Türkiye’nin en borçlu belediyesi olan Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin (KBB) Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu bu borçlarla ilgili sessizliğini nihayet bozdu.
Bu ekonomik kriz ortamında dahi israf ve gösterişe harcadığı paralar gündeme getirildiği için konuşmaya kendisini mecbur hissetmiş olmalı.
KBB’nin Hazine’ye toplam borcu 6 Milyar 39 Milyon lira olmuş. Bu rakam kendisinden sonra en borçlu belediye olan Adana’nın bile 6 katı. Yani belediyemiz borçlulukta açık ara birinci.
Başkan İbrahim Karaosmanoğlu “bu borç doğru fakat kaynağı 2004’den öncesidir. 2004 tarihinden itibaren, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, hiçbir hizmet ve yatırımı için bir lira borç almamıştır” dedi.
Topu 14 sene önceki CHP’li belediyeye ve Başkanı Sefa Sirmen’e attı.
Bugüne kadar AKP’lilerin nerede bir kusur varsa CeHaPe’yi (hatta İsmet İnönü’yü ve Atatürk’ü) suçlamasına alışmıştık. Ama bu mesele öyle ucuz polemiklerle açıklanamayacak kadar önemli.
Ben ilk defa 2014 yerel seçimleri öncesi konuyu incelemiş ve Kocaeli Gazetesinde geniş bir inceleme yazısı yazarak o zaman 5,5 milyar TL olan KBB borçlarının kaynağını sormuştum.
Borcun kaynağı olduğu söylenen Yuvacık Barajı ile ilgili resmi belgeleri incelemiştim. İSU yetkilileri ve suçun üzerine atıldığı zamanın belediye başkanı Sefa Sirmen‘le de görüşerek konuyu değerlendirmiştim.
Kocaeli Gazetesinin günlerce manşetten yaptığı çağrı ile KBB Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu’ndan yazımda dile getirdiğim sorulara cevap verilmesi istenmişti. Ama O bunları görmezden gelmişti.
Şimdi madem konu yeniden gündeme geldi. O yazımı özetleyerek yeniden kamuoyu ile paylaşırsam, İbrahim Karaosmanoğlu yazımda geçen bilgiler hakkında açıklama yapabilir diye ümit ediyorum.
********************************
2014’Ten Beri Cevap Bekleyen Sorularım
2014 Martında yazdığım yazıda bakın neler yazmışım? (Değişen sadece borç miktarının 5,5 milyar TL den, 6 milyar TL’ye çıkmış olması. Diğer Konular aynı.)
5,5 milyar TL tahayyül edilmesi güç, büyük bir para. Bu sebeple bunu “asrın projesi” denilen Marmaray ile kıyaslıyorum.
Şimdi “asrın projesi Marmaray’ın” maliyetini bir daha hatırlayalım: 5,5 milyar TL. Yani Kocaeli Büyükşehir Belediyesinin borcu kadar.
Başka bir ifadeyle KOCAELİ BÜYÜKŞEHİR’İN BORCU İLE BİR MARMARAY DAHA YAPILABİLİRDİ.
Belediyelerin kendi bütçeleri olduğunu ve borçlanmadan kendi yağıyla kavrulan belediyelerin de hizmet verebildiğini veya vermesi gerektiğini düşünüyorum. Esasen KBB’nin bütçesi de oldukça büyük, 2014 yılı bütçesi 1,5 milyar TL. (2018 yılı bütçesi 2 milyar 789 milyon TL oldu.)
Bu durumda Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin devasa bütçesiyle normal belediye hizmetleri vermesi ve bunun yanında “asrın projesi” Marmaray çapında çok önemli eser veya eserler yapmış olması gerekirdi.
Oysa Kocaeli’de böyle önemli eserler ortada yok. (Son senelerde yapılan en önemli yatırım tramvay.)
O halde bu borç nereden kaynaklanıyordu?
Ne kadarı kendilerinden önce Belediyeyi yöneten CHP ve Sefa Sirmen’den devraldıkları borçtu?
Karaosmanoğu döneminde yapılan borçların miktarı ne kadardı?
Hangi yatırımlar sebebiyle bu harcamalar yapılmıştı?
***************************
6 Milyar TL Borcun Kaynağı Yuvacık Barajı mı?
AKP çevrelerinde yıllardan beri Belediyenin borçlarının ana sebebinin Sefa Sirmen döneminde Yap- İşlet- Devret (YİD) modeliyle yapılan Yuvacık Barajı, su arıtma ve dağıtım sistemi için yapılan sözleşmeden kaynaklandığı iddia edilmekteydi.
