“Güzellikleri
yalnız engelsizler için değil, engelliler için de isteyin.”
“Aşamadığımız engellimiz, engelimizi aşmaktır.”
“Engelli
olmak bir hastalık değil bir insanlık halidir.” Demiştik. Toplumsal faktörlerin etkisiyle engellilerin
yeterince istihdama katılamadığını, toplumsal yaşamın dışında kaldığını
vurgulamıştık.
Çoğumuz
istemeden de olsa bu özel grupla olan etkileşimimizde hatalar yapmaktayız.
Bazen onları topluma kazandırmak için yaptığımız iyi niyetli girişimlerden
ötürü onları toplumdan uzaklaştırabiliyoruz.
Bu
hassas konuyla ilgili doğru bilgeye sahip olmak ve bu bilgileri uygulamak
meslek, statü gözetmeksizin toplumun her bir bireyinin sorumluluğudur.
Size
nasıl davranılması gerektiğini düşünüyorsanız engellilere öyle davranın.
Karşınızdaki kişinin engelini değil, kişiyi düşünerek hareket edin. Engeli olan
insanlara karşı utangaç yaklaşmayın. Sakin olun ve her zaman olduğu gibi,
kendinize ve diğer insanlara davrandığınız gibi davranın.
Karşınızdaki
kişinin engelinin olması, her zaman yardıma ihtiyaç duyduğu anlamına gelmez.
Yardıma ihtiyaçları olup olmadığını sormadan yardım etmeyin. Sormadan yardım
ettiğiniz zaman kendilerini yetersiz hissedebilirler.
Etiketlemeden
konuşun. Herkes için kırıcı ve saldırgan bir yaklaşımdır etiketlemek.
Aşağılayıcı ve dışlayıcı kelimeler kullanmaktan kaçının.
Acıma
Duygusuyla Yaklaşmayın
Engele
sahip insanlar kurban değildir. Onları kurban psikolojisine sokacak şekilde,
onlara ekstra ilgi göstermeyin. Başlarını okşamaktan, küçümseyen kelimeler
kullanmaktan kaçının. Unutmayın: Onlar kurban değil, toplumun kahramanlarıdır.
Öncelikle,
iletişim kurarken engelli bireylerin yardımcılarıyla, ya da yakınlarıyla
konuşmak yerine, direk bireyin kendisiyle konuşmayı tercih edin. Aksi takdirde
sizin onları birey olarak görmediğinizi hissederler.
-İşitme
engelli bireylerin bir kısmı dudak okuyabilirler ya da belli oranda
duyabilirler. Kimisi de işitme engelli dili ya da teknolojik aletler
aracılığıyla iletişim kurabilirler. Onlara mutlaka hangi yolla iletişim kurmayı
tercih ettiklerini sorun.
–Görme
engelli bireylerle iletişiminizde mutlaka ilk tanıştığınızda kendinizi tanıtın.
Giderken ve iletişiminizi bitirirken mutlaka bunu onlara belirtin. Bu
konuşmanın bittiğini anlamaları için çok önemli. Desteğe ihtiyaçları olduğunda
kolunuz ya da omzunuzdan tutunabileceklerini onlara belirtmeniz büyük bir
inceliktir. Fakat sakın onlara destek olurken onları çekip itmeyin. Rehber
köpekleri varsa köpeklerini beslemeyin ya da köpeğin dikkatini dağıtacak
hareketlerde bulunmayın.
–Tekerlekli
sandalyeli bireylerle iletişim kurarken sandalyelerini itmemeye, sıkıştırmamaya
ve sandalyeyi tutmamaya özen gösterin. Tekerlekli sandalyedeki biriyle
konuşurken onun göz hizasına gelip göz teması kurarak iletişim kurmaya dikkat
edin.
-Zihinsel
engelli bireylerle iletişim kurarken basit, anlaması kolay ve açık cümleler
kurmayı tercih edin. Sabırlı olun ve sizle iletişim kurabilmeleri için onlara
zaman tanıyın.
