Yüce Rabbimizin en mükemmel olarak yarattığı insanların, dünyaya gelmesi için anneye ihtiyaçları vardır. İnsan neslinin devamını sağlama, yetişkinlik çağına kadar onların ihtiyaçlarını temin etme, terbiye ve eğitimleriyle ilgilenme, hastalıklardan ve tehlikelerden koruma görevini de anne-babaya verilmiştir. Bu nedenle Kur’an-ı Kerim’de, Allah’a itaat ve ibadetten sonra anne-babaya saygı gösterilmesi, iyilik ve ikramda bulunulması emredilmiştir.
Kendi ihtiyaçlarını karşılamaktan aciz, ilgi ve şefkate muhtaç olan çocukların yüce Allah’tan sonra en çok muhtaç olduğu insan annedir. Anne; sevgi, şefkat ve merhamet demektir. Annesiz çocuklar; boynu bükük, kalbi kırık ve mahzundur. Bir insan için annenin önemi çok büyüktür, onun yerini hiçbir şeyin doldurması mümkün değildir. Anne kucağı sıcak yuvadır, huzurdur, güvendir, en iyi sığınaktır.
Kur’an-ı Kerim’de, çocuğun dünyaya gelişinde annenin üstlendiği görev ve çektiği sıkıntılara dikkat çekilerek, insandan annesine teşekkür etmesi ve iyilikte bulunması istenmiştir: “…Sizi annelerinizin karnında bir yaratılıştan öbürüne geçirerek üç (kat) karanlık içinde oluşturuyor…” (Zümer, 39/6) “İnsana da, anne babasına iyi davranmasını emrettik. Annesi onu her gün biraz daha güçsüz düşerek karnında taşımıştır. Onun sütten kesilmesi de iki yıl içinde olur. (İşte onun için) insana şöyle emrettik: “Bana ve anne babana şükret, dönüş banadır.” (Lokman, 31/14), “Biz insana anne babasına iyi davranmayı emrettik. Annesi onu ne zahmetle karnında taşıdı ve ne zahmetle doğurdu!” (Ahkâf, 46/15)
Varlık sebebimiz olan annelerimiz hiçbir zaman incitilmemeli; onlara daima hürmet gösterilmeli ve iyi davranılmalıdır. Nitekim Yüce Allah, Kur’an-ı Kerim’de kendisine kulluk edilmesini emrettikten sonra ikinci sırada anne-babaya iyilik edilmesini emretmiştir: “Rabbin, kendisinden başkasına asla ibadet etmemenizi, anaya-babaya iyi davranmanızı/ihsanda bulunmanızı kesin olarak emretti…” (İsrâ, 17/23), “Allah’a ibadet edin ve ona hiç bir şeyi ortak koşmayın, ana babaya (…) iyilik edin.” (Nisâ, 4/36)
Anne-babaya iyilik ve ihsanda bulunulmalı, onlara daima güzel ve tatlı söz söylenmeli, meşru istekleri yerine getirilmelidir. Eğer birlikte yaşanmıyorsa onları sık sık ziyaret etmeli, ellerini öpüp hal ve hatırlarını sormak suretiyle gönülleri hoş edilmelidir. Bakıma muhtaç iseler yeme, içme, barınma gibi ihtiyaçları karşılanmalıdır.
Anne-babalara saygısızlık yapmamalı, kaba ve sert davranmamalı, kırıcı söz söylememeli, bağırıp çağırmamalı, asla el kaldırılmamalıdır. Anne-babasına saygısızlık ve itaatsizlik edenler, Allah’a isyan etmiş ve büyük günah işlemiş olurlar. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmaktadır: “…Eğer onlardan biri, ya da her ikisi senin yanında ihtiyarlık çağına ulaşırsa, sakın onlara “öf!” bile deme; onları azarlama; onlara tatlı ve güzel söz söyle.” (İsrâ, 17/ 23)
Anne-babaya gerek sağlıklarında ve gerekse ölümlerinden sonra hayır dua edilmelidir. Kur’an’da anne-babaya dua edilmesi emredilmektedir: “De ki: “Rabbim! Tıpkı beni küçükken koruyup yetiştirdikleri gibi sen de onlara acı.” (İsrâ, 17/24) Kur’an-ı Kerim’de peygamberlerin anne-babaları için yaptıkları dualar örnek olarak gösterilmiştir: “Rabbimiz! Hesap görülecek günde, beni, ana-babamı ve inananları bağışla.” (İbrahim, 14/41)
Hz. Peygamber (s.a.s.) de hadis-i şeriflerinde annelerin hakkına riayet etmenin, onlara iyilik ve ikramda bulunmanın önemini ifade buyurmuşlardır: Allah Resûlü, “Hangi amel daha faziletlidir?” diye soran sahabeye, “Vaktinde kılınan namazdır” diye cevap verir. “Sonra hangisidir?” diye sorduğunda ise, “Ana-babaya iyilik yapmaktır” buyurur. (Müslim, İman, 137)
Peygamber Efendimiz (s.a.s.) bir gün; “Burnu yerde sürünsün! Sonra burnu yerde sürünsün! Sonra burnu yerde sürünsün” buyurur. Sahabe, “Kimin burnu yerde sürünsün ey Allah’ın Resûlü!” diye sorduğunda Hz. Peygamber (s.a.s.); “İhtiyarlığı anında annesi ile babasından birine yahut her ikisine yetişip de, onlar sebebiyle cennete giremeyenin” buyurur. (Müslim, Birr, 9) Ayrıca Hz. Peygamber (s.a.s.), anne-babaya kötülük yapmayı büyük günahlar arasında saymıştır. (Müslim, İman, 143)
Anne, ailenin ve toplumun temel taşıdır. Annelere gereken değeri veren milletler yükselir, huzurlu ve mutlu olur. Öyleyse başlarımızın tacı olan annelerimize hak ettikleri sevgi, saygı ve hürmeti göstermeliyiz.
