TBMM’de geçtiğimiz ay büyük tartışmalar arasında oylanarak kabul edilen Büyükşehir yasası önceki gün Cumhurbaşkanı sayın Abdullah Gül tarafından onaylanarak yürürlüğe girdi. Böylelikle Resmi Gazete’de yayınlandıktan sonra yasa uygulamaya konulacak. Bana göre aceleye getirilen bu yasa uygulanırken, çok dikkatli ve adaletli bir şekilde gerçekleştirilmeli.
Daha önce de bu köşeden dile getirmiştik. Büyükşehir yasası hazırlanırken, ince eleyip sık dokunmalıydı ve yasanın getirdiği aksaklıklar göz önüne alınmalıydı. Ancak bu olmadı, her işi aceleye getirdiğimiz gibi bu yasayı da aceleye getirdik ve tartışmalar, kavgalar arasında Büyükşehir yasası yürürlüğe girdi. Yasanın örnek alındığı Kocaeli ve İstanbul’da ne yazık ki yeterince araştırma yapılmadı. Keşke anketler düzenlenip yerinde incelemeler yapılsaydı.
Keşke TBMM bu yasayı çıkarmadan önce, yasanın örnek alındığı Kocaeli’de anketler yapıp halkın memnuniyetini sorsaydı. Yeni çıkan yasayla belde belediyeleri kapatılacak, köyler mahalleye dönüşecek, İl Özel İdareleri lağvedilecek. Küçük belediyelerin kapatılması doğru bir düşünce. Ancak hizmet dağıtımının adaletli yapılıp yapılmayacağı ise tam bilmece.
Kocaeli örneği üzerinden gidecek olursak yasayla birlikte tüm belediyeler Büyükşehir’e bağlandı. Hizmet dağılımının adaletli olup olmadığı ise muamma. Bize göre Kocaeli’yi besleyen, vergi gelirlerinin yükünü çeken Gebze bölgesi verdiğini alamadı. Hizmet gelmedi demek ne kadar yanlışsa, yapılan hizmetlerin yeterli olduğu düşüncesi o kadar yanlış. Çünkü bu bölge daha fazla hizmeti hak ediyor. İzmit ve civarına yapılan yatırımların Gebze bölgesine yapılmaması çok üzücü.
Şimdi Türkiye’de ki bütün büyükşehir belediyeleri, Kocaeli örnek alınarak illerin tamamını kapsıyor. Mevcut 16 Büyükşehir’e 13 büyükşehir daha eklenerek sayı 29 oldu. Başbakan Erdoğan her platformda Kocaeli’yi örnek gösterdi. Ancak uygulamanın aksayan yönleri ne yazık ki göz ardı edildi.
ANKETLER YAPILMALI
Yeni yasanın getirdiği en önemli değişikliklerden birisi hiç kuşkusuz köylerin tüzel kişiliğinin sona erdirilmesi oldu. Böylelikle bir gecede Türkiye’nin hiçbir Büyükşehir’inde köy kalmadı, bütün köyler mahalle oldu. Köylerimizin tarihi geçmişi bir anda silinirken, önümüzde ki dönemde köylere ne kadar hizmet gideceği akıllarda soru işareti olarak kaldı. Bir ülkenin oluşumunda en büyük rollerden birini üstlenen köylerin statüsünün değişmesinin neler getireceğini önümüzde ki günlerde göreceğiz. Ancak koskoca Kocaeli’de artık köy denen olgudan bahsedemeyecek olmamız üzüntü verici. Buradan Sayın Başbakan’a bir çağrıda bulunmak istiyorum, her fırsatta örnek gösterdiği Kocaeli bölgesinde Büyükşehirli ilgili bir anket düzenlesin. Bakalım nasıl bir sonuç çıkacak. Halkımız hizmetlerin adaletli yapıldığına inanıyor mu, Büyükşehir hizmetlerinden memnun mu, 2014 seçim takvimi yaklaşırken Büyükşehir 3 yıl da ne kadar hizmet yaptı, seçim beyannamesinde verilen sözlerin ne kadar tutuldu. Bunlar kamuoyuna açıklanmalı, anketler yapılarak da doğruluğu ve yanlışlığı ortaya çıkarılmalı. Bana göre Büyükşehir Yasası aceleye getirildi. Keşke üzerinde biraz daha ciddi çalışılabilseydi.
YASANIN GETİRDİKLERİ
Yasa, ilimizdeki köylerin tüzel kişiliklerini sona erdirdi ve mahalleye dönüştürdü. Buna, orman köyleri de dahil oldu. Buna göre ilimizde 270 köy ilçelere bağlandı. Bu köylerden 18 tanesi Gebze’ye, 4 tanesi de Dilovası’na bağlandı. Çayırova ve Darıca’nın köyleri yoktu. Gebze’de Ahatlı, Balçık, Cumaköy, Denizli, Duraklı, Elbizli, Eskihisar, Hatipler, Kadıllı, Kargalı, Mollafenari, Muallimköy, Mudarlı, Ovacık, Pelitli, Tavşanlı, Tepemanayır ve Yağcılar köyleri; Dilovası’nın ise Çerkeşli, Demirciler, Köseler ve Tepecik köyleri mahalle isimleriyle anılacak. Böylelikle Gebze’nin 22 olan mahalle sayısı 40 oldu, Dilovası’nın 8 olan mahalle sayısı ise 12’ye yükseldi.
Buna göre tarım ve hayvancılık amaçlı yapılardaki işletmeler ile bu yerlerde oturanların ihtiyaçlarını karşılayacak bakkal, manav, berber, fırın, kahve, lokanta, pansiyonlar ve büfeler işletme ruhsatı almış sayılacak. Bu işletmelerin bulunduğu binalardan, kanunun yayımlandığı tarihe kadar bitirilmiş olanlar da ruhsatlandırılmış sayılacak. Tüzel kişiliği kaldırılan köylerde Emlak Vergisi, Belediye Gelirleri Kanunu uyarınca alınması gereken vergi, harç ve katılım payları 5 yıl süreyle alınmayacak. Bu yerlerde içme ve kullanma suları için alınacak ücret, 5 yıl süreyle en düşük tarifenin yüzde 25´ini geçmeyecek şekilde belirlenecek.