AKP’lilerin iddiasına göre, baraj çok pahalıya yaptırılmış, YİD modeli çerçevesinde bulunan kredilerin uzun vadeli geri ödeme şartları sebebiyle Devletimiz büyük zarara girmişti. Belediye yani Kocaeli halkı bu borçları ödemek zorunda kaldığı ve diğer hizmetlere kalan para azaldığı için Kocaeli istenilen kalkınmayı sağlayamıyordu.
Ben yukarıdaki sorularımın net cevabını bulabilmek için CHP İzmit Belediye Başkan Adayı Sefa Sirmen‘le görüşme yaptım. Yuvacık Barajı konusunda en geniş bilgilere sahip olan İSU Genel Müdürü İlhan Bayram’ın bize ve bazı STK’lara yaptığı sunumda kullandığı rakamları inceledim. İSU Yönetim Kurulu üyesi Musa Coşkun‘dan bilgi ve doküman aldım.
Fakat cevabını çıkarmak çok kolay olmadı. Çünkü bazı teknik açıklamalarla, rakamlar eğilip bükülerek herkes işine gelen sonuca varabiliyor.
******************************
Yuvacık Barajının Maliyeti
Yuvacık Barajı ve içme suyu tesislerinin maliyeti konusunda tarafların iddiası arasında korkunç bir uçurum var.
İSU Genel Müdürü (geçen sene Büyükşehir Genel Sekreteri oldu) İlhan Bayram’a göre Yuvacık Barajı maliyeti 5,28 milyar Amerikan Dolarıdır.
Oysaki Sefa Sirmen’in yargılanmasına temel teşkil eden Sayıştay Raporuna göre, İzmit Su Projesi olarak adlandırılan ve Yuvacık Barajı, arıtma tesisleri ve isale hatlarından oluşan projenin maliyeti 890.963.000 Amerikan Doları (USD) dir.
Bu maliyetin 860 milyon USD karşılığı alınan kredinin YİD sistemiyle geri ödenmesi sebebiyle maliyet hesabı değişiyor. Tarafların rakamları arasındaki uçurum bu hesap farkından kaynaklanıyor.
İSU Genel Müdürü İlhan Bayram, Yuvacık Barajı’nın çok yüksek maliyetle yapıldığını söylüyor. Örnek olarak Türkiye’nin en yüksek, dünyanın 6. En yüksek barajı olan Deriner Barajı ile kıyaslıyor. Bu barajın hacmi Yuvacık Barajının 40 katı. Maliyeti ise 1,4 milyar USD. Ayrıca İlhan Bayram’ın kıyasladığı ikinci baraj, İSU’nun yaptığı Kandıra Namazgâh Barajı. Kandıra Namazgâh Barajı’nın hacmi, Yuvacık Barajı’nın yarısı kadarmış. Maliyeti ise sadece 35,4 milyon TL imiş.
Buna karşılık Sefa Sirmen “artık Belediyenin en önemli gelir kaynağı Yuvacık Barajıdır, yıllık geliri 400 milyon USD ve barajın değeri 8 milyar USD’dir” diyor.
Yuvacık Barajı‘nın bugün çok faydalı bir yatırım olduğunu inkâr etmek mümkün değil. Olmasaydı Kocaeli yıllardır susuzluktan kıvranacaktı. Kocaeli’nin bir numaralı meselesi susuzluk olacaktı. Ancak pahalıya mal olup olmadığı ve ihalede yanlışlar yapılıp yapılmadığını okuyucularımızın takdirine sunuyoruz.
***********************************
Sorun “Gelir Garantili YİD Modeli”
Görünen o ki, gelir garantili Yap- İşlet- Devret modeliyle yapılan büyük yatırımların finans maliyeti çok yüksek oluyor. Zamanında Ak Parti tarafından Yuvacık Barajı ekseninde bu model çok eleştirilmişti. Halen KBB Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu örtülü de olsa eleştirmeye devam ediyor.
Ak Parti iktidarları da bütün büyük projelerini bu modelle yaptırdı. Osmangazi Köprüsü, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Avrasya Tüneli, Şehir Hastaneleri, 3. Havaalanı gibi projelerin maliyetlerinin emsallerinden kat kat fazla olmasının sebebi de bu olsa gerektir.
Bir Yuvacık Barajının borçlarını 14 senede hiç eritememişsek, AKP’nin aynı modelle yaptırdığı yatırımlardan doğan borçların ödenmesi için -bizim zaten yetmez ama- çocuklarımızın bile ömürleri yetmeyebilir.
Devam edecek.
