, Amasya : 751, Ankara : 4219, Antalya : 2132, Ardahan : 31, Artvin : 211, Aydın : 2638, Balıkesir : 4043, Bartın : 798 , Batman : 8, Bilecik : 1585 , Bayburt : 249, Bingöl : 106 , Bitlis : 282, Bolu : 3206, Burdur : 1023, Bursa : 6121, Çanakkale : 2210, Çankırı : 1930, Çorum : 3238, Denizli : 3625 , Diyarbakır : 497, Edirne : 1822, Elazığ : 718, Erzincan : 702, Erzurum : 910, Eskişehir : 1615, Gaziantep : 1626 , Giresun : 1076, Gümüşhane :329, Hakkari : 21, Hatay : 585, Isparta : 1516, İçel : 2272, İstanbul : 3177, İzmir : 2805, Kahramanmaraş : 784, Karaman : 895, Kars : 41, Kastamonu : 5160, Kayseri : 2127, Kırıkkale : 505, Kırklareli : 693, Kırşehir : 1074, Kocaeli : 1377, Konya : 4787, Kütahya : 2488, Malatya : 643, Manisa : 2200, Mardin: 182, Muğla : 1363, Muş : 105, Nevşehir : 1069, Niğde : 1072, Ordu : 1233, Rize : 383, Sakarya : 1465, Samsun : 1243, Siirt : 153, Sinop : 2438, Sivas : 1575, Şanlıurfa : 710, Şırnak : 8, Tekirdağ : 980, Tokat : 1224, Trabzon : 1230, Tunceli : 77, Uşak : 1093, Van : 343,Yozgat : 2053, Zonguldak : 2091.
Not: Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki illerimiz birinci cihan harbinde işgal altında olduğu için illerdeki şehit sayıları tam olarak yer almakta. Savaşlara gönüllü gidenler, hasta, esir kamplarında şehit olanlar ve firariler bu rakamlara dahil değil.
*İLİNİZ NE ZAMAN İŞGALDEN KURTULDU ?
Türkiye Cumhuriyeti’nin il, ilçe ve beldelerinin düşman işgalinden kurtuluş günlerinin tarih, ay ve günlerini açıklıyoruz. Bu günlerde resmi ve özel düzenlenen kurtuluş şenliklerinde şehitler unutulmakta ve kurtuluş günleri şenliklerle kutlanmakta. Kurtuluş şenliklerinde şehitler unutulmamalı, şehitler için hatimler okutulup anma toplantıları da düzenlenmeli.
*OCAK AYINDA KURTULAN İL VE İLÇELERİMİZ
İçel 3 Ocak
Adana 5 Ocak
Adana/Ceyhan 5 Ocak
İçel/Tarsus 5 Ocak
Osmaniye 7 Ocak
Hatay/Erzin 8 Ocak
Hatay/Dörtyol 9 Ocak
Bingöl/Kığı 10 Ocak
*ŞUBAT AYINDA KURTULAN İL ve İLÇELERİMİZ
Kahramanmaraş/Merkez 12 Şubat
Erzincan/Merkez 13 Şubat
Giresun/Görele 13 Şubat
Trabzon/Vakfıkebir 14 Şubat
Gümüşhane/Torul 14 Şubat
Gümüşhane/Merkez 15 Şubat
Trabzon/Tonya 15 Şubat
Gümüşhane/Kelkit 17 Şubat
Trabzon/Akçaabat 17 Şubat
Erzincan/Çayırlı 20 Şubat
Bayburt 21 Şubat
Erzincan/Tercan 22 Şubat
Ardahan/Merkez 23 Şubat
Ardahan/Çıldır 23 Şubat
Ardahan/Hanak 23 Şubat
Ardahan/Posof 23 Şubat
Trabzon/Merkez 24 Şubat
Trabzon/Arsin 24 Şubat
Trabzon/Yomra 24 Şubat
Trabzon/Maçka 25 Şubat
Erzurum/İspir 25 Şubat
Trabzon/Araklı 25 Şubat
Trabzon/Sürmene 26 Şubat
Trabzon/Çaykara 27 Şubat
