Türkistan’dan göç amacıyla çıkan Türkler içerisinde, Hindistan ve Afganistan’a yerleşenler, Anadolu’muza gelebilenlerden çok daha fazladır. Orta Doğu, Mısır ve Afrika, o tarihlerde Türk sellerine yurt olmuştu. Mısır, bütünü ile Türk Yurdu idi. Onlardan günümüze iz ve eser kalmadı. Batı Hunlarını, Avarları ve Uzlarla Kumanları, yalnızca isim olarak biliyoruz. Çin topraklarında on milyonlarca soydaşımız eridi, kültürel açıdan yok oldu.
Hezâreler, Kuşhanların, Ak Hunların ve Eftalitlerin torunlarıdır. O halde ırk olarak Türk olmalarına rağmen çeşitli sebeplerle Türklüklerini kaybetmiş soydaşlarımızdır.
İranlılar, Azerî Türkler için “Onlar, dillerine iğne batırılarak Türkçe konuşmaya mecbur edilen Farslardır.” Diyorlar. Biz de Farsça konuşan Türkler için aynı şeyleri söylemek hakkına sahibiz.
Hezârelerin Türklüğü konusundaki tartışmaları sona erdirmek için; sosyologların, antropologların Afganistan’da ciddî incelemeler yapması gerekir. Böyle bir inceleme yapılmadan Hezâreleri Türk saymamak yanlış olur.
Türkler hakkındaki iddialara bakacak olursak çok karanlık bir tablo ortaya çıkar: Türkler, bir avuç müstevlidir. Anadolu’ya geldiler, Rum çoğunluğa karıştılar. Türk kültürü; kırma bir kültürdür. Türk ırkı da öyle…” Bunlar, ispatlanmamış iddialardır. İspatlanmamış iddialarla hüküm verilmez.
Afganistan Türkmenleri ile Hezâreler arasındaki anlaşmazlıklar; mezhep ayrılığının ve İran’ın yönlendirmesinin sonucudur. Türklük âleminin tez zamanda çözülmesi gereken bir problemidir.
Günümüzde, insanların etnik kimliklerini belirlemek için etnik köken yeterli bir kıstas olarak kabul edilmemektedir. Antropolojik yapı, konuşulan dil ve benimsenen – yaşanan kültür etnik kimliğin belirlenmesinde çok önemli etkenlerdir. Bilindiği gibi Bulgarlar ve Macarlar Türk kökenlidir. Türkistan’dan göçüp bu günkü ülkelerine yerleşmişlerdir. Mensubu bulundukları etnik grubun dilini bırakıp kültürlerini unuttuklarından dolayı, artık onların Türklüklerinden söz edilemez. Hele Bulgarların yakın geçmişte Türk’lere yaptıkları hatırlanırsa…
Sonuç olarak Hezâreler, Türk olduklarını iddia ediyorlarsa, itirazımız değil, şartlarımız olur. Bu şartlar şöylece sıralanabilir:1- Türkçe konuşmalısınız. 2- Türk Kültürü’nü benimsemeniz gerekir. Bunları yapamıyorsanız, hiç değilse, Türk’le dost olmalısınız. Onu da yapamıyorsanız, Türklere düşmanlık etmemelisiniz.
Bunları yaparsanız, Afganistan Türkmenleri ve dünya Türklüğü, sizleri bağrına basmaya hazırdır.