(Birinci Bölüm)
Emekli Gümrük Müdürü, Serbest Muhasebeci, Gümrük Müşaviri, Gazeteci, Şâir ve Yazar Ali Kayıkçı 14 Ağustos 1946 târihinde, Trabzon’a bağlı Maçka ilçesi Hamsiköy’de doğdu. İlkokulu Samsun 19 Mayıs ve Rızânur’da (1954-1959), orta ve liseyi de Samsun Ticaret Lisesi’nde (1959-1965) okudu.
Ankara İktisâdî ve Ticârî İlimler Akademisi Bankacılık Bölümü’nden 1969 yılında mezun oldu. Öğrenciliği devam ederken 1967 yılında, Gümrük ve Tekel Bakanlığı Târife Şubesi’nde memuriyet hayatına başladı. 1971 yılında Levâzım Yedek Subayı Er Eğitim Okulu Öğretmeni olarak tamamladığı askerlikten sonra Gümrük ve Tekel Bakanlığı’ndaki görevine devam etti. İstanbul Çıkış (İhracat) Gümrüğü’nde Müdür Muavini iken kendi isteğiyle 1974’de Samsun’a tâyin oldu.
1980 yılında Samsun Gümrük Müdürü görevine getirildi. Ağustos 1981’de, Ankara Gümrükleri Başmüdürlüğü’nde Şube Müdürü iken istifa ederek memuriyetten ayrıldı. Önce serbest olarak, sonra da özel şirketlerde muhasiplik ve Gümrük Komisyonculuğu yaptı. Daha sonra ise Türkiye Gazetesi’ne geçerek Bölge Muhasebe Müdürü ve Bölge Haber Müdürü olarak vazife gördü.
İhlas Haber Ajansı’nın kurulmasıyla önce Bölge Haber Müdürü sonra da Bölge Muhasebe Müdürü olarak vazife görü, 1994 yılında ayrıldı.
Şubat 2000’e kadar Serbest Muhasebecilik yaptı ve Filiz Şekerleme bünyesinde Muhasebe Müdürü olarak çalıştı. Bu târihten sonra yeni Gümrük Kanunu’nun yürürlüğe girmesi sebebiyle Gümrük Müşaviri olarak ticârî faaliyetlere başladı. 31 Aralık 2013 târihinde tekrar basın-yayın hayatına döndü. 24 Ocak 2018’e kadar Denge Gazetesi’nde köşe yazarı olarak meslekî hizmetlerine devam etti. Bu dönemde kültür-sanat alanında 9 kitap yazdı ve yayınlandı.
Türkiye Gazetesi’nin 1982 yılında açmış olduğu şiir ve hikâye yarışmasında iki dalda da birincilik kazandı. Türk Basın Birliği”nin Cumhuriyetin 60. Yılı Şiir Yarışmasında da ‘Mondoros’tan Cum- nuriyete’ başlıklı destanıyla birinci seçildi. Bu arada ‘Derebahçe Gazetesi’ni çıkarıp Başyazarlığını ve kurucusu bulunduğu ‘Ay-Bir /Samsun Amatör Yazarlar Derneği’ Başkanlığı’nı yaptı (1978-1980).
Kültür Bakanlığı’nca Halk Şâirleri listesine alınan ve ‘Yaşayan Halk Şirleri Antolojisi’nde şiirlerine yer verilen Ali Kayıkçı, Samsun’un mahallî Gazetelerinden ‘Büyük Samsun’, Anayurdum’ ve ‘Yeni Karadeniz’ gazetelerinde de Yazı İşleri Müdürlüğü ve Yayın Kurulu Üyeliği’ gibi görevlerde de bulundu (1993-1996).
Türkiye Gazetesi dışında Medikal Gazete, Zaman, Ortadoğu ve Yeni Mesaj’da da çeşitli haber ve röportajları neşredildi.
Evli ve beş çocuk babası olup Samsun Gürses Gazetesi’nde fahrî olarak Kültür-Sanat Sorumlusu sıfatıyla edebî çalışmalar yaptı, eserler neşretti.