Trabzon/Of 28 Şubat
*MART AYINDA KURTULAN İL ve İLÇELERİMİZ
Rize 2 Mart
Erzurum/Aşkale 3 Mart
Adana/Kadirli 7 Mart
Artvin 7 Mart
Artvin/Ardanuç 7 Mart
Artvin/Borçka 7 Mart
Erzurum/Çat 9 Mart
Rize/Çayeli 9 Mart
Rize/Pazar 10 Mart
Erzurum/Ilıca 11 Mart
Rize/Fındıklı 11 Mart
Artvin/Arhavi 12 Mart
Rize/Ardeşen 12 Mart
Erzurum 12 Mart
Erzurum/Pasinler 13 Mart
Artvin/Hopa 14 Mart
Erzurum/Hınıs 14 Mart
Erzurum/Tekman 15 Mart
Erzurum/Horasan 16 Mart
Erzurum/Karayazı 16 Mart
Erzurum/Narman 18 Mart
Erzurum/Tortum 21 Mart
Adana/Feke 22 Mart
Erzurum/Oltu 25 Mart
Artvin/Şavşat 27 Mart
Erzurum/Olur 28 Mart
Adana/Düziçi 28 Mart
Muş/Varto 31 Mart
*NİSAN AYINDA KURTULAN İL ve İLÇELERİMİZ
Van/Erciş 1 Nisan
Van/Gürpınar 1 Nisan
Van 2 Nisan
Van/Muradiye 2 Nisan
Van/Özalp 3 Nisan
Erzurum/Şenkaya 7 Nisan
Şanlıurfa 11 Nisan
Hakkari 12 Nisan
Ağrı/Diyadin 14 Nisan
Ağrı/Doğubeyazıt 14 Nisan
Ağrı/Hamur 14 Nisan
Ağrı/Patnos 14 Nisan
Ağrı/Taşlıçay 14 Nisan
Ağrı/Tutak 14 Nisan
Ağrı 15 Nisan
Ağrı/Eleşkirt 16 Nisan
Van/Başkale 22 Nisan
Muş 30 Nisan
MAYIS ( YOK)
–
*HAZİRAN AYINDA KURTULAN İL ve İLÇELERİMİZ
Adana/Kozan 2 Haziran
Zonguldak/Ereğli 18 Haziran
Kocaeli/Kandıra 21 Haziran
Sakarya 21 Haziran
Zonguldak 21 Haziran
Sakarya/Sapanca 22 Haziran
*TEMMUZ AYINDA KURTULAN İL ve İLÇELERİMİZ
Kocaeli/Karamürsel 4 Temmuz
Hatay/İskendurun 5 Temmuz
Hatay/Kırıkhan 5 Temmuz
Hatay/Reyhanlı 8 Temmuz
*AĞUSTOS AYINDA KURTULAN İL ve İLÇELERİMİZ
Bitlis/Merkez 8 Ağustos
Afyon 27 Ağustos
Manisa/Demirci 30 Ağustos
Uşak/Sivaslı 31 Ağustos
*EYLÜL AYINDA KURTULAN İL ve İLÇELERİMİZ
Eskişehir/Seyitgazi 1 Eylül
İzmir/Kiraz 1 Eylül
Uşak 1 Eylül
Eskişehir 2 Eylül
Uşak/Karahallı 2 Eylül
Uşak/Ulubey 2 Eylül
Balıkesir/Dursunbey 3 Eylül
Denizli/Güney 3 Eylül
İzmir/Ödemiş 3 Eylül
Kütahya/Emet 3 Eylül
Kütahya/Tavşanlı 3 Eylül
Manisa/Selendi 3 Eylül
Uşak/Eşme 3 Eylül
Balıkesir/Bigadiç 4 Eylül
Bilecik 4 Eylül
Bilecik/Bozüyük 4 Eylül
Denizli/Buldan 4 Eylül
İzmir/Bayındır 4 Eylül
İzmir/Tire 4 Eylül
Kütahya/Simav 4 Eylül
Manisa/Kula 4 Eylül
Manisa/Sarıgöl 4 Eylül
Aydın/Kuyucak 5 Eylül
Aydın/Nazilli 5 Eylül
Aydın/Sultanhisar 5 Eylül
Balıkesir/Sındırgı 5 Eylül
Balıkesir/Susurluk 5 Eylül
Bilecik/Pazaryeri 5 Eylül
Kütahya/Domaniç 5 Eylül
Manisa/Alaşehir 5 Eylül
Manisa/Gördes 5 Eylül
Manisa/Salihli 5 Eylül
Aydın/Söke 6 Eylül
Balıkesir 6 Eylül
Balıkesir/Balya 6 Eylül
Balıkesir/Gönen 6 Eylül
Balıkesir/Savaştepe 6 Eylül
Bursa/İnegöl 6 Eylül
Bursa/Yenişehir 6 Eylül
Manisa/Akhisar 6 Eylül
Manisa/Turgutlu 6 Eylül
Aydın 7 Eylül
Aydın/Germencik 7 Eylül
Aydın/Kuşadası 7 Eylül