–Konuşma
güçlüğü olan bireylerle iletişim kurarken ve konuşurken ne kadar zamana
ihtiyaçları varsa onlara o kadar zaman verin. Saygılı olun ve kelimeleri
onların yerine tamamlamaktan kaçının. Kelimeleri kendilerinin tamamlamalarına
izin verin.
Engellilerin
eğitim, sağlık, adli, ticari, sosyal, istihdam konularında belirli hakları bulunmaktadır:
Eğitim hakkı: Engelli olup,
normal MEB okullarına gidebilecek olan engelli çocuklar olabileceği gibi,
görme, duyma, ortopedik ve zihnen rahatsızlığı olan çocuklarımız da vardır ki;
bunlar özel eğitime tabidir. 1.,2.,3. dereceden engel durumuna göre, özel
eğitim merkezlerine, kaynaştırma okullarına gidebilirler. Bununla ilgili, Milli
Eğitim İlçe Müdürlükleri, Özel Eğitim Merkezleri’nden bilgi alabilirler. Ayrıca
görme engelli olanlar için sınavlarda yardımcı olması için, refakatçı
verilebilir.
Sağlık hakkı: Her vatandaş bu
hakka sahiptir; çalışmasa da. Eğer gelir durumu düşük ise Aile Çalışma ve
Sosyal Hizmetler İlçe Müdürlüğü Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Bölümünden bilgi
alabilirler. Kişi başı asgari ücretin 1/3 değerinde maaş eline geçen kişiler,
destek alabilirler. Yine engellilerin kalacağı umut evleri, gündüz bakım evleri
ve geçici misafirhane hizmetleri de mevcuttur.
Adli hakkı: İşitme engelli
sanığa, işaret dili tercümanı görevlendirilmesi, adli durumlarda engelli
bireylere engel durumuna uygun iletişim sağlanması, işitme ve konuşma engeli
bulunan bireye müdafii (savunma avukatı) görevlendirilmesi yasal haklarıdır.
Ticari hakkı: Gelir vergisinde,
engelli hizmet erbabı ile bakmakla yükümlü olduğu engelli kişisi bulunan
esnaflar, gelir vergisi indiriminden yararlanabilir. Araçlarda ÖTV, MTV
indirimlerinden yararlanabilirler.
Sosyal: Engelli çocuğu
olan anneler, erken emeklilik hakkından yararlanabilmektedir. Engelli
memurlara, isteği dışında gece nöbeti ve gece vardiyası nöbeti
verilememektedir. Engelli kartı olanlar, toplu taşıma araçlarından, kültürel
noktalardan, park yerlerinden ücretsiz yararlanabilirler.
İstihdam: Emekli gün
sayısında indirim uygulanır. 50 kişi ve üzeri işçi çalıştıran özel şirketlerde
yüzde 3, kamuda ise yüzde 4 engelli istihdam edilmek zorundadır.
Her şeyden önce engelli bireylerin
de bizden biri olduğunu unutmayın. Herkesin güçlü ve zayıf yanları vardır.
Onların da zayıf oldukları yanların yanı sıra bizden güçlü oldukları yanları da
var.
Engellilere
engel olmak, en büyük engelliliktir. En büyük engel, engellenmektir. Engelli
olmak, engel değildir. Engelsiz bir
yaşam için onlara engel olmayalım. Engellilerin sabrına ve azmine hayran
olmamak elde değildir. Engelliler de bizim bir parçamızdır, onlara sahip
çıkalım. Engellilere yol değil, sevgi açın. Engelliler sadaka değil, ilgi ve iş
beklemektedirler. Asıl Engelliler Onları Görmeyenlerdir Özel eğitim olmadan
çağdaş eğitim olmaz.
Engelli
yurttaşlarımızın, önündeki eşitsizliklerin ve adaletsizliklerin kalktığı
engelsiz bir yaşam diliyorum.
Sevgiyle
kalın.
