Ağustos ayı yüzlerce yıldır tarihimizde kutsal bir ay olarak görülmeye ve idrak edilmeye başlanmıştır. Özellikle 26 Ağustos 1922 Büyük Taarruz Başkomutanlık Meydan Savaşından sonra “Zafer Bayramı” olarak kutlanmaktadır.
Türk tarihinde Ağustos ayında gerçekleşen onlarca savaş, örnek olay ve zaferlerimiz sayesinde Ağustos ayı diğer aylara göre daha önemli hale gelmiştir. Bu nedenle “Ağustos: Türk’ün Zaferler Ayı” olarak tarihteki yerini almıştır.
Türk tarihinde Ağustos ayında gerçekleştirilen en önemli savaş ve zaferler arasında aklımıza ilk gelen zaferlerimiz
şunlardır:
1- 26 Ağustos 1071: Malazgirt Meydan Savaşı. Selçuklu-Bizans (Alparslan-Romen Diyojen). Anadolu Türkiye ve Türk vatanı haline gelmiş ve batılı kaynaklar başta olmak üzere Anadolu’ya Türkiye denilmeye başlanmıştır.
2- 11 Ağustos 1473: Otlukbeli Savaşı. Osmanlı- Akkoyunlu (Fatih Sultan Mehmet- Uzun Hasan)
Erzincan Tercan Otlukbeli’de yapılmıştır. İki Türk devleti arasında yapılan savaşta Uzun Hasan yenilmiş ve Akkoyunlu Devleti yıkılma sürecine girmiştir. Doğu Anadolu’da kısmi güvelik sağlanmış, Timur yenilgisinden (Ankara Meydan Savaşı-1402) sonra başlayan özgüvensizlik ortadan kalkmıştır. İran’da Safevi Türk devletinin kurulmasına zemin hazırlanmıştır.
3-23 Ağustos 1514: Çaldıran Savaşı. Osmanlı-Safevi (Yavuz Sultan Selim-Şah İsmail)
İki Türk devleti savaşmış Şah İsmail yenilmiş, Osmanlı Tebrize kadar olan toprakları almıştır. Şiilik sünnilik mezhepleri devletlerin resmi politikaları haline gelmeye başlamıştır. Anadolu’da Osmanlı siyasi birliğini sağlamıştır.
4- 24 Ağustos 1516: Mercidabık Savaşı. Osmanlı-Memlük (Yavuz Sultan Selim- Kansu Gavri)
İki Türk devleti arasında yaşanmıştır. Suriye, Lübnan, Filistin, Halep Osmanlının eline geçmiş ve Doğuda Osmanlı üstünlüğü sağlanmıştır. Kutsal yerlerin koruması osmanlıya geçmeye başlamıştır. (Kudüs)
5- 29 Ağustos 1521: Belgrad’ın Fethi. Osmanlı-Macaristan (Belgrad, Osmanlı’nın Balkanlardaki ileri üssü haline gelmiştir.
6- 29 Ağustos 1526: Mohaç Meydan Savaşı. Osmanlı-Macarlar (Macaristan toprakları Osmanlı’ya katılmıştır. Osmanlı Orta Avrupaya kadar genişlemiştir.)
7- 1 Ağustos 1571. Osmanlı-Venedik (Magosa alındı.) Kıbrıs alınmıştır.
8- Erzurum Kongresi (23 Temmuz-7 Ağustos 1919): Erzurum kongresi dünyaya duyuruldu. Vatanın bütünlüğü, manda ve himayenin reddedildi. Milli Sınırlar ön plana çıktı. Sivas Kongresine zemin hazırladı.
9- 23 Ağustos 1921. Sakarya Meydan Savaşı (Türk-Yunan-İtilaf dev). 22 gün 22 gece süren savaştır. Türklerin 1683 II. Viyanayla başlayan geri çekilmesi sona ermiştir. Son savunma savaşıdır.
-Hattı müdafaa yoktur, sattı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır…” anlayışı benimsendi. Savaş sonunda BMM tüm yetkileri Mustafa Kemal Paşa’ya verdi.
-Tekalifi Milliye emirleri yayınlandı.
10- 26-30 Ağustos 1922. Büyük Taarruz Başkomutanlık Meydan Savaşı.
-Yunanlılar Ege bölgesinde köy, kasaba ve şehirleri yaktı, talen etti.
-27 Ağustos 1922 yarbay Reşat Bey Çiğiltepeyi koruyamadığı için intihar etti. Çiğiltepe daha sonra alındı. (Türk askerinin onuru ve vatan için ödediği bedel). Yarbay Reşat Bey Albaylığa terfi etti.
-Türk ordusu Sad planını uyguladı. (Çevirme harekatı)
-30 Ağustos 1922’de kesin zafer kazanıldı.
-31 Ağustos’ta Atatürk “Ordular ilk hedefiniz Akdeniz…” emrini verdi.
-Yunanlıların kaybı 73 bin.
-Türk ordusunun kaybı 2542 (Sivil halk hariç).
-Kurtuluş savaşında Türk ordusunun toplam askeri kaybı: 9167.
-Yeni Türkiye’nin kurulmasının önü açıldı.
-Mudanya Ateşkes Anlaşması imzalandı.
-Egemenlik millete geçti.
-24 Temmuz 1923’te Lozan Barış Antlaşması imzalandı.
-29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edildi.
Türkiye Cumhuriyeti iç ve dış politikasında Ağustos ayında gerçekleşen örtülü ve açık birçok önemli olay ve başarıdan bahsetmek mümkündür. Bunlara örnek olarak:
14 Ağustos 1974 II. Kıbrıs Harekatı: 24 Temmuz 1974’te başlayan I. Kıbrıs harekatı Cenevre görüşmeleriyle kesilmiş II. Kıbrıs harekatı Dış İşleri Bakanı Turan Güneş’in kızına çektiği telgraf olan “Kızım Ayşe tatile çıksın parolasıyla” başlatılmış ve Kıbrıs Türkleri kurtarılarak adanın %38’i alınmıştır.
– Fırat Kalkanı Harekatı: Teröre karşı Irak ve Suriye’de de birçok zafer kazanılmıştır. Bunlardan birisi de 24 Ağustos 2016’da gerçekleştirilen Fırat Kalkanı Harekatı’dır. TSK ve Özgür Suriye Ordusu harekatı 7 ayda gerçekleştimiştir.
Pençe III Operasyonu: 23 Ağustos 2019’de gerçekleştirilen Pençe III Operasyonu…
7 Ağustos 2025 tarihinde Türkiye Dil ve Edebiyat Derneğinin davetiyle “Ağustos: Türk’ün Zaferler Ayı” konulu bir söyleşi gerçekleştirdik.
Ağustos ayının anlam ve önemini bilen, idrak eden ve bu şuurla yetişen insanlar her geçen gün azalırken Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Manisa şubesinin anlamlı ve önemli programa ev sahipliği yapması takdire ve övgüye layıktır. Dernek Başkanı Dr. Muzaffer Yurttaş Bey başta olmak üzere emeği geçen tüm ekip arkadaşlarına teşekkür ederim.
Ağustos ayı aynı zamanda şehitler, gaziler ve Türk vatanında özgürce yaşamak uğruna verilen büyük bedellerin aydır. Bu uğurda mücadele eden şehitlerimize rahmet ve minnetle anarken gazilerimize, ter döken insanlarımıza şükranlarımı sunuyorum.
Naci Yengin www.tarihistan.org
