Türkiye’yi
değerlendirirken dünya sıralamasındaki yeri üzerinden değerlendirmek gerekir.
Yoksa “20 sene önce şu mu vardı? Bakın şimdi şu imkânlar var” gibi anlamsız
avunmalar içine gireriz.
Bütün
dünyada bilim, teknoloji ve ekonomik gelişmelerin sonucu insan hayatında daha
önceki dönemlerde olmayan imkân ve kolaylıklar söz konusu. O halde belli
kriterler üzerinden dünya ülkelerini sıralayan araştırma sonuçlarına bakmak
gerekir.
Bu
anlamda üç tane haberle durumumuzu anlamaya çalışalım:
·
IMF
verilerine göre, ekonomik
büyüklük açısından Türkiye, 2021 yılında en büyük 20 ekonomi arasından
çıkarak 21. sıraya geriledi.
Türkiye,
2005 ve 2010 yıllarında 17. sırada idi.
2015 yılında bir basamak yükselerek
16. sıraya çıktı.
2020 yılında 20. sıraya geriledi.
2021’de 21. sırada yer aldı.
IMF tahminlerine göre, ekonomik büyüklük açısından Türkiye
2022 ve
2023 yıllarında 23. sıraya düşecek,
2024 ve
2025 de 22. sırada yer alacak.
Türkiye’nin
2015 yılından bu yana hızlı çöküşünün sebeplerini bulup gerekli değişimleri
yapmazsak, gidişatımız hiç iyi değil.
Çünkü
dünya koşuyor biz yürüyoruz. Hem de mehter takımı gibi iki ileri bir geri
yürüyoruz. Tabi ki aradaki fark açılıyor.
·
Küresel
Refah Endeksi’nde 2011
yılında 66. sırada olan Türkiye, 2021 yılında 167 ülke içinde 93.
sıraya indi! (Euronews)
Bu
endekse göre Hollanda 6, Almanya 9, İngiltere 13, ABD 20, Fransa 22, Malezya
42, Yunanistan 43, Bulgaristan 48 ve Türkiye 93. sırada. Yunanistan’ın
sırasına gelebilmek için 50 ülkeyi geçmemiz lazım. Türkiye gibi bir ülke için
utanç verici bir durum.
Bu
endeks hesaplanırken Emniyet, kişisel özgürlük, yönetim, sosyal sermaye,
yatırım ortamı, girişimcilik şartları, pazara erişim ve altyapı, ekonomik
kalite, yaşam koşulları, sağlık, eğitim ve doğal çevre gibi 12 temel alanda 300
gösterge analiz ediliyor.
Görünen
o ki Türkiye refah yarışında son 10 yılda çok geriledi. Ve her geçen yıl
daha da gerilerde kalıyor.
·
Uluslararası
Yolsuzluk Algı Endeksi’nde 2011
yılında 54. sırada olan Türkiye bugün 96. sıraya indi. (25 Ocak 2022)
Türkiye’nin
ekonomik göstergelerde gerilemesinin temel sebeplerinden birinin
“yolsuzluk” olduğu çok açık değil mi?
**************************
Güvenilir Veriler
Ülkenin ekonomik durumunu helikopterden karayollarındaki araç sayısını gözleyerek karar
vermek kolay ama yanlış sonuçlar veren bir yöntemdir.
Türkiye,
Avrupa’daki ülkeler arasında, kişi başına araç sayısı bakımından sondan ikinci.
Yani nüfusuna göre en az araç olan ülkelerden biriyiz.
Fakat
yeterince yol, evlerin altında garajı olmayınca “her yer otomobillerle dolu”
diye övünebilirsiniz.
Hem
aracınız az ve hem de altyapınız eksikse yollar araç dolu gözüküyor diye
“gelişmiş bir ekonomiyiz” kanaatine varırsanız geri kalmaya devam edersiniz.
Yukarıda
verdiğim rakamlar, uluslararası güvenilir kuruluşların, dünya ülkelerini
veriler üzerinden objektif değerlendirmesiyle ortaya çıkıyor.
TÜİK
gibi güvenilirliği kalmamış, iktidarın talimatlarına göre veri ürettiğine
inanılan bir kurumla rakamlara takla attırabilirsiniz.
Ama
siyasi iktidarın etki alanında olmayan kurumların ürettiği rakamlar S.O.S.
veriyor.
Çünkü kötü yönetiliyoruz.
Kötü yönetiliyoruz fakat yönetenleri denetleyemiyoruz, sorgulayamıyor ve
hesap soramıyoruz.
AB Komisyonu 2022 Türkiye Raporunda yer alan şu tespit doğrudur: “Meclis, hükûmetin hesap
verebilirliğini sağlayacak gerekli araçlardan yoksun olmaya devam etmektedir. Anayasal
mimari; yasama, yürütme ve yargı arasında sağlam ve etkili bir kuvvetler
ayrılığı temin etmeden yetkileri Cumhurbaşkanlığında merkezileştirmeye
devam etmiştir.”
O halde
kuvvetler ayrılığını temin eden, denge ve denetim mekanizmaları olan
bir sisteme dönmeliyiz.
**************************
Yurtdışına Beyin Göçü ve Gençlerin Hedefi
Ülkenin
durumunu anlamak için, İstatistik rakamlara boğulmadan, yurtdışına çalışmaya
giden doktorlar, mühendisler ve diğer iyi yetişmiş meslek sahiplerine bakmak
kâfi.
Almanya
15 bin doktor açığının yarısını Türkiye’den göç eden doktorlarla kapatmış.
Her
sene Türk Tabipler Birliğinden yurt dışına gitmek için sicil belgesine başvuran
doktor sayısında rekor kırılıyor. 2021 yılında 1405 doktor başvuruda
bulunmuşken 2022’de 2 binin üstünde doktorumuzun daha yurtdışına gideceği
tahmin ediliyor.
Tam bir beyin göçü. Hem de
en nitelikli olanların kaybı demek bu. Ekonomik açıdan da korkunç bir israf
bu.
Gidenlerden
daha çok, gitmek isteyip de gidemeyenler ve ne pahasına olursa olsun kapağı
yurtdışına atmak hayali ile yaşayanlar var.
Gelişmişlik,
refah ve demokrasi tamamen nitelikli insan oranımızın artmasına bağlı.
Eğitim
sistemimiz çok az sayıda nitelikli meslek sahibi yetiştiriyor. Onları da
yabancılara kaptırıyoruz.
Gençlerimizin üçte ikisi bir Batı ülkesinde yaşamak hayali içinde.
Gençlerimizin
hayallerini bile çalanlar onların “daha iyi telefon almak ve konser izlemek
için” gitmeye çalıştığını sanıyor. Bu da sorunun neden çözümsüz kaldığını
gösteriyor.
Bu zihniyet
değişmedikçe beyin göçünü de gençlerin yurtdışına kapağı atma heveslerini de
önleyemeyiz.