Yazar ve yönetici olarak çalıştığı, Samsun’da yayınlanan diğer gazete, dergiler ve internet siteleri: Samsun Denge, Samsun Olay, Demokrasi’nin Müdafii ve Samsun Manşet gazeteleri, www.akasyamhaber.com ve www.bizimsamsun.net internet/genelağ siteleri.
Yönetim kurulu başkan ve üyesi olarak görev yaptığı dernekler: Say-Der (Samsun Yazarlar Demeği, Samsun Medya Gazeteciler Cemiyeti.
Çeşitli türden neşrettiği eser sayısı 60’ı, bunlardaki toplam sayfa sayısı 25 bini, gazetelerde tefrika hâlinde neşredilenler ile dergi ve gazetelerde çıkmış yazılarıyla birlikte genelde toplam olarak 50 bin sayfayı geçmiş bulunmaktadır.
Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından 2008 yılında düzenlenen Milletlerarası Samsun Şiir Günleri’ne ‘Ev Sâhibi Şâir’ olarak katıldı. 2017’de neşredilen İLESAMLI İlim Adamı, Şâir, Yazar ve Sanatkârlar Ansiklopedisinde, Ordu Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi ve Türk-Kazakistan Üniversitesince hazırlanan Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü’nde biyografi ve eserleriyle yer aldı.
Basılı Telif Eserleri:
1-Adım Adım (1972), 2-Kan Pıhtısı-1 (1973), 3-Kan Pıhtısı-2 (1974), 4-İhracat (1974), 5-İslâm’a Göre Evlilik ve Mahremiyetleri-1 (1977), 6-İslâm’a Göre Evlilik ve Mahremiyetleri-2 (1978), 7-Çeyrek Asır (1978), 8-Çile ve Huzur (1982), 9-Onbuçuk Atali (1983), 10-Bir Elmanın Yarısı (1983), 11-Fidan (1983), 12-Mondros’tan Cumhuriyete (1983), 13-Mert Irmağı İnsanları/Pontus’a Darbe (1984), 14-Halime Kız’ın Âhı (1985), 15-Çeyrek Asır’dan Sonra (1985), 16-Hasret (1986), 17-Bir Buket Haber-1 (1981), 18-Bir Buket Haber-2 (1991), 19-Samsunlu Halk Şâirleri (1991), 20-İşte İnsan/1 (1996), 21-Samsun’da Kültür-Sanat/2 (1998), 22-Samsun’da Kültür-Sanat/2 (1998), 23-İşte İnsan-2 (1999), 24-Mahalleden Bölgeye Samsun-1 (2000), 25-Mahalleden Bölgeye Samsun-2 (2001), 26-Pontus Üstüne (2003), 27-Güldede ve Gül Çocuklar (2004), 28-Samsunlu Şâirler ve Yazarlar (2005), 29-Türk Destanları (2006), 30- Samsun’un Manevî Mimarları (2008), 31-55 Yıldızlı (2010), 32-Samsunlu Şâirler ve Yazarlar Ansiklopedisi (Samsun-2011), 33-Yaş 65 Yolun Yarısı Eder (2012), 34-Yaş 65 Yolun Yarısı Eder-2 (2012), 35-Yaş 65 Yolun Yarısı Eder-3 (2012); 36-Hem Okudum Hem de Yazdım-1 (2012), 37-Samsunlu Şâirler ve Yazarlar Ansiklopedisi (2013), 38-Hem Okudum Hem de Yazdım-2 (2015), 39-Hem Okudum Hem de Yazdım-3 (2015), 40-Sen Destan Yazdın Ben de…-1 (2016), 41-Samsunlu Şâirler ve Yazarlar Ansiklopedisi (2016), 42-Sen Destanı Yazdın Ben de…-2 (2016), 43-…Ve Millet Destanı Yazdı (2016), 44-Sen Destanı Yazdın Ben de…-3 (2017), 45- …Ve Millet Destanı Yazdı-2 (2017), 46-…Ve Millet Destanı Yazdı-3 (2017), 47-Samsunlu Şâirler ve Yazarlar Ansiklopedisi (2018), 48-…Ve Millet Destanı Yazdı-4 (2019), 49-…Ve Millet Destan Yazdı (2019), 50-Mert Irmağı İnsanları (2019), 51-Pontus Üstüne 2 (2019), 52-Halime Kız Yazdı, Ben de Saza Söyledim (2020), 53-Sen Destan Yazdın Ben de (2020) 53- Şehidlerimizin Kahramanlık Destanları (2020), 54-Samsunlu Şâirler ve Yazarlar Ansiklopedisi (2020), 55-Yazdı-Yazdım-1 (2020), 56-Yazdı-Yazdım-2 (2021), 57-Asırlık Çınar: Kore Gazisi Seyit Ali Çavuş (2021), 58- Yazdı-Yazdım-3 (2021), 59-Samsunlu Şâirler ve Yazarlar Ansiklopedisi 2022), 60-Samsunlu Şâirler ve Yazarlar Ansiklopedisi. 12. Baskı 2023), 61-Yüzyılın Soykırımı / Gazze (2024)
Samsunlu Şâirler ve Yazarlar Ansiklopedisi
Ali Kayıkçı’nın 17,5 X 24,5 santim ölçülerinde sert kapak ciltli 860 sayfalık muhteşem eseri, Samsun ve ilçelerinde doğup büyüyen veya yaşayan şâirler ve yazarlar için hazine değerinde bir armağandır. Nesiller ve asırlar boyunca değeri artacak, eserde ismi geçen muhterem zevâtın evlâtları, torunları ve torunlarının torunları tarafından gururla dost ve ahbaplara gösterilecek ve eserin yazarına duâlar ve dahî fâtihalar okunup başköşeye konulacaktır.
Birinci baskısı 2005 yılında okuyucuya sunulan eserin 12. Baskısı, ilâvelerle 8 Ağustos 2023 târihinde gerçekleşmiştir.
Eser Güzel bir sayfa düzenlemesi ile sunulan İstiklal Marşı’mızla başlıyor. Sonraki sayfada Samsun’un simgesi olan At üzerindeki Atatürk heykeli ve Gazi Mustafa Kemal Paşa imzalı, 24 Eylül 1924 târihli beyanı yer alıyor:
Ben Samsun ve Samsun halkını gördüğüm zaman, memlekete ve millete âit bütün tasavvurlarımın, kararlarımın her halde yerine gelebilir olduğuna bir defa daha kuvvetle inanmıştım. Samsunluların hâl ve durumlarında gördüğüm, gözlerinden okuduğum vatanseverlik, fedakârlık, ümit ve tasavvurlarının müspet inanca götürmeye yeterli olmuştur.
Ali Kayıkçı’nın Âşık Derebahçeli kimliğiyle yazdığı şiir, esere sevgi sıcaklığı kazandırıyor:
400 ŞAİR ve YAZAR ÜÇ BİN İKİ YÜZ 55 ESER
375 İsim, Üç bin yüz… Eser varken;
Bugün 400’ü aştık, 500’lere dayandık;
Yazarlar Sözlüğü’nde, dün Samsunlu ararken…
Ofset Tesisler kurduk, geç olsa da uyandık;
İnternet/Bilgi Ağı, Site-Site tararken…
375 kalem, bugün 400 yarışçı;
Samsunlu Şâir-Yazar, hak-hukuk ve barışçı;
Hakk’a boyun eğmekte, duâlı-yakarışçı…
Ofset Tesisler kurduk, geç olsa da uyandık;
Ankara… Bursa derken, İstanbul’a dayandık…
375 kalem, bugün 400’lerdedir;
Samsunlu Şâir-Yazar, gün günden ilerdedir;
Okumak-yazmak tutku, akıl-fıkir-ser’dedir..
