Dört günlük Kuzey Kıbrıs gezisinde edindiğim veya tazelediğim bilgiler ile bazı tespitlerimi paylaşmak istiyorum.
- Türkiye’nin 1974’te yaptığı Barış Harekâtı’ndan bahsederken, KKTC’de yaşayan Türklerin kullandığı adı: “1974 Mutlu Barış Harekâtı.” KKTC içindeki turlarda, Girne’de çıkartmanın yapıldığı sahilde yapılan anıt, indirme harekâtının yapıldığı Beşparmak Dağları, “Karaoğlanoğlu ve Boğaz Şehitlikleri“, Lefkoşa’da 1963 olaylarında Rumların Türklere karşı yaptığı katliamların sergilendiği “Barbarlık Müzesi” gezi programına dâhil ediliyor.
- Lefkoşa dünyada iki devlete başkentlik yapan tek şehir. Üçte birlik kısmı KKTC başkenti, üçte ikilik kısmı ise Rum kesiminin başkenti. Arada tampon bölge ve BM var. İngiltere Büyükelçiliğinin bir kapısı KKTC’ye, bir kapısı Kıbrıs Rum Devletine açılıyor. Bir zamanların ünlü Ledra Palas Oteli arada harap vaziyette. Tampon bölgeye yakın birçok bina kurşun izlerini muhafaza ediyor.
- BRT’de (Bayrak TV) izlediğim iktidar partisinden bir milletvekili KKTC’nin kurulmasından sonra Meclis kararıyla Türkçeleştirilen yer adlarının eski Rumca veya Latince adlarıyla anan KKTC Meclisindeki muhalefet milletvekillerini eleştirdi. Hatta 500 seneden beri Türklerin yaşadığı (mesela Tatlısu adındaki köy gibi) yerleşim yerlerinin bile Rumca adıyla anmalarından şikâyetçi oldu. Rumların Türk yerleşim yerlerinden hep Rumca isimlerle bahsettiğini de anlattı.
- Rumların dini lideri Başpiskopos 2. Hrisostomos Anadolu Ajansı’na yeni bir demeç verdi. “Kıbrıs Rum tarafının çoğunluk, Türk tarafının da azınlık olduğunu” savunan Başpiskopos, “Rum nüfusu yüzde 82, Kıbrıslı Türk nüfusu yüzde 18’dir. (Türkiye kökenli Türkleri hariç tutuyor.) Türkiye kökenli KKTC vatandaşları Kıbrıslı Türk değildir ve gitmeleri gerekir” dedi. Ayrıca Başpiskopos, Türk tarafına “veto hakkı” verilmesine de karşı çıkarak “Azınlık çoğunluk kararlarına uymak zorundadır” dedi. Rum tarafında dini liderin çok büyük etkinliği olduğunu, okulların kilisenin kontrolünde olduğunu, seçimlerde sonuçları etkilediğini, Annan Planı‘na Rum tarafının “hayır” demesinde Kilise’nin etkili olduğunu hatırlatalım.
- Ambargo KKTC ekonomisinde çok etkili olmuş. Barış Harekâtı öncesi Kuzey Kıbrıs’ta 240 bin ton narenciye üretilirken bugün 75 bin tona düşmüş. Buna rağmen Türkiye’nin katkılarıyla bütün ana yollar daha 2002 yılında çift şerit gidiş geliş hale getirilmiş. Trafik akışkan, araçlar çoğunlukla yeni ve lüks. 6 kattan yüksek binalara izin verilmiyor. KKTC içinde sadece 6 adet otel 6 kattan daha yüksek. Villa tipi evler çok sayıda. Halkın yaşayışından hissedemesek de ekonomik durum sıkıntılı imiş. “Kıbrıs Gazetesi”nden okuduğum bir yazıya göre KKTC hükümeti uzunca bir süredir kamu çalışanlarının maaşlarına zam yapamamış. Buna rağmen bu yılın ilk dört ayında bütçe gelirleri 631 milyon TL, giderleri 762 milyon TL olmuş. 131 milyon TL açığın kapatılması Türkiye’nin kredi vermesine bağlı.
- KKTC’ye gezi için Haziran ayı çok uygun. Hava sıcaklığı 30 derece civarı, deniz sıcaklığı ideal. (Temmuz, Ağustos ayları sıcaklık 40 dereceye yakın oluyormuş.) Deniz temiz, tesisler bol ve kaliteli. Her otelde casino denilen kumarhaneler var. Turizm gelirleri içinde “kumar sektörünün” payı büyük. Her yıl kumar için yüzbinlerce kişi KKTC’ye geliyor. Kumar sektörünün KKTC ekonomisine yıllık katkısı 600 milyon dolar. Bu da bir KKTC’li başına yıllık 3650 TL demek.
- KKTC’de turizmden sonra ikinci büyük gelir kapısı eğitim. Lefkoşa’da Yakın Doğu Üniversitesi, Girne’de Amerikan Üniversitesi, Gazimağusa’da Doğu Akdeniz Üniversitesi, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Lefke’de Avrupa Üniversitesi, Güzelyurt’ta Orta Doğu Teknik Üniversitesi makul ücretlerle Türkiye’den ve dünyanın her yerinden öğrenci kabul etmekte. Üniversitelerin öğrenci mevcudu 45 bin civarında.
- Maraş bölgesinin 1974’den beri yerleşime kapalı olması ciddi bir kayıp. 20 bin yatak kapasiteli oteller harap vaziyette. Güzelyurt bölgesi de “bir gün anlaşma olursa Rumlara verilir” düşüncesiyle yatırım yapılmayan, göç veren ve geri kalmış bir bölge olarak kalmış.
- Türk Lirasının geçerli para birimi olduğu, her yerde Türkçe konuşulan, bütün yer isimlerinin Türkçe olduğu, aynı zamanda bankalarımızın faal olduğu, markalarımızın hâkim olduğu bir “yurtdışı” gezisi yapmak oldukça keyifli. Büyük dünya devleti vatandaşı olmak keyfi ve gururu yaşatıyor.
- KKTC genel olarak huzurlu, güler yüzlü insanların olduğu, iklimi, bitki örtüsü ve yerleşim tarzı itibariyle Antalya yöresini andıran, gezmek ve yaşamak için ideal bir yer. Karpaz ve Güzelyurt‘u da görebilmek için KKTC’ye başka bir gezi yapabilmeyi diliyorum.
