“(Hz. Ali), ümmetin malını ümmete dağıtırken de son derece titiz davranırdı.
Kendisine bir pay ayırma noktasında gayet dikkatli olup,
kimsenin hakkına tecavüz etmemekte de, büyük bir örnek idi.
Kendisini Kûfe’de görenler, kışın soğuğunda ince bir elbisenin altında
tir tir titreyerek camiye gittiğini aktarırlar.
Devlet yönetici ve memurlarının nasıl davranmaları gerektiği konusunda
şu yönetmeliği hazırlamıştı:
x
1. Halka karşı daima içinizde sevgi ve nezaket besleyin.
Onlara bir canavar gibi davranmayın ve onları azarlamayın.
2. Müslüman olsun olmasın herkese eşit davranın.
Müslümanlar kardeşleriniz, Müslüman olmayanlar ise sizin gibi insanlardır.
3. Affetmekten utanmayın.
Cezalandırmada acele etmeyin.
Emriniz altında bulunanların hataları karşısında hemen öfkelenip kendinizi kaybetmeyin.
4. Taraf tutmayın, bazı insanları kayırmayın.
Bu tür davranışlar sizi zulme ve despotluğa çeker.
5. Memurlarınızı seçerken zalim yöneticilere hizmet etmemiş
ve devletin suçlarından ve zulümlerinden sorumlu olmamış bulunmalarına dikkat edin.
6. Doğru, dürüst ve nazik kişileri seçin ve çıkar ummadan ve korkmadan
acı gerçekleri söyleyebilenleri tercih edin.
7. Atamalarda araştırma yapmayı ihmal etmeyin.
8. Haksız kazanç ve ahlâksızlıklara düşmemeleri için memurlarınıza yeterince maaş ödeyin.
9. Memurlarınızın hareketlerini kontrol edin ve bunun için güvendiğiniz samimi kişileri kullanın.
10. Mektuplara ve başvurulara bizzat kendiniz cevap verin.
11. Halkın güvenini kazanın ve onları, kendi iyiliklerini istediğinize inandırın.
12. Hiçbir zaman vaadinizden ve sözünüzden dönmeyin.
13. Esnaf ve tüccara dikkat edin; onlara gereken önemi gösterin,
fakat ihtikâr, karaborsa ve mal yığmalarına izin vermeyin.
14. Ev işlerine yardım edin; çünkü bu yoksulluğu azaltır, hayat standardını artırır.
15. Tarımla uğraşanlar devletin servet kaynağıdır ve bir servet gibi korunmalıdır.
16. Kutsal görevinizin yoksul, sakat ve yetimlere bakmak olduğunu hiç aklınızdan çıkarmayın.
Memurlarınız onları incitmesin, onlara kötü davranmasın.
Onlara yardım edin, koruyun ve yardımınıza ihtiyaç duydukları her zaman
huzurunuza çıkmalarına engel olmayın.
17. Kan dökmekten kaçının, İslâm’ın hükümlerine göre öldürülmesi gerekmeyen kimseleri
öldürmeyin.
x
Hz. Ali bütün bu emirleri kendi nefsinde eksiksiz uygulayan bir halîfeydi.
Beş yıllık halîfeliği çok önemli olaylarla, savaş ve sıkıntılarla geçmişti.
Fitnelere karşı sonuna kadar doğru yolda sabırla mücadele etmek istedi,
sonunda şehid oldu.
Ahkâmın nazariyatından çok amelî keyfiyetine bakardı:
‘Halka anladıkları hadisleri söyleyiniz.
Allah ile peygamber’in tekzip edilmesini ister misiniz?’ (Buhârî, ilim) demiştir.”
(Hz. Ali, Prof. Dr. Süleyman Ateş, s. 12 – 14)