Ofset Tesisler kurduk, geç olsa da uyandık;
Bal-Tam(*) kapıdan geçtik, Paris… Londra dayandık…
KAYIKÇ’Ali teşvikte, okuyanı-yazan’ı;
Kitaplara aşk için, gelin-kızı-kızanı;
Kalem ehli şâiri, cura çalan ozan’ı…
Ofset Tesisler kurduk, geç olsa da uyandık;
Ödül-ödül üstüne, zirvelere dayandık…
(Âşık Derebahçeli)
*Bal-Tam: Prizren/Kosova Balkan Türkoloji Araştırmaları Merkezi. Eğitimci ve Araştırmacı -Yazar, Nâşir ağabeyimiz Hayrettin İvgin’e; 2009 yılında ‘Süleyman Brina Balkan Türk Kültürüne Hizmet Ödülü’ verilmesi üzerine…
Eserin: 10-12 Baskısına ‘Sözbaşı’ Yazısı. Doç. Dr. Zülküf Dağlı (Samsun Valisi)
9. Baskıya ‘Sözbaşı’ Yazısı: Osman Kaymak (Samsun Valisi)
8. Baskıya Sözbaşı Yazısı: İbrâhim Şâhin (Samsun Vâlisi)
5-6. Baskıya ‘Sözbaşı’ Yazısı: Hüseyin Aksoy (Samsun Vâlisi)
Eserin müellifinin ‘Takdim’ Yazısı:
Saygıdeğer Okuyucularımız!..
Bilindiği üzere; yıllar önce duyurduğumuz gibi, Ansiklopedimizde yer almış olan şâir ve yazarların burada bulunmasını sağlayan unsurlardan birincisi ‘Samsun doğumlu’ olmak olduğu gibi, çoğunlukla İkincisi de ‘başka yerlerde doğmuş olmakla birlikte bir süre bu ilde yaşamak ve eser vermek’tir.
Mânevi yönden, ‘19 Mayıs! İşte benim doğum günüm’ diyen ve Samsun’u işâret eden ‘Atatürk’ü bu şehrin hemşehrisi olarak kabul edip eserimize alışımızın bir başka sebebi de O’nun yazdığı ilk ve en büyük eseri olan ‘Nutuk’ isimli eserini de 5-20 Kasım 1927 târihlerindeki Kongre sırasında TBMM’nde bizzat okuması,
24 Kasım 1934’deki ‘Soyadı Kanunu’ ile de ‘Atatürk’ soyadını alan Ulu Önderin;
_İlk gelişleri olan 19 Mayıs / 12 Haziran 1919 günlerinde Samsun, Kavak ve Havza da 24 gün,
-İkinci gelişleri olan 20-24 Eylül 1924 günlerinde Samsun ve Havza’da 5 gün,
-Üçüncü gelişleri olan ve 18 Eylül 1928 târihlerinde de şehrimizde 3 şün,
-Dördüncü gelişleri: 22-26 Kasım 1930 târihlerinde ise Samsun ve Çarşamba’da 4 gün olmak üzere toplam 36 gün Samsun’da kalması ve dolayısıyla da hemşehrimiz olması,
-Nutuk’u, bu ziyâret târihleri olan 19 Mayıs 1919 ile 18 Eylül 1928 târihleri arasında aldığı notlarla derleyip toparlaması ve belgelere dayanarak yazmış bulunması,
-Ayrıca da ‘Vatandaş İçin Medenî Bilgiler (Liseler için ders kitâbı); (Ankara-1929), 1930; ‘Türk Târih Tezi (Liseler için ders kitâbı); (Ankara-1930, 1931) ve ‘Geometri Ders kitâbı; (Ankara-1936-, 1937) gibi kitaplarının da müellifı olarak ‘Kültür-Sanat Târihine geçmesi’dir.
