Gençlik Programı Avrupa Komisyonu tarafından gençler için uygulamaya konmuş bir programdır. Programa katılan her ülkede Programı idare eden “ulusal ajanslar” bulunmaktadır. Ülkemizin Ulusal Ajansı görevini ulusal ajans (T.C. Başbakanlık – DPT – AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı) yürütmektedir. Programlara tam katılım hakkını elde ettiğimiz 2004 yılından beri aşağıda anlatılan alt Eylemlere ait proje başvuruları doğrudan ulusal ajansa yapılmakta ve ulusal ajans tarafından değerlendirilmektedir. Her yıl, yılda 5 dönem halinde (1 Şubat, 1 Nisan, 1 Haziran, 1 Eylül ve 1 Kasım), binlerce başvuru alınmakta ve kabul edilen başvurulara hibe sağlanmaktadır.
Gençlik Programı ve gençlere katkılarına açıklamadan önce gençlerin isteklerine ve Türkiye’nin durumuna bir göz atmak gerekir. Genel olarak gençler; saygı görmeyi, muhatap alınmayı, toplumda var olduğunu ispatlamayı, özgür olmayı, kendisine güvenilmesini, herkesle eşit olmayı ister. Tabi bütün bunlardan daha somut ve önemlisi gelecekte; Bol maaşlı bir iş, güzel bir ev-araba, iyi bir eş ister. Bunun ışığında Türkiye’nin genel durumuna bir göz atmak gerekiyor. Türkiye’de 2008 rakamlarına göre, 15-30 yaş arası nüfus 18.910.444 kişi, buda ülke nüfusunun %27’sini oluşturmaktadır. İşsizlik oranı % 10 ‘dur. Bu oran ise 1.891.044 kişi’ye tekabül ediyor. Bu işsizler arasında üniversite mezunu olanların oranı ise % 44’dir.
Tablo böyle iken gençlerin %44 dilimin dışına çıkabilmesi için bir çaba sarf etmesi gerekiyor. İşte tam bu noktada AB Gençlik Projeleri karşımıza önemli bir fırsat olarak çıkmaktadır. Türkiye her ne kadar ilk yıllarda bu fırsatlardan yararlanmasa da, gün geçtikçe gençlerin bu projelere ilgisi artmaktadır. 2004 ve 2005’te bu konuda ayrılan hibe kullanılmadığı için geri iade edilmiştir. Gecen süre içerisinde ayrılan hibenin tamamı kullanılmıştır. 2003-2008 yılları arasında; 81 İl’de 1.749 adet proje ve bu projelerden dolayı toplamda 18.731.368 € hibe alınmıştır. Bu hibelerden ise 20.000 genç yararlanmıştır. Türkiye’nin 18.891.044 kişilik genç nüfusu düşünülünce 20.000 çok küçük bir rakam olarak kalmaktadır. Bölgelere Göre Gençlik Programı Projeleri (2003-2007) yararlanma oranlarına baktığımızda ise; %31 ile İç Anadolu birinci, %24 ile Marmara ikinci, %12 ile Akdeniz’in takip ettiğini görüyoruz.
Gençlik Programından Kimler Yararlanabilir? 13-30 yaş arasındaki gençler, Sivil Toplum Kuruluşları, Gençlik çalışanları, Gençlik liderleri, Yerel yönetimler ve Gençlik Politikaları Belirleyicileri bu projelerden yararlanabilir.
Bu projeler neleri kapsar?
- 1. Eylem 1.1 – Gençlik Değişimleri: Gençlik Değişimleri, farklı ülkelerden genç gruplarına bir araya gelme ve birbirlerinin kültürleri hakkında öğrenme fırsatı sunar. Gruplar, karşılıklı ilgi duyulan bir konu etrafında Gençlik Değişimini birlikte planlarlar. Gençler bu Eylem ile yurt dışındaki projelere katılabildikleri gibi yurt içinde de uluslar arası projeler yapabiliyorlar. Bir Gençlik Değişimine katılmak için yabancı dilinizin çok iyi seviyede olması da gerekmiyor.
- 2. Eylem 1.2 – Gençlik Girişimleri: Gençlik Girişimleri yerel, bölgesel ve ulusal düzeyde tasarlanan grup projelerini destekler. Sokağınızda, köyünüzde, ilinizde veya bölgenizde gerçekleştireceğiniz her türlü yararlı proje fikri için geçerli olan eylemdir. Bu alt eylem ayrıca gençler arasında işbirliğini ve deneyim değişimini geliştirmek amacıyla farklı ülkeler arasında benzer projelerden oluşan bir ağ kurulmasını da destekler.
- 3. Eylem 1.3 – Gençlik Demokrasi Projeleri: Gençlik Demokrasi Projeleri, gençlerin hem yerel, bölgesel ya da ulusal düzeyde, hem de uluslararası düzeyde demokratik yaşama katılımını destekler.
- 4. Eylem 2 -AvrupaGönüllüHizmeti: Avrupa Gönüllü Hizmeti, istediğiniz bir AB ülkesinde sosyal içerikli bir projede 2-12 aylık süreler dahilinde yer almanızı sağlayan bir etkinliktir. Dil eğitimini de (% 5) içeren Avrupa Gönüllü Hizmeti 18-30 yaş arasındaki tüm gençlere açıktır. Avrupa Gönüllü Hizmetinin (AGH) amacı, Avrupa Birliği’nin içinde ve dışında çeşitli şekillerdeki gönüllü faaliyetlere gençlerin katılımını desteklemektir. Bu Eylem kapsamında gençler, bireysel olarak ya da gruplar halinde kâr amacı gütmeyen, ücretsiz faaliyetlerde yer alırlar.