Balıkesir/İvrindi 7 Eylül
İzmir/Torbalı 7 Eylül
Manisa/Saruhanlı 7 Eylül
Manisa/Turgutlu 7 Eylül
Balıkesir/Burhaniye 8 Eylül
Balıkesir/Havran 8 Eylül
İzmir/Kemalpaşa 8 Eylül
İzmir/Selçuk 8 Eylül
Manisa 8 Eylül
Balıkesir/Edremit 9 Eylül
İzmir 9 Eylül
İzmir/Bornova 9 Eylül
İzmir/Menemen 9 Eylül
Bursa/Orhangazi 10 Eylül
Bursa 11 Eylül
Bursa/Gemlik 11 Eylül
İzmir/Foça 11 Eylül
İzmir/Seferihisar 11 Eylül
Ankara/Haymana 12 Eylül
Bursa/Mudanya 12 Eylül
İzmir/Urla 12 Eylül
Manisa/Kırkağaç 12 Eylül
Manisa/Soma 13 Eylül
Balıkesir/Manyas 14 Eylül
Bursa/Karacabey 14 Eylül
Bursa/Mustafakemalpaşa 14 Eylül
İzmir/Bergama 14 Eylül
İzmir/Dikili 14 Eylül
Balıkesir/Ayvalık 15 Eylül
İzmir/Çeşme 16 Eylül
Balıkesir/Bandırma 17 Eylül
Balıkesir/Erdek 18 Eylül
Çanakkale/Biga 18 Eylül
Çanakkale/Çan 18 Eylül
İzmir/Karaburun 18 Eylül
Çanakkale/Bozcaada 20 Eylül
Eskişehir/Mihalıççık 20 Eylül
Eskişehir/Sivrihisar 20 Eylül
Çanakkale/Ayvacık 21 Eylül
Afyon/Emirdağ 22 Eylül
Çanakkale/Ezine 22 Eylül
Afyon/Bolvadin 24 Eylül
Çanakkale/Lapseki 25 Eylül
Kars/Sarıkamış 29 Eylül
Kars/Selim 30 Eylül
Ardahan/Göle 30 Eylül
*EKİM AYINDA KURTULAN İL ve İLÇELERİMİZ
İstanbul/Üsküdar 5 Ekim
İstanbul 6 Ekim
İstanbul/Şile 7 Ekim
İstanbul/Çatalca 8 Ekim
Kocaeli/ Gebze 12 Ekim
Çanakkale/Gökçeada 17 Ekim
Adana/Saimbeyli 18 Ekim
Kars 30 Ekim
*KASIM AYINDA KURTULAN İL ve İLÇELERİMİZ
İstanbul/Silivri 1 Kasım
Tekirdağ/Çorlu 1 Kasım
Tekirdağ/Saray 1 Kasım
Kırklareli/Vize 1 Kasım
Tekirdağ/Muratlı 2 Kasım
Kars/Arpaçay 3 Kasım
Kars/Susuz 3 Kasım
Bursa/İznik 8-9 Kasım
Kırklareli/Lüleburgaz 8 Kasım
Kırklareli/Pınarhisar 9 Kasım
Kırklareli/Babaeski 9 Kasım
Kırklareli/Pehlivanköy 9 Kasım
Kırklareli 10 Kasım
Kırklareli/Kofçaz 11 Kasım
Kırklareli/Demirköy 11 Kasım
Tekirdağ 13 Kasım
Iğdır/Aralık 14 Kasım
Iğdır 14 Kasım
Tekirdağ/Hayrabolu 14 Kasım
Tekirdağ/Malkara 14 Kasım
Gaziantep/Islahiye 15 Kasım
Hatay/Hassa 15 Kasım
Tekirdağ/Şarköy 17 Kasım
Edirne/Uzunköprü 18 Kasım
Edirne/Keşan 19 Kasım
Edirne/Meriç 19 Kasım
Edirne/İpsala 20 Kasım
Bingöl/Kiğı 20 Kasım
Mardin 21 Kasım
Edirne/Enez 23 Kasım
Edirne/Havsa 23 Kasım
Edirne 25 Kasım
Çanakkale/Eceabat 26 Kasım
Çanakkale/Gelibolu 26 Kasım
Edirne/Lalapaşa 27 Kasım
*ARALIK AYINDA KURTULAN İL ve İLÇELERİMİZ
Kilis 7 Aralık
Tunceli/Pülümür 17 Aralık
Gaziantep 25 Aralık
* ÖNEMLİ DUYURU…
Bu listede yer almadığı halde, resmi ve özel törenlerle kutlama günleri düzenlenen il ve ilçelerden bilgi ve belge gelmesi halinde bu listede yayınlayabiliriz. Resmi, özel kurumlar, vakıf ve derneklerimize önemle duyurulur.