Bu son ziyâretleri sırasında Âfet Hanım vasıtasıyla Gazi Kütüphanesi’nden ‘Cihan Târihi’, ‘Büyük Adamlar Serisi’ ve ‘Târihte Güzel Kadınlar’ isimli üç kitabı okumak için istemesi,
Bu sonuncu kitaptaki Madam Rolan’ın ‘Hürriyet’ konulu makâlesinin 96, 97 ve 98’inci sayfalarının altlarını mor ve kırmızı kalemle çizerek önemli görmesi, sonra da buradaki ‘Hürriyet, bilâ kayd-ı şart serbest olmak değildir. Onun kayıtları, şartları vardır. Bilâ kayd-ı şart serbest olmak, ormanlarda yaşayan hayvanlara mahsustur. İnsanlar ise içtimâi muhitlerde birtakım âdetlerde, teamüllerde ülfet etmiş, bir terbiye… Hürriyet-i Siyâsîye, her istenilen şeyin yapılmasından ibâret değildir. Bir devlette, yâni kavmine mâlik bir heyet-i içtimaiyede hürriyet arzu edilmesi lâzım gelen şeyin yapılmasında ve arzu edilmesinde îcap eden şeyin yapılmasına cebr ve tazyik ibâret olabilir. İstiklâl ve hürriyetin ne olduğunu fikre koymak lâzımdır… İlmî esaslara nazaran ferdin hududu hürriyeti, gayri hududa hürriyeti ile mahdut olduğundan başkasının hak hürriyetini tanımayan kendi hak ve hürriyetini tanıtamaz… Maksat ve gaye bir olduktan sonra ittihat edemezler miydi? Vatan için daha müfit çalışamazlar mıydı? Hayır! İhtiras denilen mânevâ düşman bunların yakalarından tutmuş, küçüklüğe sürüklemiştir.’ cümlelerinin Kütüphane Memurlarınca ‘Halka okunmasını’ emretmesidir. (Bakınız: ‘İstanbul’dan Havza’ya Gâzi Mustafa Kemal Paşa ve Pontus’a Darbe’; Sıtkı Kayaoğlu, Samsun 2018, s. 372-373)
Diyoruz; ilerki sayfalarımızda da belirttiğimiz gibi O’nun şehrimize ilk ayak bastıkları ‘19 Mayıs 1919’un 100. Yıldönümü’nde olduğu gibi sonrasında da kendilerini ‘Samsunlu Yazarların En Meşhuru’ sayıyor ve eserimizin baş tarafına niçin aldığımızı buradan bir bir kere daha ilân eyliyoruz…
Kültür ve Turizm Bakanlığı Emekli Dâire Başkanı Sayın. Nail Tan’ın da belirttikleri gibi (*), İlim ve edebiyat alanlarında yazılması zor kitaplar; sözlük, bibliyografya, biyografî, ansiklopedi ve ansiklopedi maddeleridir.
*Kültür Çağlayanı Dergisi. Mart-Nisan 2020, S: 62, s: 7
Bir Ansiklopedi’nin yazılması/basıma hazır hâle getirilmesi bir tarafa, ‘bastırılması’ ise başlı başına bir derttir. Dernek olarak/yazar olarak Belediye gibi, 100. Yıl Komisyonu gibi kişi ve kuruluşların ilgilileri ile randevu/görüşme trafiği bir yana, oldu-olacak, bütçe imkânları vs. lâfları arasında bitip tükenmeyen ötelemeler, matbaa baskı safhasında olmadık gerekçelerle yayını durdurmalar, tek bir nüsha olarak örnek bir şekilde bastırılmış kitabı kaybetmeler… say sayabildiğin kadar bir takım moral bozucu cevap almalar…
Ve yine iş başa düşüp ‘el yağıyla kavrulmak’tansa, kendi imkânlarımızla ‘aş kotarmak’ diye ilâve eylemekten kendimizi alamadık ve 10’uncu Baskıyı böylece geride bıraktık
Ansiklopedi’nin 37. Sayfasından itibâren Samsun’lu Şâirler ve Yazarlar hakkında bilgiler yer alıyor. Kitapta yer alan şâir ve yazarların tamamının sâdece isimlerinin yazılması bile bu yazıyı telefon rehberine dönüştüreceği düşünülerek Türkiye çapında tanınan bilinen birkaç isimle yetinilmiştir: Mustafa Kemal (Atatürk), Ord. Prof. Dr. Ali Fuat Başgil, Prof. Dr. Şaban Kuzgun, Dr. Fethi Tevetoğlu, Av. Kemal Vehbi Gül, Halistin Kukul, Adnan Kahveci, Ahmet Yılmaz Boyunağa, Ozan Ârif, Orhan Gencebay, Prof. Dr. Kenan Erzurumlu, Tevfik İleri, Hayrettin İvgin, Mehmet Öz.
! ( Devam Edecek)