- 5. Eylem 3.1 – Avrupa Birliği Komşu Ülkeleriyle İş Birliği: Bu alt-Eylem Komşu Ortak Ülkelerle gençlik alanında Gençlik Değişimleri ve Eğitim ve Ağ Kurma projelerini destekler. Başka bir deyişle 2 ayrı alt faaliyet ile Eylem 1.1 ve Eylem 4.3 projelerinin Komşu Ortak Ülkelerden katılan ortaklar ile de yapılmasını sağlar.
- 6. Eylem 4.3 – Gençlik Çalışanları ve Gençlik Kuruluşları İçin Eğitim ve Ağ Kurma: Bu alt-Eylem, gençlik çalışmalarında ve kuruluşlarında aktif kişilerin eğitimini, özellikle deneyimlerin, uzmanlığın ve aralarında iyi uygulamaların yanı sıra uzun süreli kalite projeleri ile ortaklıklar ve ağların oluşmasını sağlayacak faaliyetlerin değişimini destekler. İşbaşı Eğitimi, Fizibilite Ziyareti, Değerlendirme Toplantısı, Çalışma Ziyareti, Ortaklık Oluşturma Faaliyeti, Seminer, Eğitim Kursu ve Ağ Kurma projeleri yapmanıza olanak sağlar.
- 7. Eylem 5.1 – Gençler ve Gençlik Politikalarından Sorumlu Olanlar İçin Toplantılar: Bu alt-Eylem, gençler, gençlik çalışmalarında aktif kişiler ve gençlik politikalarından sorumlu kişiler arasında işbirliğini, seminerleri ve yapılandırılmış diyalogu destekler. Ulusal tipinde yurt dışından ortaklara ihtiyaç yoktur. Çok sayıda gencin katıldığı büyük toplantı ve seminerleri mümkün kılar.
- 8. TCP (Training and Coordination Plan – Eğitim ve İşbirliği Planı): Yurt dışında diğer Ulusal Ajanslarca veya Avrupa Komisyonunca; yurt içinde ise ulusal ajans tarafından düzenlenen bazı eğitim ve etkinliklere TCP kapsamında alacağınız hibeyi kullanarak katılabilirsiniz. Bu etkinliklere katılarak Gençlik Programı hakkındaki tecrübenizi daha da artırabilirsiniz. Bu etkinliklere katılan katılımcıların konaklama ve yemek masrafları ile yolculuk ve vize masrafları ulusal ajans ve diğer Ulusal Ajanslarca karşılanır.
AB Gençlik Programının gençlere katkıları neler?
AB Gençlik Programı 2003-2006 Etki Değerlendirme Raporunda; 7 coğrafi bölge, 23 il, 800 proje katılımcısı genç, 100 proje grup lideri, 90 eğitmen, proje sorumlusu, katılımcı genç ile yapılan değerlendirmede sorulan sorulara verilen cevaplar ile gençlere neler kattığını gözlemleyebiliriz.
- Öncelikli olarak farklı kültürler tanınmış ve kendi kültürümüzü birçok ülkeye tanıtma fırsatı yakalamışız. Bu konuda “Gittiğiniz ülkedeki-ülkemize gelenler hakkında görüşlerinde olumlu değişimler oldu mu?” sorusuna cevap verenlerin %65 Evet demiştir.
- Gençler farklı ülke vatandaşlarıyla iş yapabilme olanağı bulmuştur, buda gençlerin farklı kültürlerde yetişmiş insanlarla ilişki kurma yeteneği kazanmasına sebep olmuştur. Bu konuda ” Farklı ülke vatandaşları ile sosyal ilişki kurma beceriniz gelişti mi?” sorusuna %81,7 Evet, %11,2 Hayır demiştir.
- Gençlerin olaylara bakış açısı gelişmiştir. “Sorunlara hem yerel hem de küresel bakış açın gelişti mi?” sorusuna ise %83 Evet ile karşılık vermiştir.
- 1980 darbesinden sonra gençliğin en büyük eleştirilen yönü yönetime ve siyasete katılmamasıydı. Bu program sayesinde “Aktif katılım duygunuzu geliştirdi mi?” sorusuna %94 Evet, bunun karşısında sadece %2 Hayır demiştir.
- Türkiye’de proje diyince herkes bir ilkilir ve geri kaçar. Ama program sayesinde ” Proje hazırlama-yürütme bilgi ve beceriniz arttı mı?” sorusuna %92,2 Evet demiştir.
- Ülkemizin en büyük problemlerinden biri olan işsizlik konusunda ise; ” İş dünyasındaki şansınızı artırdı mı?” ya verilen cevapların %60 Evet.
- Genel olarak bakıldığında ise; “Proje yapmak hayatınızı olumlu yönde etkiledi mi?” sorusuna, %91 Evet olduğu görülmüştür.
Bütün bu sonuçlar açısından bakacak olursak gençlerin bu programlardan haberdar edilmesi gerekmektedir. Bununla da yetinilmeyip bu tür programlardan istifade edilmesi sağlanmalıdır.
KAYNAKLAR:
- 1. http://www.ua.gov.tr
- 2. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2008 verileri
- 3. AB Gençlik Programı 2003-2006 Etki Değerlendirme Raporuna
